Đề thi chính thức môn Ngữ Văn vào 10 Bắc Ninh 2025
Gợi ý đáp án
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BẮC NINH
ĐỀ CHÍNH THỨC
ĐỀ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT
NĂM HỌC 2025–2026
Môn thi: Ngữ văn
Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian giao đề)
(Đề thi gồm có 02 trang)
I, PHẦN ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau:
Mẹ yêu con như dòng sông biết hát
Cho những ngôi sao biết soi mặt đất cười
Một tiếng gà sang canh mẹ lo con thức giấc
Một buổi xa nhà mẹ nhớ con khôn nguôi
Mẹ thương con như đường kim mũi chỉ
Theo bàn tay mẹ nối ấm lành
Con một kẻ thiếu chân con chưa thể nghĩ
Bởi mẹ đêm dài chưa trọn giấc nằm canh
Nếu lòng con là một khoảng trời xanh
Thì ngôi sao sáng nhất là tình yêu của mẹ
Ngôi sao sáng giữa đêm dài lặng lẽ
Như nỗi nhớ thương mẹ gửi về con
Từ buổi đi xa nay con hiểu ra rồi
Qua giấc buốt mới thấy mùa xuân đẹp
Qua nhớ nhắn của một lòng nỗi hẹp
Mẹ đã cho con thành người lính dạn dày
(Trích “Nghĩ về mẹ”, Lâm Thị Mỹ Dạ, in trong Trăm năm còn gió heo may, NXB Hội Nhà văn, 2024, tr.34)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1:
Xác định thể thơ của văn bản.
Câu 2:
Chỉ ra những hình ảnh thiên nhiên có trong đoạn thơ:
Mẹ yêu con như dòng sông biết hát
Cho những ngôi sao biết soi mặt đất cười
Câu 3:
Phân tích tác dụng của biện pháp điệp được sử dụng trong các dòng thơ sau:
Thì ngôi sao sáng nhất là tình yêu của mẹ
Ngôi sao sáng giữa đêm dài lặng lẽ
Như nỗi nhớ thương mẹ gửi về con
Câu 4:
Nhận xét tình cảm, cảm xúc của nhân vật con dành cho mẹ được thể hiện trong hai dòng thơ:
Qua nhớ nhắn của một lòng nỗi hẹp
Mẹ đã cho con thành người lính dạn dày
Câu 5:
Từ văn bản, em hãy rút ra thông điệp có ý nghĩa với bản thân.
II, PHẦN VIẾT (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm):
Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích, đánh giá một số nét đặc sắc nghệ thuật của văn bản phần Đọc hiểu.
Câu 2 (4,0 điểm):
Hiện nay, một số học sinh đang lãng phí thời gian.
Hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ của em về vấn đề trên và đề xuất giải pháp.
HẾT
HƯỚNG DẪN GIẢI CHI TIẾT ĐỀ THI VÀO 10 NĂM HỌC 2025–2026
MÔN NGỮ VĂN – BẮC NINH
Thực hiện: Ban chuyên môn Tuyensinh247.com
PHẦN I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Câu 1:
Thể thơ của văn bản: thơ tự do.
Câu 2:
Những hình ảnh thiên nhiên xuất hiện trong đoạn thơ: “dòng sông”, “ngôi sao”, “mặt đất”.
Câu 3:
Các dòng thơ được điệp lại cụm từ “ngôi sao sáng” (2 lần).
Tác dụng:
- Tạo nhịp điệu, làm cho đoạn thơ giàu nhạc tính.
- Nhấn mạnh tình yêu thương, nỗi nhớ thương của mẹ dành cho người lính đi chiến đấu nơi phương xa.
- Thể hiện sự trân trọng, biết ơn của người lính với người mẹ ở nơi quê nhà.
Câu 4:
Tình cảm, cảm xúc của nhân vật con dành cho mẹ trong hai câu thơ:
- Trân trọng, biết ơn sự bao bọc, chở che, tình yêu thương vô bờ bến của mẹ, giúp người con lớn khôn, trưởng thành, trở thành “người lính dạn dày” đi chiến đấu bảo vệ quê hương.
→ Tình cảm, cảm xúc rất tự nhiên, chân thành, xuất phát từ những suy nghĩ chân chắn của người lính đã trưởng thành.
Câu 5:
Học sinh rút ra thông điệp có ý nghĩa với bản thân.
Tham khảo một số gợi ý sau:
- Trân trọng, biết ơn sự hi sinh của mẹ dành cho mình.
- Luôn quan tâm, yêu thương và hiểu thảo với mẹ khi còn có thể.
- …
PHẦN II. VIẾT (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm):
Bài làm có thể triển khai theo nhiều cách. Gợi ý:
- Mở đoạn: Dẫn dắt, giới thiệu vấn đề cần phân tích: Một số nét đặc sắc nghệ thuật trong bài thơ “Nghĩ về mẹ” của Lâm Thị Mỹ Dạ.
- Thân đoạn:
- Thể thơ tự do, với cách ngắt nhịp, gieo vần linh hoạt tạo độ gần gũi, thể hiện tình cảm nhẹ nhàng, dễ cảm nhận.
- Sử dụng thành công các biện pháp tu từ như so sánh (Mẹ yêu con như dòng sông biết hát, Mẹ thương con như đường kim mũi chỉ, Ngôi sao sáng giữa đêm dài lặng lẽ/ Như nỗi nhớ thương mẹ gửi về con) kết hợp với biện pháp tu từ điệp ngữ (“ngôi sao sáng”, “một buổi xa nhà”) góp phần tô đậm những phẩm chất đáng quý của người mẹ – tình yêu thương, đức hi sinh cao cả.
- Hình ảnh thơ độc đáo, mang tính biểu tượng sâu sắc (ngôi sao sáng, giá buốt, lòng nỗi hẹp,…) góp phần thể hiện chân thực, tự nhiên tình yêu, sự biết ơn của người lính dành cho người mẹ ở nơi quê nhà.
→ Dù trưởng thành và đi chiến đấu, người lính vẫn thấu hiểu nỗi nhớ, tình yêu thương và công lao mẹ dành cho mình ở mỗi bước đường.
- Kết đoạn: Khẳng định những đặc sắc nghệ thuật góp phần thể hiện chủ đề, tư tưởng của bài thơ: Ca ngợi vẻ đẹp của những người mẹ Việt Nam anh hùng.
Câu 2 (4,0 điểm):
Bài làm có thể triển khai theo nhiều cách. Gợi ý:
- Mở bài: Dẫn dắt, giới thiệu vấn đề nghị luận: Hiện tượng một số học sinh đang lãng phí thời gian.
- Thân bài:
Giải thích:
- Lãng phí thời gian là việc sử dụng thời gian không hiệu quả, dành thời gian cho các hoạt động vô bổ, không mang lại lợi ích cho cá nhân hay cộng đồng, xã hội.
Bàn luận:
- Nêu ý kiến của bản thân và dẫn chứng để chứng minh, lập luận:
Thực trạng: Nhiều học sinh hiện nay thường dành thời gian vào việc ngủ nướng, chơi game, lướt TikTok, xem TV,… thay vì học bài, đọc sách, ôn luyện.
Nguyên nhân:
- Do nhận thức chưa đúng đắn: Một số học sinh nghĩ rằng thời gian còn nhiều, cần phải tận hưởng, không lo lắng.
- Thiếu kỹ năng quản lý thời gian, thiếu kỷ luật, ý thức rèn luyện.
Hậu quả:
- Không phát triển được bản thân, bỏ lỡ cơ hội.
- Dễ lệ thuộc các thiết bị điện tử, nghiện mạng xã hội,…
Giải pháp:
- Học sinh cần nâng cao nhận thức, quý trọng thời gian, biết sắp xếp công việc hợp lý.
- Lập kế hoạch, thời khoá biểu học tập, sinh hoạt cụ thể, khoa học.
- Hạn chế lạm dụng mạng xã hội, thiết bị giải trí,…
- Mở rộng liên hệ:
Phản đề: Nhiều người cho rằng thời gian còn nhiều, cần trải nghiệm thêm → Quan niệm này không hoàn toàn đúng vì thời gian là hữu hạn và trôi nhanh.
Liên hệ: Luôn chủ động, có kế hoạch học tập, rèn luyện kỹ năng sống, tham gia hoạt động xã hội, đọc sách…
Kết bài: Khẳng định vấn đề.
