Đề thi chính thức môn Ngữ Văn vào 10 Quảng Ngãi 2025
Gợi ý đáp án
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẢNG NGÃI
ĐỀ CHÍNH THỨC (Đề thi có 02 trang)
KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT
NĂM HỌC 2025–2026
Ngày thi: 05/6/2025
Môn thi: Ngữ văn
Thời gian làm bài: 120 phút
I, ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc văn bản sau:
Khi đã biết được niềm đam mê của mình, đã định hướng được lối đi và đã chuẩn bị đủ những kĩ năng cần thiết để thực hiện ước mơ, còn có thứ gì có thể ngăn cản bạn được nữa? Đó là một thứ mà nhiều khi còn quan trọng hơn là những kiến thức hay kĩ năng của bạn, và thứ đó mang tên: thái độ. Nếu muốn ra nước ngoài và hội nhập vào xã hội toàn cầu thì trước hết bạn sẽ phải thay đổi thái độ và cách suy nghĩ của mình. Một thái độ xấu cũng giống như một lốp xe mòn, bạn không thể tiến rất xa trong cuộc sống cho đến khi bạn thay đổi nó. Đúng vậy, vì ngay cả khi bạn không thể lựa chọn hoàn cảnh sống, bạn vẫn có thể hoàn toàn lựa chọn cách để đối phó với chúng. Thái độ sống ảnh hưởng khá nhiều tới cuộc sống của chúng ta, vậy nên nếu muốn đạt được thành công, chúng ta nhất thiết phải có thái độ sống tích cực.
[…] Thái độ là thứ chúng ta có thể kiểm soát bằng ý chí hay quyết tâm vươn lên. Khi chúng ta thay đổi thái độ đối với cuộc sống của mình, chúng ta sẽ thay đổi cách nhìn đối với sự việc, thế giới, con người xung quanh, mà từ đỏ thay đổi được cách lựa chọn lối sống và đạt được kết quả khác biệt. Nếu bạn có đủ khả năng và kinh nghiệm nhưng lại tự ti và không có niềm tin vào bản thân mình, thì bạn cũng sẽ không tìm được những cơ hội. Ngược lại, thái độ cầu tiến sẽ giúp bạn mở ra những chân trời mới cho cuộc đời.(Trích Hộ chiếu xanh đi quanh thế giới, Nhiều tác giả, NXB Thế Giới, 2018, tr. 21)
Trả lời các câu hỏi:
Câu 1 (0,5 điểm):
Luận đề của đoạn trích trên là gì?
Câu 2 (0,5 điểm):
Theo tác giả, nếu muốn đạt được thành công, chúng ta phải có thái độ sống như thế nào?
Câu 3 (1,0 điểm):
Biện pháp tu từ so sánh trong câu văn:
“Một thái độ xấu cũng giống như một lớp xe mòn, bạn không thể tiến rất xa trong cuộc sống cho đến khi bạn chịu thay đổi nó” có tác dụng gì?
Câu 4 (1,0 điểm):
Vì sao tác giả cho rằng:
“Thái độ cầu tiến sẽ giúp bạn mở ra những chân trời mới cho cuộc đời”?
Câu 5 (1,0 điểm):
Thông điệp nào trong đoạn trích có ý nghĩa nhất đối với em? Vì sao?
II, VIẾT (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm):
Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ của em về việc tuổi trẻ cần phải chuẩn bị những kĩ năng cần thiết nào để thực hiện ước mơ?
Câu 2 (4,0 điểm):
Viết bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ) phân tích đoạn thơ sau:
Nếu Tổ quốc nhìn từ bao hiểm họa
Đã mười lần giặc đến tự biển Đông
Những ngọn sóng hóa Bạch Đằng cảm tử
Lũ Toa Thoan bạc tóc khiếp trong đồng
Thương đất nước trên ba ngàn hòn đảo
Suốt ngàn năm bồng bềnh giữa chập chờn
Anh bỏ đó ở Trường Sa ngày ấy
Bạn tôi nằm dưới sóng mặn vùi thân
Nếu Tổ quốc neo mình đầu sóng cả
Những chàng trai ra đảo đã quên mình
Một sắc chỉ(1) về Hoàng Sa thuở trước
Còn truyền đời con cháu mãi muôn hình
Nếu Tổ quốc nhìn từ bao mất mát
Máu xương kìa đang dặm dặm ngàn đời
Hồn dân tộc ngàn năm không khuất
Dáng con tàu vạn hướng mãi ra khơi
(Trích Tổ quốc nhìn từ biển – Nguyễn Việt Chiến, NXB Phụ nữ, 2015, tr.7–8)
Chú thích:
(1) Sắc chỉ: là chiếu chỉ của vua triều Nguyễn cử dân binh (ngư dân huyện đảo Lý Sơn ngày nay) ra canh giữ đảo Hoàng Sa.
HẾT
Ghi chú: Giám thị không giải thích gì thêm.
I, ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Câu 1 (0,5 điểm)
Luận đề của đoạn trích trên: Tầm quan trọng của thái độ sống trong hành trình thực hiện ước mơ.
Câu 2 (0,5 điểm)
Theo tác giả, muốn đạt được thành công chúng ta nhất định phải có thái độ sống tích cực.
Câu 3 (1,0 điểm)
So sánh: Thái độ xấu được ví với “lớp xe mòn”.
Tác dụng:
- Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho đoạn trích.
- Nhấn mạnh tác hại của thái độ xấu đến con người.
- Đề cao tầm quan trọng của việc cần phải thay đổi thái độ sống làm sao cho tích cực hơn.
Câu 4 (1,0 điểm)
Gợi ý: Thái độ cầu tiến giúp chúng ta biết lắng nghe, biết học hỏi, tiếp thu ý kiến. Từ đó không chỉ gia tăng vốn kiến thức cho chính mình mà còn biết nhìn nhận, đánh giá, sửa chữa những sai lầm của bản thân giúp bản thân ngày càng hoàn thiện hơn.
Câu 5 (1,0 điểm)
HS dựa vào văn bản, rút ra thông điệp phù hợp và có lí giải
Gợi ý:
- Thông điệp về thái độ sống tích cực.
- Lý giải: Một thái độ sống tích cực sẽ giúp con người nhìn nhận mọi việc theo hướng tích cực hơn, biết học hỏi, trau dồi và hoàn thiện bản thân.
II. VIẾT (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm)
Đề: Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ của em về việc tuổi trẻ cần chuẩn bị những kĩ năng cần thiết nào để theo đuổi ước mơ.
Bài làm có thể triển khai theo nhiều cách, sau đây là gợi ý:
I, Mở đoạn:
Giới thiệu vấn đề nghị luận: Kỹ năng cần thiết để theo đuổi ước mơ.
II, Thân đoạn:
- Giải thích:
– Ước mơ là mục tiêu, lý tưởng mà mỗi người muốn đạt được trong cuộc sống.
– Kỹ năng cần thiết là những kiến thức, năng lực giúp ta hành động hiệu quả, vượt qua thử thách trên hành trình thực hiện ước mơ. - Những kỹ năng quan trọng tuổi trẻ cần chuẩn bị:
– Kỹ năng tự học và tư duy độc lập.
– Kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm.
– Kỹ năng quản lý thời gian và lập kế hoạch.
– Kỹ năng giải quyết vấn đề và vượt qua thất bại. - Bàn luận mở rộng:
– Thiếu kỹ năng, người trẻ dễ nản lòng, lệch hướng hoặc từ bỏ ước mơ.
– Chuẩn bị kỹ năng sớm chính là đầu tư đúng đắn cho tương lai.
III. Kết đoạn:
Khẳng định lại vấn đề nghị luận.
Câu 2 (4,0 điểm)
Đề: Viết bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ) phân tích đoạn thơ sau trong bài “Tổ quốc nhìn từ biển” – Nguyễn Việt Chiến
Bài làm có thể triển khai theo nhiều cách, sau đây là gợi ý:
I, Mở bài:
– Giới thiệu vấn đề nghị luận: Đoạn thơ khắc họa hình ảnh Tổ quốc từ lịch sử oai hùng đến hiện thực gian lao, từ đau thương mất mát đến khát vọng hướng về tương lai.
II, Thân bài
- Tổ quốc nhìn từ chiều sâu lịch sử đấu tranh chống giặc ngoại xâm
– Hình ảnh “giặc đến từ biển Đông” nhấn mạnh vị trí chiến lược và hiểm họa từ hướng biển suốt chiều dài lịch sử.
– “Những ngọn sóng hóa Bạch Đằng cảm tử”: gợi nhắc trận chiến Bạch Đằng vang dội – biểu tượng cho ý chí và sức mạnh quật cường của dân tộc.
– “Thoát Hoan bạc tóc khiếp trong đồng”: hình ảnh ẩn dụ sinh động cho nỗi khiếp sợ của giặc trước văn hóa và khí phách Việt Nam (trống đồng = biểu tượng văn hóa Đông Sơn).
→ Tổ quốc là kết tinh của những chiến công và tinh thần bất khuất chống ngoại xâm.
- Tổ quốc từ những hy sinh máu xương nhưng luôn mang ý chí kiên cường trong thời đại hiện đại
– “Ba ngàn hòn đảo” gợi nhắc đến biển đảo thiêng liêng – phần máu thịt không thể tách rời của đất nước.
– “Bóng giặc vẫn chập chờn”: ẩn chỉ hiện thực hiểm họa chưa bao giờ thôi rình rập.
– “Bạn tôi nằm dưới sóng mặn vùi thân”: gợi cảm xúc sâu sắc, tri ân những người đã hy sinh âm thầm.
– “Máu xương kia dằng dặc suốt ngàn đời”: gợi đau thương, sự hi sinh không ngơi nghỉ.
→ Biển đảo là nơi in dấu biết bao máu xương, mất mát và nỗi đau.
– “Neo mình đầu sóng cả” → hóa thân Tổ quốc như con người kiên cường, bền bỉ, dương đầu với phong ba.
– “Một sắc chỉ về Hoàng Sa thuở trước”: nhấn mạnh tính chính danh, chủ quyền biển đảo từ thời xa xưa.
→ Tổ quốc không chỉ là hiện tại, mà còn là sức mạnh của truyền thống, của lịch sử được gìn giữ và tiếp nối.
- Tổ quốc từ những mất mát và khát vọng không ngừng vươn ra biển lớn
– “Hồn dân tộc ngàn năm không chịu khuất”: khẳng định sức mạnh tinh thần trường tồn, bất khuất.
– “Dáng con tàu vạn hướng mãi ra khơi”: biểu tượng cho khát vọng phát triển, vươn ra biển lớn, tương lai phát triển không bao giờ lùi bước.
→ Tổ quốc là kết tinh của quá khứ, hiện tại và tương lai – luôn tiến về phía trước dù phải trả giá bằng mất mát.
- Nghệ thuật
– Kết cấu đoạn thơ theo mô típ điệp ngữ “Nếu Tổ quốc…” tạo sự nhất quán và nhấn mạnh trọng tâm tư tưởng.
– Sử dụng hình ảnh biểu tượng, ẩn dụ: sóng Bạch Đằng, trống đồng, con tàu… gợi chiều sâu lịch sử – văn hóa.
– Giọng thơ trầm hùng, da diết kết hợp với nhịp thơ linh hoạt, giàu cảm xúc.
III. Kết bài:
– Khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ.
