📝 Tổng hợp đề kiểm tra giữa học kì 1 môn Ngữ văn từ lớp 6 → 12
Bộ sưu tập đề kiểm tra giữa học kì 1 môn Ngữ văn cho học sinh từ lớp 6 đến lớp 12. Mỗi đề đều kèm đáp án và hướng dẫn chấm chi tiết giúp học sinh ôn luyện hiệu quả trước kỳ thi.
🧠 Cập nhật liên tục – giúp học sinh ôn tập vững vàng trước kỳ thi giữa học kì.
PHẦN I. ĐỌC – HIỂU (4,0 điểm).
Đọc đoạn trích sau:
MẸ VẮNG NHÀ
(Nguyễn Thi)
Tóm tắt phần đầu: Gió ngoài sông Hậu thổi lồng lộng. Đã mấy ngày liền, sáng nào cũng mưa. Nắng lên làm cho trời cao và trong xanh.
Con Bé lại leo lên ngọn dừa. Nó đứng hẳn lên một bẹ lá, dòm ra xa. Gió và nắng trên cao đã làm mắt nó long lanh ướt. Nó lắng nghe những âm thanh dội lại từ phía trước mặt. Tiếng bom nổ, tiếng rít của máy bay phản lực, tiếng đò máy chạy ngoài sông, tiếng trời chuyển kéo dài… tất cả đều dậy lên rồi chìm đi ngay trong khoảng không bao la của buổi ban trưa. Nó đang chờ những tiếng nổ rõ hơn. Ðó là những tiếng súng trường thường mở đầu cho một trận đánh, nghe chắc như tiếng chày nện đất, rất quen thuộc của chị em nó. Ờ, những tiếng ấy sao mãi chưa nổi lên.
{….} Con Bé nhìn về phía đó. Nơi trước đây có những đốm vàng của các rẫy khoai, những đường viền xanh của những vườn cây mà nó biết rất rõ ở đó có những cây bưởi vẫn trổ bông trắng, những đám mía tây đánh lá, những hàng dừa xiêm với tay đụng trái và những rặng mãng cầu trĩu quả. Bom đạn giặc đã xóa đi tất cả. Bây giờ, trong tàn rụi đó, chỉ còn thấy nóc gác chuông nhà thờ Bà Mi nhọn hoắt như một lưỡi dao lấp lóa trong nắng bên cạnh cái bóng chuồng cu đen đúa của đồn dân vệ. Xa hơn nữa là lằn sông cái, mây như từng tảng núi đá vỡ ra đang sà mình xuống đó. Lát nữa, súng sẽ nổ ở hướng đó, nó biết vậy. Ðó là mặt trận của má và các cô.
{… } Con Bé tuột xuống. Ðàn em tưởng như chị nó mang cả má xuống theo. Nhưng khi con chị đã tuột xuống tới đất mà không thấy má, lũ em lại dòm ngược lên. Dường như má cùng với trận chiến đấu hồi nãy đã biến mất vào trong những trái dừa xanh biếc đó. Con Bé hiểu ý đàn em, nó gom tất cả lại, nói:
– Bây giờ chơi đi học, nghen! Ðứa nào học giỏi mai mốt má cho đi học thiệt!
Thằng Hiển nhảy tưng tưng, nhóm tóc vàng hoe tròn ủm của nó phập phồng như đang thở:
– Em học giỏi nghen chị, má cho em bắn chóc đùng!
Con Anh giơ cái cằm núm cau ra:
– Em học giỏi hơn nó, em được đi học trước.
– Ừ, cho đi hết – con Bé gật đầu với cả ba đứa.
Ðàn em tranh nhau ngồi vào một chỗ. Con Bé kẹp lại tóc, thả ống quần xuống lấy cái nón của má đội lên đầu. Nó cố bắt chước cái dáng đi khoan thai, một ngón tay móc vào quai nón của cô giáo khi cô bước vào lớp. Ðàn em cũng làm y hệt đám học trò, đứng cả dậy cười hắc hắc chào cô. Hình ảnh người mẹ đã biến mất trong mắt lũ trẻ. Bây giờ thì chắc người mẹ hoàn toàn yên tâm để đi đánh giặc ở xa.
Con Bé treo nón lên, mặt tỉnh khô, nó bẻ một nhánh trâm bầu làm thước. Bảng đen thì có sẵn tấm bảng khẩu hiệu ông Sáu và tổ thông tin đã treo sẵn trên gốc dừa trước ngõ. Con Bé chưa biết chữ, nhưng các cô du kích đã dạy nó đánh vần thuộc lòng những dòng khẩu hiệu đó. Mấy đứa em chống hai tay ngồi dòm chị. Giống như cô giáo, con chị đưa mắt nhìn đám học trò của mình, cũng với đôi mắt ướt có thể ánh lên những vệt sáng tự hào và thông minh. Nó nhóng chân lên, bàn tay tròn trịa cầm nhánh trâm bầu nhịp nhịp trên tấm bảng một cách chăm chú. Ðàn em há miệng dòm theo tay chị như chỉ sợ hàng chữ sẽ chui tọt vào miệng một đứa nào đó, mất cả phần mình. Con Bé đánh vần từng tiếng:
– I mờ im, tờ im tim huyền tìm, mờ i mi ngã Mỹ, mờ a ma huyền mà, đờ anh đanh sắc đánh…. Tìm Mỹ mà đánh… Bắt đầu hen!
Ðàn em ríu rít đánh vần theo.
{…}
Sáng hôm sau, giữa lúc máy bay đang quần đảo, có một người đàn bà vác súng, tay cầm lá ngụy trang, bước vào trong xóm. Tiếng cười đi trước, con người đi sau, cả xóm len theo bóng cây nghe chuyện chiến đấu của chị. Chị vắt tấm choàng lên vai, trao súng cho con Bé, cây súng có treo chùm bánh ú, rồi ôm lấy mấy đứa con. Ði vài bước, chị lại đứng để trả lời cô bác. Cả xóm ai cũng muốn hỏi thăm chị một câu. Tiếng chị kéo dài trên đường xóm, thằng nhỏ trên tay chị bi bô, cạy những miếng bùn khô dính trên vai áo mẹ. Lũ trẻ chạy theo chị như lũ gà con.
Người mẹ cười ngấy, môi chị thoáng vết trầu đỏ tươi. Chị xốc luôn thằng Hiển lên một tay nữa, hít vào má nó, rồi cả hai tay bồng hai đứa con, chị bước nhẹ nhàng qua cây cầu mương trước cửa, vào nhà đi thẳng xuống bếp. Ðó là chị Nguyễn Thị Út, người Anh hùng của quân đội chúng ta.
Bót Bà Mi bị san bằng. Trường học đã lập tức được dựng lại. Tối hôm đó, chị Út bảo con:
– Lát má đi mượn xuồng, ngày mai con Bé dắt em vô trong Bà Mi, chở gạch vụn trên bót về xây hầm núp ngoài trường mới với các bạn. Trường làm xong, má cho chị em bay đi học hết.
(Trích Mẹ vắng nhà – Nguyễn Thi, Truyện ngắn Việt Nam 1945 – 1985, NXB Văn học, 1985)
(*) Nguyễn Thi là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của văn nghệ giải phóng miền Nam. Tác phẩm của ông vừa giàu chất hiện thực, vừa đằm thắm trữ tình với ngôn ngữ đậm chất Nam Bộ.
(**) Mẹ vắng nhà là truyện ngắn được nhà văn viết vào tháng 6.1966, dựa vào một câu chuyện có thật về mẹ con chị Út Tịch – một du kích nổi tiếng – ở Trà Vinh thời chống Mĩ.
Thực hiện yêu cầu:
Câu 1 (0,5 đ). Ghi lại một số từ ngữ địa phương Nam Bộ có trong đoạn văn in đậm.
Câu 2 (1,5 đ). Theo văn bản, những ngày người mẹ ra trận đánh giặc, con Bé thường làm gì? Vì sao nó luôn chờ đợi âm thanh của những tiếng súng trường, tiếng súng “thường mở đầu cho một trận đánh”? Ở nhân vật con Bé, em nhận ra những nét đẹp đáng yêu, đáng mến nào của một đứa trẻ lớn lên trong hoàn cảnh bom đạn?
Câu 3 (0,5 đ). Xác định và gọi tên thành phần biệt lập trong câu: “Ðó là chị Nguyễn Thị Út, người Anh hùng của quân đội chúng ta”.
Câu 4 (0,5 đ). Phân tích tác dụng của phép so sánh sau: Bây giờ, trong tàn rụi đó, chỉ còn thấy nóc gác chuông nhà thờ Bà Mi nhọn hoắt như một lưỡi dao lấp lóa trong nắng bên cạnh cái bóng chuồng cu đen đúa của đồn dân vệ.
Câu 5 (1,0đ). Truyện đã cho thấy tình yêu thương và khát vọng của con người giữa những năm tháng chiến tranh gian khổ, hi sinh nhưng cũng rất đỗi anh dũng, hào hùng. Từ đó, góp phần thắp lên ánh sáng của tình yêu thương và ước vọng cao đẹp nào trong em? (ghi lại bằng một đoạn văn khoảng 3- 5 câu văn).
PHẦN II. VIẾT (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm). Em hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích làm rõ vẻ đẹp của hình tượng chị Út Tịch trong đoạn trích phần đọc hiểu.
Câu 2 (4,0 điểm).
Có nhận định: “Thật vậy, sự trưởng thành của mỗi người phụ thuộc vào sự dũng cảm đối mặt với thử thách – những thử thách không chỉ ở thế giới bên ngoài mà cả ở thế giới nội tâm. Bóng tối sẽ không thể tồn tại nếu ta phơi bày nó trước ánh sáng của sự thiện tâm, lòng nhân hậu và sự khoan dung, …”
(Tian Dayton, Ph. D, Quên hôm qua, sống cho ngày mai, NXB Tổng hợp TP. HCM, tr.129)
Từ gợi dẫn trên, em hãy viết 01 bài văn nghị luận (khoảng 400 chữ) cho biết làm thế nào để vượt qua thử thách ở ngay trong chính bản thân mình.
——- HẾT ——
Thí sinh không được sử dụng tài liệu.
Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
- Gợi ý chấm:
| Phần | Câu | Nội dung | Điểm |
| I |
1
|
Ghi lại một số từ ngữ địa phương Nam Bộ có trong đoạn văn in đậm: bồng, má, vô, bay |
0,5 |
| 2
|
– Việc con Bé thường làm:
+ Leo lên ngọn cây dừa nhìn về phía mặt trận, nơi má và các cô đang đánh giặc. + Bày ra trò chơi lớp học, dạy các em tập đánh vần. – Nó chờ đợi tiếng súng trường, vì: + Con Bé nhớ mong, lo lắng cho mẹ và các cô của du kích + Nó rất quan tâm theo dõi tình hình chiến sự – Những nét đẹp đáng yêu, đáng mến của con Bé: yêu thương, hiếu thảo với mẹ; sớm tự lập, có trách nhiệm với các em; yêu nước, sớm trưởng thành,… |
0,25
0,25
0,25 0,25
0,5 |
|
| 3
|
– Xác định: người Anh hùng của quân đội chúng ta
– Gọi tên: Thành phần biệt lập chêm xen (phụ chú) |
0,25
0,25 |
|
| 4 | Tác dụng của phép so sánh: Bây giờ, trong tàn rụi đó, chỉ còn thấy nóc gác chuông nhà thờ Bà Mi nhọn hoắt như một lưỡi dao lấp lóa trong nắng bên cạnh cái bóng chuồng cu đen đúa của đồn dân vệ.
– Gợi hình ảnh: chiến tranh hủy diệt.. – Gợi cảm xúc: Cho thấy sự quan sát tinh tế, nỗi đau xót của con Bé trước sự tàn phá của bom đạn. |
0,25
0,25 |
|
|
5
|
Truyện đã cho thấy tình yêu thương và khát vọng của con người giữa những năm tháng chiến tranh gian khổ, … Từ đó, góp phần thắp lên ánh sáng của:
– tình yêu thương: gia đình, người thân, xóm giềng, yêu quê hương đất nước … – ước vọng cao cả: sống có trách nhiệm, học giỏi để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, … (Học sinh đưa ý kiến cần có lí giải, mỗi ý 0,5 điểm)
|
1,0 |
|
|
II
|
1
|
Đoạn văn:
*Hình thức: – Đảm bảo dung lượng: 200 chữ – Đảm bảo cấu trúc đoạn văn phân tích một nhân vật: Mở đoạn giới thiệu tác giả, tác phẩm, nhân vật cần phân tích; thân đoạn phân tích làm rõ được đặc điểm của nhân vật qua các phương diện và đặc sắc nghệ thuật xây dựng nhân vật; Kết đoạn khái quát, tổng hợp, nêu cảm nghĩ về nhân vật. – Chính tả, ngữ pháp, sáng tạo: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt
|
0,5 |
| * Nội dung: Phân tích làm rõ đặc điểm nhân vật:
– Giới thiệu nhân vật: – Phân tích đặc điểm nhân vật: · Là người du kích yêu nước, dũng cảm, có lí tưởng,.. · Là người hàng xóm gần gũi, cởi mở, dễ mến · Là người mẹ yêu thương con, luôn quan tâm, lo lắng cho con · … (Đưa ra các bằng chứng cụ thể trong văn bản) – Nhận xét về nghệ thuật xây dựng nhân vật: · Cốt truyện, ngôi kể, tình huống,… · Đặc điểm nhân vật được thể hiện qua các phương diện lời nói, hành động,… – Đánh giá: Nhân vật chị Út Tịch mang nét đẹp của người phụ nữ Việt Nam trong kháng chiến, để lại tình cảm yêu mến, kính phục nơi người đọc.
|
0,25
0.75
0,25
0.25 |
||
| 2 | Bài văn:
*Hình thức: – Đảm bảo dung lượng 400 chữ, cấu trúc đủ 3 phần của bài văn nghị luận. – Lập luận chặt chẽ, lí lẽ thuyết phục, dẫn chứng phù hợp, diễn đạt mạch lạc, hoàn chỉnh, đúng chuẩn chính tả, ngữ pháp, không gạch xoá. * Nội dung: Hs có thể triển khai trình tự lập luận theo nhiều cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý sau: a. Mở bài: – Dẫn dắt vấn đề phù hợp – Nêu vấn đề nghị luận: mỗi người cần vượt qua thử thách ở ngay trong chính bản thân mình. b. Thân bài: *Giải thích vấn đề nghị luận: “Thử thách” là các tình huống khó khăn và trở ngại mà chúng ta phải đối mặt để phát triển và trở nên mạnh mẽ hơn; “thử thách ở ngay trong chính bản thân mình” được hiểu là nỗi sợ hãi, sự lo lắng, hay là những thói xấu, những suy nghĩ tiêu cực tồn tại ngay trong chính chúng ta. à Khẳng định ý kiến: Để trưởng thành, mỗi người cần vượt qua thử thách ở ngay trong chính bản thân mình. *Bàn luận: Tại sao mỗi người cần vượt qua thử thách ở ngay trong chính bản thân mình? – Vì những thử thách đó là rào cản khiến ta thiếu tự tin, không dám đột phá. – Vượt qua thử thách từ trong chính bản thân mình, ta có được sự dũng cảm, quyết tâm, từ đó chiến thắng nỗi sợ hãi. – ………… * Mở rộng vấn đề: *Bài học nhận thức và hành động: – Nhận thức: Rõ ràng, việc ta không khoanh tay trước những rào cản do chính mình tạo ra có ý nghĩa to lớn trong việc biến ta thành người làm chủ cuộc sống của chính mình, tạo cơ hội cho chính mình để khẳng định bản thân. – Hành động: (Trọng tâm) + Mỗi người cần bắt đầu bằng việc không né tránh, dũng cảm đối diện với chính thử thách – sự hèn nhát, thói ích kỉ, sự đố kị, lòng tham…trong bản thân mình. + Không dễ dàng thỏa hiệp với thói xấu; đấu tranh với chính mình để loại trừ những thói xấu; lắng nghe góp ý, phê bình thẳng thắn từ người khác để khắc phục nhược điểm… + Dẹp bỏ cái “tôi” hẹp hòi là cách ta tự cải thiện mình. (Hs có thể lập luận bằng những lí lẽ khác, có dẫn chứng miễn là phù hợp) C- Kết đoạn: – Khẳng định vấn đề cần nghị luận – Liên hệ bản thân * Lưu ý: – Không cho điểm những bài viết có suy nghĩ lệch lạc, tiêu cực, trái pháp luật và trái thuần phong mĩ tục Việt Nam. |
4,0 đ
0,25 0,25
3.5
(0.5)
(0.5)
(0,5)
(0.5)
(1,0)
(0,5)
|
☕ Nếu bạn thấy tài liệu này hữu ích, hãy ủng hộ mình một ly cà phê nhỏ để mình có thêm động lực biên soạn, cập nhật và duy trì website miễn phí, không quảng cáo gây phiền nhé!
💬 Mỗi tháng có hơn 20.000 học sinh truy cập để học tập miễn phí — cảm ơn bạn đã giúp mình duy trì dự án này! ❤️
📝 Tổng hợp đề kiểm tra giữa học kì 1 môn Ngữ văn từ lớp 6 → 12
Bộ sưu tập đề kiểm tra giữa học kì 1 môn Ngữ văn cho học sinh từ lớp 6 đến lớp 12. Mỗi đề đều kèm đáp án và hướng dẫn chấm chi tiết giúp học sinh ôn luyện hiệu quả trước kỳ thi.
🧠 Cập nhật liên tục – giúp học sinh ôn tập vững vàng trước kỳ thi giữa học kì.
📚 Ghi chú bản quyền & lời cảm ơn
Các tài liệu trên website được biên tập, định dạng lại và tổng hợp
từ nhiều nguồn công khai, nhằm mục đích hỗ trợ học tập, chia sẻ tri thức cho cộng đồng học sinh.
Nếu bạn là tác giả hoặc sở hữu bản quyền và không muốn nội dung xuất hiện tại đây, vui lòng liên hệ qua email mrcao.aof@gmail.com để mình gỡ xuống ngay. Xin chân thành cảm ơn!