Đề thi giữa kì 1 Văn 12 trường THPT Phan Ngọc Hiển (2025 2026)

– Tác dụng:

+ khẳng định giá trị của thái độ sống tích cực;

+ biện pháp so sánh làm tăng tính hình ảnh, gợi cảm cho đoạn văn

+ Thuyết phục người đọc, người nghe thay đổi hoặc điều chỉnh thái độ sống phù hợp, hướng tới những thái độ sống tích cực.

– Hoặc: Không đồng tình. Lí giải: có cách lý giải phù hợp.

Xác định đúng về hình thức và dung lượng (khoảng 200 chữ) của đoạn văn.Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo một cách hoặc kết hợp các cách: diễn dịch, quy nạp, tổng-phân-hợp, song hành hoặc móc xích.

Xác định được các ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận, sau đây là một số gợi ý: Thí sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ ý nghĩa của sự sáng tạo trong cuộc sống, đảm bảo hợp lí, thuyết phục phù hợp với chuẩn mực, đạo đức và pháp luật. Có thể triển khai theo hướng sau:

• Thái độ sống tích cực là cách tư duy theo chiều hướng lạc quan, đề cao sự vui vẻ, thoải mái; luôn tin tưởng vào những điều tốt đẹp, hài lòng với những gì mình đang có…
• Thái độ sống tích cực giúp con người sẵn sàng đối mặt với thử thách, tìm ra phương hướng thuận lợi nhất để giải quyết các vấn đề, hạn chế những suy nghĩ tiêu cực …góp phần xây dựng một cộng đồng, xã hội tốt đẹp.
• Phê phán những người bi quan, dễ dàng gục ngã khi gặp khó khăn …

Lưu ý: HS có thể triển khai theo nhiều cách, làm rõ vấn đề cần nghị luận sự cần thiết phải có thái độ sống tích cực; có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng, phù

hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

– Lựa chọn các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận:

– Trình bày rõ quan điểm và hệ thống các ý.

– Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và bằng chứng

Xác định được yêu cầu của kiểu bài: nghị luận văn học

*Xác định được các ý chính của bài viết

* Sắp xếp được các ý hợp lí theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận:

– Mở bài: Giới thiệu hai áng thơ được xác định là đối tượng của sự so sánh, đánh giá; nêu mục đích và cơ sở của việc so sánh, đánh giá.

– Thân bài

1.             Giống nhau:

+ Đề tài và cách chọn phương thức bộc lộ cảm xúc:

++ Đề tài: Bức tranh chiều thu.

++ Cách chọn phương thức bộc lộ cảm xúc:

Nhân vật trữ tình: Cùng chọn nhân vật trừ tình ẩn danh để khách quan hoá cái nhìn và . cảnh chiều thu.

Góc nhìn: Góc nhìn từ trên xuống dưới, từ gần đến xa.

• Hình thức thể hiện: Mỗi áng thơ giống như một bức tranh tứ tuyệt xinh xăn.

2.    Khác nhau:

+ Những bức tranh chiều thu mang sắc thái khác biệt:

++ “Chiều thu” của Anh Thơ:

• Một bức tranh mây tối sẫm.

• Thời gian như ngưng đọng.

++ “Chiều thu” của Tế Hanh:

• Một bức tranh hiện lên với bầu trời xanh cao rộng.

• Thời gian có sự vận động.

+ Mỗi bức tranh chiều thu chứa chở một tâm tư:

++ “Chiều thu” của Anh Thơ:

• Theo chiều không gian để đắm sâu trong cái tĩnh tại của cảnh;

• Yêu mến thiên nhiên, tâm hồn tinh tế của nhà thơ đã hoà điệu trong nỗi niềm hoang hoải vô cớ thấm sâu trong từng tạo vật.

• Gửi vào trong áng thơ nhỏ nỗi sầu buồn man mác.

++ “Chiều thu” của Tế Hanh:

• Khi theo chiều không gian, khi theo chiều thời gian để lắng nghe sự sống đang chuyển động không ngừng.

• Cả áng thơ thấm đẫm tình yêu tha thiết với thiên nhiên, với con người.

•Gửi trong từng ý thơ niềm hân hoan, vui sướng, niềm hạnh phúc ngập tràn, và niềm tin mãnh liệt vào ánh sáng tươi mới của tương lai.

+ Những bức tranh thu được diễn tả bằng hình thức nghệ thuật độc đáo:

++ Từ ngữ: Một áng thơ dùng từ láy để tả không gian, từ đó, khắc sâu sự vận động (“Chiều thu” của Tế Hanh), một áng dùng từ láy chỉ thời gian để nhấn mạnh cái tĩnh lặng của không gian (Chiều thu của Anh Thơ).

++ Hình ảnh thơ: Một áng thiên về những hình ảnh cụ thể, nhỏ bé (“Chiều thu” của Anh Thơ); một áng hướng về những hình ảnh rộng lớn, mênh mông (“Chiều thư” của Tế Hanh).

++ Thể thơ: Một áng chọn thể 7 chữ ((“Chiều thu” của Tế Hanh), một áng chọn thể 8 chữ ((“Chiều thu” của Anh Thơ).

++ Giọng điệu: Một áng thơ mang giọng điệu da diết, u buồn ((“Chiều thu” của Anh Thơ); một áng thơ mang giọng điệu tươi vui, tràn đầy tin tưởng (“Chiều thu” của Tế Hanh).

• Lí giải vì sao có điểm tương đồng, khác biệt:

+ Tương đồng:

++ Mùa thu là cảm hứng muôn đời của thi nhân, thu đẹp thường đánh thức những rung cảm sâu xa.

++ Cả hai tâm hồn đều yêu tha thiết mùa thu và yêu quê hương xứ sở

++ Mỗi nhà thơ mang những suy tư riêng, những cảm quan riêng, mỗi bức tranh chiều thu được nhìn bằng con mắt nghệ thuật riêng.

+ Khác biệt:

++ Mỗi nhà thơ thuộc về một thời đại khác nhau: Anh Thơ mang cái tôi Thơ mới, đem nỗi buồn thời thế gửi vào trong thơ, trong khi đó Tế Hanh nhìn chiều thu bằng con mắt của một nhà thơ Cách mạng tràn đầy khí thế và tình yêu đời, tràn đầy tin tưởng vào tương lai.

– Ý nghĩa của sự tương đồng, khác biệt:

+ Mỗi áng thơ là một góc nhìn khác nhau về vẻ đẹp trên mảnh đất hình chữ S thân thương.

+ Mỗi áng thơ là minh chứng cho một tài năng khác nhau. Đó cũng chính là nguồn gốc cho sự phong phú và sự hấp dẫn vô tận của văn chương.

* Kết bài:

– Khẳng định ý nghĩa của so sánh, đánh giá hai áng thơ.

– Có thể nêu những ấn tượng của bản thân .

* Khẳng định lại quan điểm cá nhân đã trình bày và rút ra bài học cho bản thân

– Triển khai được ít nhất hai luận điểm để làm rõ quan điểm cá nhân

– Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận.

– Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt.

– Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lý lẽ và dẫn chứng.

Lưu ý: Học sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.