Dạng đề : VIẾT BÀI NGHỊ LUẬN SO SÁNH HAI ĐOẠN TRUYỆN
| Các bình diện so sánh hai truyện:
A1.So sánh hai Nhân vật A2.So sánh Nghệ thuật kể chuyện : tình huống truyện, điểm nhìn, ngôi kể, giọng điệu,…. A3.So sánh hai Chi tiết A4. So sánh nội dung và nghệ thuật của hai đoạn truyện |
I. MỞ BÀI :
VD1: “Cái quan trọng trong tài năng văn học và tôi nghĩ rằng cũng có thể trong bất kì tài năng nào, là cái mà tôi muốn gọi là tiếng nói của riêng mình” (I van-Tuốc- ghê- nhép). Có phải thế chăng mà giữa đại lộ văn chương rộng lớn, bên cạnh muôn vàn những nút giao, những điểm gặp gỡ, mỗi nhà văn vẫn luôn tìm cho mình một con đường riêng để kể câu chuyện về đời sống và con người? Đến với truyện A và B, chúng ta sẽ vỡ lẽ về cả những điểm gặp gỡ diệu kì và cả nét riêng của hai nhà văn C và D qua hai đoạn trích “ ….” và “….”
VD2: “Nghệ thuật bao giờ cũng là tiếng nói của tình cảm con người, là sự tự giãi bày và gửi gắm tâm tư” (Lê Ngọc Trà) nhưng mỗi tác phẩm văn học cũng phải là một phát minh mới về hình thức và một khám phá về nội dung. Điều ấy đòi hỏi nhà văn phải nói được tiếng nói, nỗi lòng chung của nhân loại nhưng lại phải thể hiện được dấu ấn riêng, độc đáo không thể trộn lẫn của mình. Đến với hai truyện A và B, chúng ta sẽ vỡ lẽ về cả những điểm gặp gỡ diệu kì và cả nét riêng của hai nhà văn C và D qua hai đoạn trích “ ….” và “….”
* THÂN BÀI
1. Khái quát chung về tác giả, tác phẩm (thông tin ở trong đề thi)
Phân tích
Phân tích điểm tương đồng:
Giống nhau về nội dung:
+ Về đề tài
Cả 2 tác phẩm đều tập trung khám phá đề tài… (thiên nhiên/số phận người nông dân/người phụ nữ/chiến tranh cách mạng/người chiến sỹ/công cuộc xây dựng XHCN/những xung đột trong xã hội/tình yêu/gia đình…). A khai thác câu chuyện xoay quanh…thì cũng tương tự như vậy, B tập trung khám phá…Đây là một đề tài quen thuộc, gần gũi/mới mẻ, hiếm gặp trong văn học Việt Nam. Điều này cho thấy cả C và D đều có mối quan tâm chung về… Đó là cái nhìn và tấm lòng của những nhà văn lớn.
+ Về đặc điểm nhân vật: ngoại hình, số phận, tính cách, phẩm chất
Cả hai đoạn văn đều tập trung khắc họa hình tượng nhân vật : người mẹ/ người lính/ ng thầy/ ng phụ nữ/ số phận ng nông dân/ ng trí thức/ ….
Phân tích lần lượt điểm giống của hai nhân vật: ngoại hình, số phận, phẩm chất, tính cách.
+ Chủ đề / ý nghĩa của truyện .
“Tác phẩm nghệ thuật sẽ chết nếu nó miêu tả cuộc sống chỉ để miêu tả, nếu nó không phải là tiếng thét khổ đau hay lời ca tụng hân hoan, nếu nó không đặt ra những câu hỏi hoặc trả lời những câu hỏi đó” (Bi-ê-lin-xki). Điều ấy nói rằng đằng sau việc phản ánh hiện thực luôn là cảm xúc, tư tưởng của người nghệ sỹ gửi gắm. Thông qua việc phản ánh…, cả 2 tác giả đều bộc lộ thái độ…. (xót thương, đồng cảm/phát hiện, trân trọng, ngợi ca/phê phán, lên án/niềm tin vào khả năng, giá trị con người….)
Giống nhau về nghệ thuật:
+ Điểm nhìn:
+Ngôi kể:
+Về nghệ thuật miêu tả nhân vật: ngôn ngữ, giọng điệu
– Cả hai đoạn trích đều sử dụng ngôi kể thứ ba giúp câu chuyện hiện lên khách quan và sử dụng điểm nhìn của người kể chuyện ngôi thứ ba toàn tri giúp các sự kiện hiện lên qua cái nhìn của nhân vật một cách chân thật, đầy cảm xúc. Điểm nhìn này thể hiện rõ tính cách, nội tâm của nhân vật và duy trì sự khách quan tương đối của lời kể.
– Cả hai nhân vật đều được xây dựng bằng nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc. Ngòi bút của nhà văn đi sâu vào những ngõ ngách sâu kín của nội tâm nhân vật, miêu tả tinh tế những diễn biến tâm lí phức tạp và chân thật làm cho nhân vật hiện lên sống động.
Phân tích điểm khác biệt:
Khác về nội dung: Nhân vật , chủ đề
Khác về nghệ thuật: Ngôi kể, điểm nhìn, nghệ thuật xây dựng nhân vật
NẾU NHƯ A miêu tả…thì B miêu tả ….
Nêu ý nghĩa của sự tương đồng và khác biệt
Điểm tương đồng giữa đoạn văn góp phần tạo nên diện mạo chung của văn học trong việc phản ánh bức tranh đời sống và số phận con người. Nét khác biệt góp phần tạo nên sự đa dạng, phong phú của văn chương trong việc khắc họa chân dung và tính cách con người, thể hiện nét độc đáo riêng của mỗi tác phẩm.
Bình luận, lí giải về nguyên nhân dẫn đến sự tương đồng, khác biệt, căn cứ vào:
– Sự khác biệt giữa 2 tác phẩm bắt nguồn từ nhiều yếu tố: Bối cảnh xã hội, thời đại tác phẩm ra đời, nét riêng trong phong cách sáng tác của nhà văn, sự khác biệt từ đề tài, đặc trưng thi pháp của thời kì văn học.
III. KẾT BÀI
Những điểm tương đồng khắc sâu thêm giá trị bản chất, cốt lõi của văn chương còn những điểm khác biệt lại in dấu tài năng, cá tính sáng tạo riêng biệt của người nghệ sỹ. Tất cả những điều đó đều tạo nên giá trị của tác phẩm. Mai sau, trên bờ cát thời gian sẽ còn lại những trang viết đẹp đẽ nhất. Người nghệ sỹ dẫu mất đi nhưng những tác phẩm anh để lại cho đời sẽ tiếp tục sứ mệnh nuôi dưỡng cái đẹp đến nhiều thế hệ.