Đề thi chính thức môn Ngữ Văn vào 10 tỉnh Hậu Giang 2025
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH HẬU GIANG
KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT, THPT CHUYÊN
NĂM HỌC 2025–2026
MÔN THI: NGỮ VĂN – THPT
Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề
I, ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc văn bản:
ĐỒNG ĐỘI TÔI TRÊN ĐẢO THUYỀN CHÀI
Lều bật chừng chừng? giữa nước, giữa trời
Đêm một cái gai cũng không sống được
Sớm mở mắt, nắng lùa ngụn ngụt
Đêm trong lều như trôi trôi trong mây…
Những con chim kỳ quái thấy hơi người
Mộng rớt quá cánh bay như bão thổi
Chỉ tiếng cánh chim bay quanh lều nhẹ đã căng nhức óc
Sùi tăm dưới chân sàn, bóng mập? lượn vòng quanh…
Đảo vẫn chìm trong màu nước lam xanh
Cái giọt máu thiêng dưới ngầu ngầu bọt sóng
Tổ quốc ơi! Tiếng chúng tôi kêu lên mà mắt chúng tôi nhìn xuống
Bóng chúng tôi trùm khắp đảo Thuyền Chài…
(Trần Đăng Khoa, Sóng núi quê hương, NXB Thanh niên, 1997, tr. 233)
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1. Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào? (0,5 điểm)
Câu 2. Hình ảnh ẩn dụ “cái giọt máu thiêng” trong dòng thơ:
“Cái giọt máu thiêng dưới ngầu ngầu bọt sóng”
gợi cho em suy nghĩ gì về sự vật nào? (0,5 điểm)
Câu 3. Hãy cho biết tác dụng của biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong dòng thơ:
“Đêm trong lều như trôi trôi trong mây…” (1,0 điểm)
Câu 4. Nêu nội dung của hai dòng thơ:
Tổ quốc ơi! Tiếng chúng tôi kêu lên mà mắt chúng tôi nhìn xuống
Bóng chúng tôi trùm khắp đảo Thuyền Chài… (1,0 điểm)
Câu 5. Hình ảnh những người lính đảo Thuyền Chài được thể hiện trong bài thơ gợi cho em tình cảm gì đối với những người lính đảo? (1,0 điểm)
II, VIẾT (6,0 điểm)
Câu 1. (2,0 điểm)
Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích hình ảnh những người lính đảo Thuyền Chài được thể hiện trong bài thơ ở phần Đọc hiểu.
Câu 2. (4,0 điểm)
Tình yêu Tổ quốc là tình cảm thiêng liêng, là truyền thống quý báu của dân tộc ta.
Từ góc nhìn của người trẻ, em hãy viết một bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ về trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc phát huy tình yêu Tổ quốc trong cuộc sống hiện nay.
HẾT
Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Giám thị không giải thích gì thêm.
Chú thích:
- Đảo Thuyền Chài: một đảo nằm trong quần đảo Trường Sa của Việt Nam; trên đảo có những bãi cát nhỏ, khi thủy triều lên thì nước mênh mông, khi thủy triều lên thì nước ngập xà sàn nhà.
- Chừng chừng: ngẩng lên một cách bền bỉ, lâu dài.
- Bóng mập: bóng của mập mờ.
I, ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Câu 1 (0,5 điểm):
Thể thơ: Tự do
Câu 2 (0,5 điểm):
Hình ảnh ẩn dụ “cái giọt máu thiêng” chỉ đảo Thuyền Chài.
Câu 3 (1,0 điểm):
Biện pháp tu từ so sánh trong câu thơ “Đêm trong lều như trôi trôi trong mây…” có tác dụng:
- Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho hình ảnh thơ.
- Gợi sự mênh mông, cô đơn của không gian sống trên đảo.
- Diễn tả cảm giác chông chênh, phiêu bồng của người lính khi đêm về, như hòa vào thiên nhiên vô định.
Câu 4 (1,0 điểm):
Học sinh trình bày cách hiểu theo cảm nhận riêng, có lý giải phù hợp. Gợi ý:
- Thể hiện tình yêu Tổ quốc tha thiết và ý thức trách nhiệm của người lính đảo. Họ luôn canh giữ từng ngọn sóng, từng dấu hiệu trên biển.
- Khẳng định sự hiện diện kiên cường của họ: bóng dáng người lính “trùm khắp đảo” như một phần không thể tách rời của quê hương.
Câu 5 (1,0 điểm):
Học sinh trình bày theo quan điểm cá nhân. Gợi ý:
- Lòng biết ơn và cảm phục trước sự kiên cường, gian khổ mà người lính đảo phải chịu đựng để bảo vệ chủ quyền Tổ quốc.
- Xúc động trước tình yêu Tổ quốc mãnh liệt của họ dù sống trong điều kiện khắc nghiệt.
PHẦN II. VIẾT (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm)
Đề bài: Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích hình ảnh người lính đảo Thuyền Chài được thể hiện trong bài thơ.
Gợi ý triển khai:
Mở đoạn:
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm, hình ảnh người lính đảo Thuyền Chài.
Thân đoạn:
- Hoàn cảnh sống, làm việc khắc nghiệt của lính đảo: “giữa nước, trời”, “lều bật chông chênh”, “nắng lùa ngụn ngụt”…
- Ý thức trách nhiệm, tình yêu quê hương, tinh thần kiên cường, hi sinh thầm lặng thể hiện qua:
- “Tổ quốc ơi!” – tiếng gọi tha thiết
- “Giọt máu thiêng” – hình ảnh ẩn dụ
- “Bóng trùm khắp đảo” – chủ động, bao phủ, thiêng liêng
Kết đoạn:
- Khẳng định hình ảnh người lính đảo vừa bình dị vừa anh hùng, là biểu tượng sống động của tình yêu đất nước.
Câu 2 (4,0 điểm)
Đề bài: Trình bày suy nghĩ về trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc phát huy tình yêu Tổ quốc trong cuộc sống hiện nay.
Gợi ý triển khai:
Mở bài:
- Dẫn dắt vấn đề: Tình yêu Tổ quốc là giá trị truyền thống.
- Nêu vấn đề: Trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc phát huy tình yêu ấy.
Thân bài:
Giải thích:
- Tình yêu Tổ quốc là sự gắn bó, tự hào dân tộc, sẵn sàng hi sinh, bảo vệ chủ quyền.
Phân tích:
- Vì sao thế hệ trẻ cần phát huy:
- Lịch sử cha ông hi sinh máu xương để giành độc lập.
- Thách thức hôm nay: toàn cầu hóa, xâm phạm chủ quyền, cạnh tranh quốc tế…
- Sức trẻ là nguồn lực chính.
Bình luận – Trách nhiệm của thế hệ trẻ:
- Học tập, rèn luyện: Giỏi chuyên môn, giữ gìn bản sắc.
- Bảo vệ chủ quyền:
- Lên tiếng trước hành vi sai trái.
- Ủng hộ chiến sĩ nơi biên đảo.
- Giữ gìn văn hóa:
- Quảng bá áo dài, ca trù, hát then…
- Chống lại sự lai căng văn hóa.
- Cống hiến cộng đồng:
- Tham gia tình nguyện, khởi nghiệp, bảo vệ môi trường…
Mở rộng – Phê phán:
- Một bộ phận giới trẻ thờ ơ, sính ngoại, sống thực dụng, quên cội nguồn.
Kết bài:
- Khẳng định vai trò tuổi trẻ trong sứ mệnh bảo vệ – xây dựng đất nước.
