ĐỀ THAM KHẢO KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9 NĂM 2025 2026

Câu 1 (8,0 điểm).

HẠT GIỐNG ƯỚC VỌNG

          Có hai đứa trẻ đều mang trong mình những ước vọng đẹp đẽ và luôn băn khoăn: “Làm sao để những ước vọng trở thành hiện thực”?

          Đem trăn trở đó, chúng tìm đến một cụ già trong làng xin lời khuyên. Cụ già cho mỗi đứa trẻ một hạt giống và dặn:

          “Các con hãy tìm ra cách bảo quản hạt giống tốt nhất, đó chính là câu trả lời”.

          Một thời gian sau, cụ già hỏi hai đứa trẻ về cách bảo quản hai hạt giống. Đứa trẻ thứ nhất mang ra một chiếc hộp được cuốn bằng dây lụa, và nói:                    – “Cháu đặt hạt giống trong chiếc hộp, suốt ngày giữ nó”. Nói rồi lấy hạt giống ra cho cụ già xem, hạt giống vẫn nguyên vẹn như trước.

          Đứa trẻ thứ hai mặt mũi rám nắng, hai tay nổi chai. Nó chỉ ra cánh đồng mênh mông lúa vàng, phấn khởi nói:

          – Cháu đem hạt giống trồng xuống đất, mỗi ngày lo tưới nước, bón phân, diệt cỏ… , tới nay nó đã kết hạt mới đầy đồng.

          Cụ già nghe xong, mỉm cười tỏ ý hài lòng.

(Theo Hạt giống tâm hồn, NXB Tổng hợp, thành phố Hồ chí Minh)

Suy nghĩ của anh/chị về bài học rút ra từ câu chuyện trên.

Câu 2: ( 12,0 điểm)

Giáo sư Huỳnh Như Phương khẳng định: Quan niệm nghệ thuật về con người thể hiện tầm nhìn của nhà văn và chiều sâu triết lí của tác phẩm.

Em hiểu ý kiến trên như thế nào? Qua các tác phẩm truyện ngắn đã học, hãy làm sáng tỏ ý

kiến đó.

———- Hết ———-

 HƯỚNG DẪN CHẤM BÀI THI CHỌN ĐỘI TUYỂN HỌC SINH GIỎI

Câu 1:

* Nêu vấn đề: “Chúng ta đều ở trong rãnh nước, nhưng có vài người biết ngước lên trời sao”.(Oscar Wilde). Quả vậy, cuộc sống thường bày ra cho ta những khó khăn, giới hạn. Bởi thế mà phần lớn chúng ta sẽ an phận với những “rãnh nước”, những gì là nhỏ bé, bình lặng. Chúng ta đâu biết rằng có ước mơ, hoài bão, khát vọng sẽ giúp ta bứt thoát ra khỏi những giới hạn của bản thân  mà vươn tới các vì sao! Câu chuyện “Hạt giống ước vọng” sẽ đem đến cho chúng ta những bài học bổ ích để chúng ta biết nuôi dưỡng ước mơ và biết làm thế nào để biến ước mơ trở thành hiện thực.

*Phân tích câu chuyện rút ra bài học

* Chọn lọc những chi tiết quan trọng, giảng giải cắt nghĩa những chi tiết đã chọn

– Ước vọng là những mong muốn, khát khao cháy bỏng trong tâm hồn con người, là cái đích mà con người vạch ra để có động lực phấn đấu.

– Hai hạt giống: tượng trưng cho ước vọng của mỗi người còn đang được ấp ủ.

– Cách bảo quản hai hạt giống chính là cách chúng ta ứng xử với những khát vọng, ước mơ của mình.

– Đứa trẻ thứ nhất bảo quản hạt giống trong hộp: ôm ấp, giữ gìn ước vọng mà không làm gì cả nên ước vọng vẫn mãi chỉ là ước vọng.

– Đứa trẻ thứ hai mang hạt giống ra vun trồng: bắt tay vào hành động,

– “mặt mũi rám nắng, hai tay nổi chai”/ mỗi ngày lo tưới nước, bón phân, diệt cỏ… , chăm sóc bằng tất cả sự tận tâm, nỗ lực, kiên trì cuối cùng đã thu về thành quả có cả một cánh đồng lúa mênh mông.

* Vấn đề nghị luận rút ra từ câu chuyện:

Câu chuyện đã chỉ ra con đường để thực hiện những ước vọng: cần bắt tay vào hành động và phải hành động một cách kiên trì, bền bỉ thì ước mơ, khát vọng mới có thể trở thành hiện thực, mỗi người mới có thể gặt hái được thành công.

2. Giáo sư Huỳnh Như Phương khẳng định: Quan niệm nghệ thuật về con người thể hiện tầm nhìn của nhà văn và chiều sâu triết lí của tác phẩm .

Em hiểu ý kiến trên như thế nào? Qua các tác phẩm truyện ngắn đã học hãy làm sáng tỏ ý kiến đó

A . Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

1. Xác định đúng vấn đề nghị luận: Quan niệm nghệ thuật về con người

bộc lộ tầm nhìn của nhà văn và chiều sâu tư tưởng của tác phẩm.

1. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt cácthao tác lập luận; kết hợp tốt các lí lẽ, dẫn chứng; đánh giá vấn đề nghị luận

  3.1   Giải thích ý kiến

– Quan niệm nghệ thuật về con người: Cách nhìn, cách cảm, cách nghĩ, cách cắt nghĩa lí giải về con người của nhà văn.

– Tầm nhìn của nhà văn: Thể hiện khả năng quan sát về con người và thế giới; bộc lộ vốn sống, vốn hiểu biết, am hiểu tường tận của người sáng tác

.- Chiều sâu triết lí của tác phẩm: Những chiêm nghiệm ý nghĩa nhân sinh, đúc kết giá trị tư tưởng sâu sắc qua tác phẩm.

– Nhận định của Huỳnh Như Phương đặt ra vấn đề nhà văn và quá trình sáng tạo: Thông qua nghệ thuật biểu hiện, lí giải về con người nhà văn bộc lộ dấu ấn sáng tạo của chính mình và ý nghĩa nhân sinh cao cả, chiều sâu tư tưởng trong mỗi tác phẩm văn học.

3.2     Lí giải

* Quan niệm nghệ thuật về con người thể hiện tầm nhìn của nhà văn

– Con người vừa là đối tượng phản ánh trung tâm của văn học. Đồng thời, con người cũng chính là đối tượng thẩm mĩ thể hiện quan niệm của tác giả về hiện thực đời sống. Sự đánh giá, lí giải về con người trong mỗi thời đại luôn thể hiện tầm nhìn của nhà văn, tư tưởng nhân đạo, triết lí nhân văn, giá trị nhân bản. Tầm nhìn của nhà văn bộc lộ vốn sống, vốn hiểu biết, cá tính sáng tạo.

– Khả năng quan sát càng tinh tường, thế giới quan tiến bộ thì nhà văn càng bộc lộ sự kiến giải sâu sắc, cái nhìn mang tính phát hiện và cá tính sáng tạo của người nghệ sĩ. Quan niệm nghệ thuật về con người là yếu tố quan trọng để đánh giá giá trị nhân văn của một tác phẩm.

– Thông qua bút pháp miêu tả, nghệ thuật xây dựng nhân vật,… nhà văn thể hiện cách nghĩ, tầm nhìn sâu sắc hay hạn hẹp của mình. Tài năng, tấm lòng hay phong cách của nhà văn đều hội tụ trong quan niệm nghệ thuật về con người

* Quan niệm nghệ thuật về con người thể hiện chiều sâu triết lí của tác phẩm

– Quan niệm nghệ thuật đúng đắn, tiến bộ về con người trong mỗi hoàn cảnh lịch sử, thời đại là nền tảng tạo nên những tư tưởng sâu sắc,những triết lí sâu xa của nhà văn trong tác phẩm.

– Những chiêm nghiệm và đúc kết của nhà văn về con người và cuộc sống sẽ làm nên giá trị tư tưởng lớn lao của tác phẩm, nhờ vậy mà tác phẩm có sức sống lâu bền trong lòng người đọc.

3.3     Chứng minh

Thí sinh chọn lọc dẫn chứng (ít nhất hai truyện ngắn đã học) để chứng minh cho ý kiến của GS. Huỳnh Như Phương. Từ việc phát hiện ra quanniệm nghệ thuật về con người của nhà văn trong các dẫn chứng đã lựa chọn, thí sinh làm rõ các phương diện cơ bản sau:

– Quan niệm nghệ thuật về con người thể hiện tầm nhìn của nhà văn:

Thí sinh cần phân tích vấn đề nhà văn đã đánh giá, nhìn nhận về con người như thế nào? Từ đó nhận xét tầm nhìn của nhà văn mới mẻ, độc đáo, tiến bộ hay không? Có thể so sánh với quan niệm của nhà văn khác cùng đối tượng, đề tài để thấy tầm nhìn khác nhau.

– Quan niệm nghệ thuật về con người thể hiện chiều sâu triết lí của tác phẩm: Thí sinh khái quát tư tưởng triết lí của mỗi tác phẩm truyện đã học. Cần khẳng định rõ, quan niệm về con người là cơ sở tạo nên tư tưởng nhân văn, tấm lòng nhân đạo của người nghệ sĩ  3.4     Đánh giá, nâng cao vấn đề

– Nhận định trên đúng đắn và xác đáng, nêu lên vấn đề bản chất của nhà văn và quá trình sáng tạo nghệ thuật. Quan niệm nghệ thuật về con người là vấn đề cốt yếu của sáng tạo văn học. Nhà văn bộc lộ sự đánh giá, lí giải về con người, cuộc đời cũng đồng thời thể hiện tài năng, tấm lòng nhân đạo của chính mình và thể hiện giá trị của tác phẩm. Quan niệm nghệ thuật đúng đắn về con người là phẩm chất của nhà văn chân chính, nhà nhân đạo từ trong cốt tủy.

– Bài học đối với người sáng tác và người tiếp nhận:

+ Để sáng tạo nên tác phẩm có sức sống lâu bền người nghệ sĩ phải sống sâu với hiện thực, có tầm nhìn, thế giới quan, nhân sinh quan tiến bộ, sâu sắc, có tình yêu thương, thấu hiểu về con người, cuộc đời, có phong cách nghệ thuật độc đáo,…

+ Người tiếp nhận cần trau dồi kiến thức, bồi đắp tư tưởng, tình cảm để có cái nhìn đúng đắn khi tiếp nhận tác phẩm văn chương. Người đọc sống với tác phẩm, phát hiện vẻ đẹp của con người, đánh giá được tầm nhìn của nhà văn và giá trị tác phẩm.

☕ Nếu bạn thấy tài liệu này hữu ích, hãy ủng hộ mình một ly cà phê nhỏ để có thêm động lực biên soạn, cập nhật và duy trì website miễn phí, không quảng cáo gây phiền nhé!

☕ Ủng hộ 1 ly cà phê 📲 Quét QR Momo / VietQR

💬 Mỗi tháng có hơn 20.000 học sinh truy cập học tập miễn phí — cảm ơn bạn đã giúp mình duy trì dự án này! ❤️

Quét QR để ủng hộ

×