(MS108) Đề khảo sát chất lượng Văn 9 năm học 2024 2025

(HDC gồm 05 trang)

NĂM HỌC 2024-2025

Môn thi: NGỮ VĂN

(Lưu ý: HS nêu được 05 đáp án trở lên thì cho điểm tối đa)

– Nhận xét về tình cảm của tác giả đối với mẹ đã chỉ ra:

Gợi ý: Đó là tình cảm cao đẹp, chân thành xuất phát từ sự xúc động và tình yêu đối với mẹ.

1.0

Gợi ý:

+ Cần rèn luyện bản lĩnh, kiên định trước những cám dỗ vật chất và danh lợi.

+ Cần nuôi dưỡng tâm hồn bằng lòng nhân ái, sự chân thành và tình yêu thương.

+ Cần trau dồi tri thức, tư duy tích cực.

+ Cần xây dựng lối sống lành mạnh, nhân văn…

1.0

Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng (khoảng 200 chữ) của đoạn văn. Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng – phân – hợp, móc xích hoặc song hành.

Lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp, kết hợp chặt chẽ lí lẽ và dẫn chứng trên cơ sở đảm bảo những nội dung sau:

* Giới thiệu về bài thơ Đôi bàn tay mẹ: Bài thơ chính là tình mẫu tử thiêng liêng cao quý. Tình cảm ấy được thể hiện ở tình yêu thương của người mẹ dành cho con qua hình ảnh đôi bàn tay mang tính biểu tượng và ở sự thấu hiểu, trân trọng của người con dành cho mẹ.

* Về nội dung:

– Nếu ở khổ thơ trước, bàn tay mẹ hiện lên với những vết chai sần vì lao động, thì sang đoạn thơ (4), hình ảnh ấy càng trở nên chân thực hơn với những dấu vết gắn liền với công việc đồng áng: “ngón trỏ bám phèn”, “ngón giữa lấm lem”, “ngón út dính đầy mủ chuối”. Những chi tiết này vừa giàu sức gợi, vừa khắc họa chân thực bàn tay của một người mẹ tảo tần, gắn bó với ruộng vườn, dãi dầu mưa nắng.

– Tuy nhiên, điều đặc biệt nằm ở câu thơ cuối: “Mẹ vẫn luôn dạy các con giữ mình sạch trong…”. Lời dạy giản dị mà sâu sắc, bởi nó không chỉ là bài học về đạo đức mà còn là tình yêu thương bao la mẹ dành cho con – mẹ có thể chịu cực khổ, nhưng luôn mong con sống trọn vẹn với những giá trị trong sạch, thiện lương.

=> Như vậy, qua hai khổ thơ trên, hình ảnh đôi bàn tay mẹ hiện lên với hai phương diện: vất vả, chai sần bởi lao động, nhưng cũng đầy yêu thương, nâng niu và dìu dắt con bằng những bài học sâu sắc về nhân cách sống. Những câu thơ không chỉ thể hiện sự biết ơn, trân trọng của người con với mẹ, mà còn làm lay động trái tim người đọc bởi sự bình dị nhưng thiêng liêng của tình mẫu tử. Đôi bàn tay ấy, dù có thô ráp đến đâu, vẫn luôn là nơi che chở, vỗ về, nâng đỡ con trên hành trình cuộc đời.

* Nghệ thuật:

– Thể thơ tự do với những câu thơ dài ngắn linh hoạt rất phù hợp với những cảm xúc dâng tràn, mãnh liệt, tha thiết trong tâm trí người con về mẹ.

– Ngôn ngữ thơ mộc mạc, giản dị, tự nhiên: bám phèn, lấm lem, dính đầy mủ chuối nhưng giàu sức gợi cảm.

– Biện pháp liệt kê: ngón trỏ bám phèn, ngón giữa lấm lem, ngón út dính đầy mủ chuối đã tái hiện rõ nét hình ảnh đôi bàn tay mẹ và những cảm xúc của người con.

– Nhịp thơ nhẹ nhàng, sâu lắng giúp bài thơ thấm sâu vào lòng người đọc, gợi lên sự đồng cảm và lòng biết ơn đối với mẹ.

1,0

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn.

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ.

        Hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ) trình bày suy nghĩ của mình.

Đảm bảo yêu cầu về bố cục và dung lượng (khoảng 500 chữ) của bài văn nghị luận.

– Lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

a. Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận.

b. Thân bài

* Giải thích:

+ Lười biếng là trạng thái không muốn làm việc, học tập hay hoạt động, chỉ muốn nghỉ ngơi, vui chơi. Nó thể hiện qua việc trì hoãn, né tránh nhiệm vụ, không hoàn thành công việc đúng hạn, thiếu tập trung và động lực.

+ Lười biếng không chỉ ảnh hưởng đến kết quả học tập mà còn tác động tiêu cực đến sức khỏe, tâm lý và các mối quan hệ xã hội.

* Phân tích vấn đề:

– Thực trạng:

+ Hiện nay, tình trạng lười học, lười làm của học sinh đang diễn ra phổ biến và đáng báo động. Nhiều em dành quá nhiều thời gian cho việc lướt mạng xã hội, chơi game, xem phim… mà bỏ bê việc học hành. Điều này dẫn đến kết quả học tập sa sút, kiến thức hổng, không đáp ứng được yêu cầu của nhà trường và xã hội.

– Nguyên nhân:

+ Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự lười biếng của học sinh. Một số nguyên nhân chủ quan như: thiếu ý thức, kỷ luật kém, không có mục tiêu rõ ràng, không biết cách quản lý thời gian, dễ bị cám dỗ bởi những thú vui tiêu khiển.

+ Bên cạnh đó, cũng có những nguyên nhân khách quan như: áp lực học tập quá lớn, phương pháp giảng dạy nhàm chán, môi trường học tập không thuận lợi, thiếu sự quan tâm, động viên từ gia đình và thầy cô.

…

– Hậu quả:

+ Sự lười biếng gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho học sinh. Trước mắt, nó khiến kết quả học tập giảm sút, không đạt được thành tích như mong muốn, bỏ lỡ nhiều cơ hội phát triển.

+Về lâu dài, nó làm giảm khả năng tư duy, sáng tạo, mất đi sự tự tin, ý chí phấn đấu, khó hòa nhập với môi trường sống và làm việc. Thậm chí, nó còn có thể dẫn đến những tệ nạn xã hội như nghiện game, nghiện internet…

* Giải pháp giải quyết vấn đề: HS có thể đưa ra nhiều giải pháp khác nhau, miễn là hợp lí. Sau đây là một số giải pháp gợi ý:

– Giải pháp 1: Nhận thức về lười biếng

+ Lí giải:  Hiểu rõ kẻ thù là bước đầu tiên để chiến thắng. Khi nhận thức được nguyên nhân, học sinh có thể tìm ra giải pháp phù hợp và có động lực mạnh mẽ hơn để thay đổi.

+ Cách thực hiện: Tự vấn bản thân, tìm hiểu nguyên nhân gốc rễ của sự lười biếng (ví dụ: thiếu mục tiêu, thiếu động lực, áp lực học tập, thói quen trì hoãn, môi trường xung quanh…).

+ Dẫn chứng: HS đưa ra được dẫn chứng phù hợp.

– Giải pháp 2: Xây dựng mục tiêu và kế hoạch cụ thể:

 + Lí giải: Mục tiêu rõ ràng sẽ là động lực thúc đẩy học sinh hành động. Kế hoạch cụ thể giúp học sinh quản lý thời gian hiệu quả, tránh bị phân tâm và dễ dàng theo dõi tiến độ.

+ Cách thực hiện: Đặt ra mục tiêu học tập rõ ràng, chia nhỏ mục tiêu thành các bước cụ thể, lập thời gian biểu chi tiết.

+ Dẫn chứng: HS đưa ra được dẫn chứng phù hợp.

– Giải pháp 3: Tạo môi trường học tập tích cực:

+ Lí giải: Môi trường học tập có ảnh hưởng lớn đến sự tập trung và hiệu quả học tập. Không gian tích cực sẽ giúp học sinh dễ dàng tập trung, giảm căng thẳng và tăng hứng thú học tập.

+ Cách thực hiện: Chọn không gian học tập yên tĩnh, gọn gàng, đủ ánh sáng; loại bỏ các yếu tố gây xao nhãng (điện thoại, mạng xã hội…); tạo thói quen học tập đều đặn.

+ Dẫn chứng: HS đưa ra được dẫn chứng phù hợp.

– Giải pháp 4: Tìm kiếm nguồn cảm hứng:

+ Lí giải: Cảm hứng là nguồn năng lượng mạnh mẽ giúp học sinh vượt qua khó khăn. Khi có cảm hứng, học sinh sẽ có thêm động lực để học tập và theo đuổi ước mơ.

+ Cách thực hiện: Đọc sách, xem phim, nghe nhạc, tham gia các hoạt động ngoại khóa, giao lưu với những người thành công, tìm hiểu về những tấm gương vượt khó…

+ Dẫn chứng: HS đưa ra được dẫn chứng phù hợp.

– Giải pháp 5: Rèn luyện ý chí và kỷ luật:

+ Lí giải: Ý chí và kỷ luật là yếu tố quyết định thành công. Khi có ý chí mạnh mẽ, học sinh sẽ không dễ dàng bỏ cuộc trước khó khăn. Kỷ luật giúp học sinh tuân thủ kế hoạch và đạt được mục tiêu.

+ Cách thực hiện: Tập trung vào việc học, tránh trì hoãn, đặt ra các quy tắc và tự thưởng/phạt bản thân, tham gia các hoạt động thể dục thể thao, rèn luyện kỹ năng quản lý thời gian và cảm xúc.

+ Dẫn chứng: HS đưa ra được dẫn chứng phù hợp, ….

* Mở rộng vấn đề, trao đổi với quan điểm trái chiều hoặc ý kiến khác.

Một số người cho rằng lười biếng là bản năng tự nhiên của con người, không thể thay đổi được. Họ cho rằng việc ép buộc học sinh học tập quá nhiều sẽ gây ra áp lực, căng thẳng và phản tác dụng. Tuy nhiên, quan điểm này là sai lầm và nguy hiểm. Lười biếng không phải là bản năng mà là thói quen xấu có thể khắc phục được. Việc học tập không chỉ là nghĩa vụ mà còn là quyền lợi của mỗi học sinh.

* Liên hệ bản thân

c. Kết bài: Khái quát vấn đề nghị luận.

Lưu ý: Học sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

– Học sinh phải đưa ra ít nhất 3 giải pháp mới đạt điểm tối đa.

– Ở mỗi giải pháp, học sinh nêu được tên giải pháp, cách thức thực hiện và lý giải giải pháp đó nhằm chỉ ra cách thức để giúp HS vượt qua sự lười biếng.

– Giám khảo cần dựa vào năng lực của HS để chấm điểm. HS đưa ra được giải

pháp hợp lí, nêu được cách thức thực hiện, đánh giá được giải pháp đó thì giám khảo vẫn cho điểm tối đa, không nhất thiết phải đưa ra giải pháp giống như gợi ý.

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết văn bản.

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.