Đề thi chính thức môn Ngữ Văn vào 10 tỉnh Hà Giang 2025
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH HÀ GIANG
ĐỀ CHÍNH THỨC (Đề thi gồm có 02 trang)
KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT
NĂM HỌC 2025–2026
Môn thi: NGỮ VĂN
(Dành cho tất cả thí sinh)
Thời gian làm bài: 120 phút
Ngày thi: 05/6/2025
I, ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc đoạn trích:
(…)
Lòng mẹ bao la như biển cả, suối ngàn
Bầu sữa mẹ nuôi tình con khôn lớn
Trái đất rộng lớn đến nhường nào đi nữa
Cũng chưa học làm mẹ và vất vả mẹ cha.
Cặp tãa rá dệt bông làm ra hạt gạo
Nơi gian bếp mẹ ngồi sởi ấm chẳng tên
Mẹ đem yêu thương rải khắp năm hơn
Cho con biết quan tâm những con người còng khổ.
Con bắt đầu hiểu chuyện trên mái tóc bạc phơ
Con bắt đầu biết đau từ dấu chân chim in trên mắt
Mẹ gánh đời con qua mùa đông dào dạt
Cái lạnh mẹ mang, cái ấm con nhớ.
Lưng mẹ còng, con đã viết nên thơ
“Mùa xuân về mẹ tôi thêm tuổi mới
Tôi lo sợ những ngày sắp tới
Mẹ không còn đặng trả hiếu mẹ ơi !”
(…)
(Trích “Mẹ”, Trương Phi Bảo, theo thivien.net)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1 (0,5 điểm):
Xác định thể thơ được sử dụng trong đoạn trích trên.
Câu 2 (0,5 điểm):
Tìm và ghi lại những hình ảnh tác giả dùng để so sánh sự bao la của lòng mẹ trong hai câu thơ sau:
Lòng mẹ bao la như biển cả, suối ngàn
Bầu sữa mẹ nuôi tình con khôn lớn
Câu 3 (1,0 điểm):
Ghi lại biểu hiện và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ điệp ngữ được sử dụng trong hai câu thơ sau:
Con bắt đầu hiểu chuyện trên mái tóc bạc phơ
Con bắt đầu biết đau từ dấu chân chim in trên mắt
Câu 4 (1,0 điểm):
Đoạn thơ dưới đây cho em hiểu gì về suy nghĩ, tình cảm của người con?
Lưng mẹ còng, con đã viết nên thơ
“Mùa xuân về mẹ tôi thêm tuổi mới
Tôi lo sợ những ngày sắp tới
Mẹ không còn đặng trả hiếu mẹ ơi!”
Câu 5 (1,0 điểm):
Theo em, một người con cần làm gì để báo đáp công ơn của mẹ?
(Trình bày trong khoảng 5 đến 7 dòng)
II, VIẾT (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm):
Hãy viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày cảm nhận của em về đoạn thơ sau trong bài thơ Mẹ của Trương Phi Bảo:
Con bắt đầu hiểu chuyện trên mái tóc bạc phơ
Con bắt đầu biết đau từ dấu chân chim in trên mắt
Mẹ gánh đời con qua mùa đông dào dạt
Cái lạnh mẹ mang, cái ấm con nhớ.
Câu 2 (4,0 điểm):
Trong cuộc sống hiện nay, nhiều cha mẹ thường kỳ vọng lớn vào con.
Theo em, sự kỳ vọng đó là động lực hay áp lực cho con?
Hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ của bản thân về vấn đề trên.
HẾT
I, ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Câu 1 (0,5 điểm):
Thể thơ: Tự do
Câu 2 (0,5 điểm):
Những hình ảnh được tác giả dùng để so sánh sự bao la của lòng mẹ:
– biển cả
– suối ngàn
Câu 3 (1,0 điểm):
Biện pháp tu từ: Điệp ngữ: “con bắt đầu…”
Tác dụng:
– Giúp tạo nhịp điệu cho câu thơ.
– Nhấn mạnh sự trưởng thành dần trong nhận thức, tình cảm của người con đối với mẹ. Thể hiện quá trình nhận ra những vất vả, hi sinh, dấu vết thời gian trên cơ thể mẹ.
– Gợi sự xót xa, thương mẹ và thức tỉnh tình cảm hiếu thảo trong lòng con.
Câu 4 (1,0 điểm):
HS dựa vào khổ thơ và đưa ra cách hiểu phù hợp.
Gợi ý:
– Người con rất yêu thương, trân trọng và biết ơn mẹ.
– Khi nhận thấy mẹ già yếu, người con lo lắng, sợ hãi thời gian sẽ cướp đi mẹ, khiến bản thân không còn cơ hội báo đáp công ơn sinh thành, dưỡng dục.
– Đó là tâm trạng xót xa, day dứt và ý thức sâu sắc về tình mẫu tử, bổn phận làm con.
Câu 5 (1,0 điểm):
HS đưa ra quan điểm phù hợp.
Gợi ý:
– Chăm chỉ học tập, làm việc, sống tốt để mẹ yên lòng, tự hào về con.
– Chia sẻ, trò chuyện và quan tâm mẹ mỗi ngày, đừng để mẹ phải cô đơn hay buồn lòng.
– Giúp đỡ mẹ những việc nhỏ: nấu cơm, rửa bát, xoa bóp vai khi mẹ mệt – tuy nhỏ nhưng mẹ sẽ vui lắm.
– Khi trưởng thành, nếu có điều kiện thì chăm sóc, phụng dưỡng mẹ đầy đủ, chu đáo.
PHẦN II. VIẾT (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm)
Yêu cầu: Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày cảm nhận của em về đoạn thơ:
Con bắt đầu hiểu chuyện trên mái tóc bạc phơ
Con bắt đầu biết đau từ dấu chân chim in trên mắt
Mẹ gánh đời con qua mùa đông dào dạt
Cái lạnh mẹ mang, cái ấm con nhớ.
Gợi ý triển khai:
Mở đoạn:
Giới thiệu chung về cảm xúc với đoạn thơ.
Thân đoạn:
– Nội dung đoạn thơ:
- Diễn tả sự trưởng thành dần trong nhận thức và tình cảm của người con dành cho mẹ.
- Người con nhận ra những vất vả, hi sinh của mẹ qua dấu vết thời gian trên mái tóc, đôi mắt.
- Hình ảnh mái tóc bạc, dấu chân chim tượng trưng cho thời gian, sự hi sinh lặng thầm.
- Hình ảnh đối lập “Cái lạnh mẹ mang, cái ấm con nhớ” thể hiện tình yêu thương, sự che chở, hi sinh vô điều kiện của mẹ.
– Nghệ thuật:
- Hình ảnh ẩn dụ, đối lập.
- Giọng thơ tha thiết, cảm động.
Kết đoạn:
Tổng kết lại nội dung và cảm nhận.
Câu 2 (4,0 điểm)
Yêu cầu: Nghị luận về vấn đề:
“Trong cuộc sống hiện nay, nhiều cha mẹ thường kỳ vọng lớn vào con. Theo em, sự kỳ vọng đó là động lực hay áp lực cho con?”
Gợi ý triển khai:
Mở bài:
Giới thiệu vấn đề cần bàn luận.
Thân bài:
Giải thích vấn đề:
– Kỳ vọng là mong muốn con cái đạt được điều tốt đẹp.
– Động lực: sức mạnh tinh thần thúc đẩy nỗ lực.
– Áp lực: sự căng thẳng, mệt mỏi khi bị ép buộc quá mức.
Bàn luận vấn đề:
– Kỳ vọng có thể là động lực:
- Là biểu hiện của tình yêu thương.
- Giúp con có định hướng, niềm tin và nỗ lực hơn.
– Tuy nhiên, nếu thái quá sẽ là áp lực:
- Khi cha mẹ đặt mong muốn quá lớn, không phù hợp khả năng → con mệt mỏi, căng thẳng.
- Làm mất tự tin, giảm đam mê, niềm vui sống.
- Nhiều trường hợp học sinh stress, trầm cảm, hành vi tiêu cực.
Bài học – Liên hệ bản thân:
– Cha mẹ nên kỳ vọng đúng cách: tôn trọng khả năng, lắng nghe con.
– Con nên hiểu cha mẹ kỳ vọng từ tình yêu thương và biết chia sẻ, thấu hiểu.
– Cá nhân nên tự chủ, biết phân tích, trao đổi để hướng đi đúng đắn.
Kết bài:
Tổng kết lại vấn đề: Kỳ vọng là cần thiết, nhưng cần đặt đúng chỗ để trở thành động lực chứ không là áp lực.
