(MS60) ĐỀ NGỮ VĂN THI CHỌN HGS THÀNH PHỐ CẤP THPT HẢI PHÒNG

– Cơ sở để xác định: số chữ trong các dòng thơ không bằng nhau.

Hướng dẫn chấm:

– Thí sinh trả lời đúng theo đáp án: 0,5 điểm.

– Thí sinh chỉ trả lời thể thơ: 0,25 điểm

– Thí sinh chỉ trả lời cơ sở để xác định: 0,25 điểm.

0,5

2

– Phép điệp Tôi thấy được điệp lại 3 lần trong bài thơ.

– Tác dụng của biện pháp điệp:

+ Tạo nhịp điệu, giọng điệu đầy suy tư chiêm nghiệm của nhân vật trữ tình; tạo kết nối mạch cảm xúc của bài thơ.

+ Nhấn mạnh, khắc sâu hành trình nhận thức, khám phá của nhân vật trữ tình về thế giới văn học và thế giới hiện thực, thế giới của ngày hôm qua và hôm nay, để nhận thấy hiện thực cuộc sống luôn tươi đẹp với tất cả những trạng thái sống động của nó.

Hướng dẫn chấm:

– Thí sinh trả lời như đáp án: 1,0 điểm.

– Thí sinh trả lời thiếu 01 ý: trừ 0,5 điểm.

– Thí sinh trả lời sai hoặc không trả lời: 0 điểm.

3

– Thí sinh trình bày được một thông điệp ý nghĩa nhất đối với bản thân rút ra từ văn bản (có thể theo gợi ý sau: mỗi bản thể đều có những giá trị riêng, nét đẹp riêng đáng trân trọng như nhau; tuổi trẻ hãy dám bước tới những chân trời mới; cuộc sống luôn chứa đựng những điều tốt đẹp ở ngày mai…)

– Lí giải hợp lí, thuyết phục.

Hướng dẫn chấm:

– Thí sinh nêu được thông điệp ý nghĩa nhất đối với bản thân và lí giải hợp lí, thuyết phục: 0,5 điểm.

– Thí sinh nêu được thông điệp ý nghĩa nhất đối với bản thân nhưng không lí giải hoặc lí giải không hợp lí, không thuyết phục: 0,25 điểm.

– Thí sinh không nêu được thông điệp ý nghĩa nhất đối với bản thân, không lí giải: 0 điểm. 

0,5

1

3,0

Đảm bảo đủ các phần mở bài, thân bài, kết luận.

Có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng phải đáp ứng những yêu cầu cơ bản sau:

* Giải thích:

+ “những bình minh đang tới”: hình ảnh gợi ra những điều tươi sáng, tốt đẹp nhất, những cơ hội mới trong hành trình sống của mỗi chúng ta.

=> Tuổi trẻ cần có tâm thế sống chủ động, sẵn sàng đón nhận “những bình minh đang tới”, sẵn sàng để nhận thức cuộc sống với nhiều tầng giá trị. Đây là một quan điểm sống tích cực, mang lại nhiều giá trị nhận thức cho tuổi trẻ trên hành trình khám phá cuộc sống, tìm kiếm chính mình.

* Bàn luận:

– Từ câu thơ ngày nào bình minh cũng tới! của tác giả Nguyễn Kiến Thọ, cần khẳng định tuổi trẻ hãy sẵn sàng đón nhận những bình minh đang tới, vì:

+ Tuổi trẻ là lứa tuổi đẹp nhất, giàu nhiệt huyết, gắn với khát vọng lên đường, khát vọng tìm kiếm và khẳng định giá trị của bản thân, chinh phục những ước mơ hoài bão…rộng hơn đó là những giá trị sống tích cực, đẹp đẽ. Trên hành trình ấy, tuổi trẻ cần có tri thức, kĩ năng và tâm thế sống tự tin, lạc quan, luôn sẵn sàng đón nhận, nắm bắt cơ hội để tìm kiếm thấy chính mình ở những phiên bản tốt đẹp, hoàn thiện hơn.

+ Khi tuổi trẻ sẵn sàng đón nhận những bình minh đang tới, chúng ta sẽ trở nên chủ động, chứng tỏ được: bản lĩnh tuổi trẻ, giá trị của bản thân; hiểu sâu sắc thế giới khách quan, có đời sống nội tâm phong phú, lành vững; sống trọn vẹn với những khao khát khám phá; luôn hướng tới một cuộc đời rực rỡ, ý nghĩa, cống hiến cho xã hội,…

+ Khi tuổi trẻ sẵn sàng đón nhận những bình minh đang tới, chúng ta sẽ luôn có thái độ sống tích cực, vững vàng trước thách thức, tiếp nhận những điều mới mẻ, cơ hội sẽ luôn rộng mở với những người biết nắm bắt…

* Bài học nhận thức, hành động:

– Nhận thức được giá trị của thực tại mình đang sống, biết trân trọng và sống hết mình, chấp nhận những thách thức, những đổi thay.

– Dám bản lĩnh, tự tin bước đi với khát vọng, ước mơ lớn lao và niềm tin vào cuộc sống. Không ngừng hoàn thiện giá trị bản thân trên hành trình sống.

– Luôn giữ cho mình suy nghĩ tích cực và không ngừng hướng tới những điều tốt đẹp ở phía trước.

– Phê phán những người sống bi quan, hời hợt, không chủ động kiếm tìm những điều tốt đẹp, tươi sáng, những giá trị sống ý nghĩa. Tuy nhiên, sẵn sàng đón nhận bình minh đang tới không có nghĩa là không trân trọng những điều đã qua, đã cũ.

1,0

0,5

Đảm bảo quy tắc chính tả, ngữ pháp.

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ, có giọng điệu riêng.

2

                           (Theo Thơ là hơi thở, Báo Văn nghệ số 8, ngày 24/02/2024, tr. 5)

Anh/Chị hãy kết nối với bài thơ Có một lần của tác giả Nguyễn Kiến Thọ, để khám phá được những câu thơ giàu tính thơ, những câu thơ truyền dẫn được cảm trạng sống mới mẻ.

Có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng phải đáp ứng những yêu cầu cơ bản sau:

– những câu thơ giàu tính thơ: là những câu thơ, những tác phẩm thơ đặc sắc, có giá trị về nội dung và nghệ thuật mang đậm đặc trưng thể loại, có sức hấp dẫn với người đọc.

– truyền dẫn được cảm trạng sống mới mẻ: những câu thơ, những tác phẩm thơ có khả năng đưa người đọc đến những suy tư, khám phá mới mẻ, những triết lí, bài học nhân sinh sâu sắc trước hiện thực vốn quen thuộc.

=> Nhà thơ cần phải sáng tạo những tác phẩm mang đậm chất thơ, đồng thời truyền tải những thông điệp sâu sắc, ý nghĩa về cuộc sống đến với người đọc. Đây cũng là đặc trưng và chức năng của thơ ca.

* Bàn luận:

– Những câu thơ giàu tính thơ:

+ Thơ là tấm gương của tâm hồn, là tiếng nói của tình cảm con người, những rung động của trái tim trước cuộc đời. Tình cảm chính là sinh mệnh của thơ.

+ Tiếng nói của tình cảm, cảm xúc trong thơ phải được thể hiện qua thế giới hình ảnh, ngôn ngữ, nhịp điệu… Điều này góp phần làm nổi bật chất thơ, tính thơ.

– Những câu thơ truyền dẫn được cảm trạng sống mới mẻ: Thơ không chỉ là tiếng nói của tình cảm, cảm xúc mà còn thể hiện chiều sâu tư tưởng, trí tuệ. Qua thơ, nhà thơ gửi gắm những suy tư, chiêm nghiệm về con người, cuộc đời hay xã hội. Thơ ca có thể khơi dậy suy nghĩ, truyền cảm hứng, hoặc thậm chí làm thay đổi cách nhìn nhận của người đọc về thế giới xung quanh.

– Sự kết hợp hài hòa giữa những câu thơ giàu tính thơ, những câu thơ truyền dẫn được cảm trạng sống mới mẻ sẽ tạo nên những câu thơ, tác phẩm thơ có giá trị, lôi cuốn, hấp dẫn độc giả.

* Kết nối với bài thơ Có một lần của tác giả Nguyễn Kiến Thọ

– Những câu thơ giàu tính thơ:

+ Bài thơ thể hiện hành trình nhận thức và khám phá thế giới của nhân vật trữ tình. Cấu tứ bài thơ theo mạch cảm xúc đi từ khát khao, trăn trở đến với khoảnh khắc nhận ra ngày nào bình minh cũng tới. Sự phát triển trong mạch cảm xúc của nhân vật trữ tình bộc lộ tiếng lòng đầy khắc khoải, suy tư qua nhiều chiều không gian, thời gian.

+ Hệ thống hình ảnh vừa quen thuộc gần gũi, bình dị trong ca dao, cổ tích, thi ca vừa giàu tính biểu tượng: cánh cò, hoa trăm loài, chiếc cầu, dây thép gai, bỏm bẻm nhai trầu, sột soạt áo nâu; vầng trán của tôi, mắt, môi thăm thẳm xa vời, bình minh…

+ Ngôn ngữ trong bài thơ mang vẻ đẹp gần gũi, trong sáng, giàu yếu tố tượng trưng gợi nhiều liên tưởng, tưởng tượng, thể hiện cảm xúc tươi mới và chiều sâu suy tưởng triết lý. Thể thơ tự do được sử dụng phù hợp với việc tái hiện cảm xúc và kết nối những mạch suy tư của nhân vật trữ tình trong hành trình nhận thức hiện thực cuộc sống.

– Những câu thơ truyền dẫn được cảm trạng sống mới mẻ:

+ Bài thơ là những chiêm nghiệm của nhân vật trữ tình về cuộc đời trong hành trình hai mươi năm khát khao dằn vặt.

+ Bài thơ mở ra nhiều liên tưởng, nhiều khoảng trắng, khoảng trống trong nhận thức của bạn đọc về hành trình nhận thức giữa thi ca và đời thực. Trên những cuộc hành trình từ bầu trời xứ sở đến phương trời khác, từ vầng trán đến mắt, môi, ở đó nhân vật trữ tình nhận ra ngày nào bình minh cũng tới – ngày nào sự sống mới cũng được bắt đầu với tất cả vẻ đẹp tự nhiên của nó. Ngày mai luôn là một ngày mới, đẹp đẽ, tươi sáng và ý nghĩa.

* Đánh giá:

– Tác giả Hoàng Đăng Khoa đã đóng góp một quan niệm về thơ hay, đúng đắn, sâu sắc, có giá trị. Sự kết hợp hài hòa giữa các yếu tố nội dung và nghệ thuật đã tạo nên những câu thơ giàu tính thơ, những câu thơ truyền dẫn được cảm trạng sống mới mẻ. Những yếu tố này không chỉ làm nên giá trị thẩm mỹ mà còn là cầu nối đưa bài thơ đến gần hơn với trái tim người đọc.

–       – Người nghệ sĩ phải dám trải nghiệm với cuộc đời để khám phá, cảm nhận đời sống ở bề sâu, bề xa thì mới có thể phát hiện ra những điều sâu sắc, mới mẻ nằm trong những chất liệu quen thuộc.

–       – Qua tác phẩm, người đọc nắm bắt được hiện thực đời sống đồng thời khám phá thế giới tâm hồn nhà văn, tri âm cùng những nỗi niềm tâm tư của người viết.

0,5

1,0

2,0

0,5

Đảm bảo quy tắc chính tả, ngữ pháp.

Có  những kiến  giải  sâu  sắc, mới mẻ; cảm  thụ văn học tinh tế; diễn đạt hấp dẫn, có giọng điệu riêng.