Đề kiểm tra giữa học kì 1 Văn 9 THCS Phú Thượng

Dọa rằng: “Tội ấy chém đầu chẳng chơi,

                Xà tinh ấy của vua nuôi,

Để làm báu nước sao ngươi giết xằng?”

      Thạch Sanh nghe nói kinh hoàng,

Lạy anh cùng mẹ mở đường hiếu sinh.

     Lý Thông rằng: “Muốn tốt lành,

  Ngươi mau trốn thoát, điều đình mặc ta.

               Nếu không vạ đến cả nhà,

    Bấy giờ thán hối lại là muộn thay!”.

               Thạch Sanh từ tạ đi ngay,

Than thân trách phận chẳng may nhiều bề.

             Lại tìm chốn cũ hàn khê,

Cũng liều tuế nguyệt phôi pha,

   Chắc chi bĩ thái mà hòa trông mong.

  Đoạn này nói chuyện Lý Thông,

     Đuổi người mà chiếm lấy công, hay gì?

             Thạch Sanh từ bước ra đi,

      Lý Thông liền đến kinh kì tâu vua.

            Tâu rằng: “Buổi tối hôm qua,

     Là phiên tôi phải đi ra miếu ngoài.

             Thấy xà tinh muốn ra oai,

     Tôi liền giở hết phép tài của tôi.

             Nên nay đã chém nó rồi,

      Hiện đầu còn ở tại nơi cửa nhà”.

–  “Tội ấy chém đầu chẳng chơi,/ Xà tinh của vua nuôi,/ Để làm báu nước sao ngươi giết xằng?”

– “Muốn tốt lành,/ Ngươi mau trốn thoát, điều đình mặc ta./  Nếu không vạ đến cả nhà,/ Bấy giờ thán hối lại là muộn thay!”.

–                   “Buổi tối hôm qua,

     Là phiên tôi phải đi ra miếu ngoài.

             Thấy xà tinh muốn ra oai,

     Tôi liền giở hết phép tài của tôi.

             Nên nay đã chém nó rồi,

      Hiện đầu còn ở tại nơi cửa nhà”.

                  Đuổi người mà chiếm lấy công, hay gì?

– Tác dụng: Câu hỏi tu từ để khẳng định hành động đuổi  Thạch Sanh đi của Lí Thông là không “ hay”- Tức không tốt đẹp. Hành động này cho thấy bản chất mưu mô và tham lam của Lí Thông. Qua đây tác giả dân gian muôn thể hiện thái độ không đồng tình cũng như lên án, phê phán hành động bất nhân của Lí Thông.

0,75

b. Chủ đề của đoạn trích:

–  Ca ngợi bản tính thật thà, lương thiện của Thạch Sanh.

–  Bày tỏ thái độ căm ghét đối với Lý Thông, một con người gian dối, bất nghĩa, lòng dạ hiểm sâu.

0,5

–  Cần phải sống trung thực, ngay thẳng.

–  Cần tránh xa thói gian dối, bất nghĩa.

 Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng (khoảng 200 chữ) của đoạn văn. Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, song song hoặc phối hợp

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận:  Nhân vật Lý Thông trong đoạn trích truyện Nôm Thạch Sanh.

c. Triển khai hợp lý nội dung đoạn văn.

– Lựa chọn các thao tác lập luận, để triển khai vấn đề nghị luận.

– Trình bày rõ quan điểm và hệ thống các ý.

– Lập luận chặt chẽ, thuyết phục; lí lẽ xác đáng; bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và bằng chứng.

– Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn.

1.Mở đoạn : Giới thiệu vấn đề

+ Giới thiệu tác giả, tác phẩm, nhân vật.

+Nêu khái quát về nhân vật

2. Thân đoạn: Cảm nhận về nhân vật Lý Thông

–  Lý Thông là một kẻ bất nghĩa, nham hiểm, độc ác: Tuy đã kết nghĩa anh em với Thạch Sanh, nhưng vì cái lợi của bản thân, Lý Thông sẵn sàng bội nghĩa lừa Thạch Sanh.

– Là kẻ tham lam: Vì chút bổng lộc, vì danh lợi mà lừa trên dối dưới, lừa nhà vua, dối người em kết nghĩa, bán đứng anh em.

– Lý Thông là kẻ giả nhân, giả nghĩa: Khi Thạch Sanh đã giết được chằn tinh hắn giả làm người tốt bảo Thạch Sanh trốn đi còn mình sẽ nhận hết tội cho Thạch Sanh.

– Lý Thông là một kẻ gian dối, mưu mô, xảo quyệt: Sau khi Thạch Sanh trở về quê cũ gốc đa, Lý Thông xách đầu chằn tinh vào tâu vua rằng chính mình là người đã giết chằn tinh.

3. Kết đoạn: 

– Đánh giá nhân vật 

– Rút ra bài học, gửi gắm thông điệp cho thế hệ trẻ hôm nay.

1.0

0.25

– Triển khai được các luận điểm để làm rõ quan điểm cá nhân.

– Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận.

– Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lý lẽ và dẫn chứng.

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.

*Triển khai vấn đề cần nghị luận

– Giải thích

+ Lòng tốt: là sự yêu thương, quan tâm, chia sẻ vật chất hoặc tinh thần đối với những người xung quanh.

+ Chữa lành các vết thương: xoa dịu, hàn gắn những nỗi đau về tâm hồn và thể xác của con người.

+ Lòng tốt cũng cần đôi phần sắc sảo: lòng tốt cần phải đi cùng với lí trí tỉnh táo, nhận thức sáng suốt về đối tượng cần giúp đỡ và cách thức giúp đỡ, nếu không sẽ trở thành vô ích.

=> Ý kiến khẳng định vai trò của lòng tốt và cách biểu lộ lòng tốt để tạo ra những giá trị tốt đẹp.

– Lý giải vấn đề: 

+Lòng tốt của con người có thể chữa lành các vết thương

* Lòng tốt giúp con người đối diện và vượt qua nghịch cảnh, tạo cho họ niềm tin vào cuộc sống và hi vọng vào tương lai, giúp họ bớt đau đớn trước những bất hạnh trong cuộc sống.
*Lòng tốt có thể cảm hóa cái xấu, cái ác; là sợi dây gắn kết, khiến cho mối quan hệ giữa người với người trở nên tốt đẹp hơn, góp phần xây dựng xã hội nhân ái, văn minh.

+ Lòng tốt cũng cần đôi phần sắc sảo, nếu không chẳng khác nào con số không tròn trĩnh

 Lòng tốt cần đi cùng sự tỉnh táo của lí trí để không bị lợi dụng.
– Bàn luận mở rộng vấn đề:

Phê phán những người sống thờ ơ, ích kỉ, những người lợi dụng lòng tốt của người khác, những người làm việc tốt nhưng toan tính trục lợi.

– Liên hệ thực tế, rút ra bài học cho bản thân.

Lưu ý: Học sinh  chọn lọc dẫn chứng tiêu biểu trong đời sống xã hội làm sáng tỏ vấn đề nghị luận 

* Khẳng định lại vấn đề nghị luận

Bài học nhận thức và hành động

1.0

1.0

0.5

0.5

0.25