Đề thi chính thức môn Ngữ Văn vào 10 tỉnh Vĩnh Phúc 2025
Gợi ý đáp án
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VĨNH PHÚC
ĐỀ CHÍNH THỨC
KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT NĂM HỌC 2025-2026
ĐỀ THI MÔN: NGỮ VĂN
Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian phát đề)
ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc văn bản sau:
YÊU TIẾNG VIỆT
(1)
Thuở nhỏ, giờ anh học Quốc văn!
Là hương vô hạn, trí vô ngần
Tiếng là tiếng mẹ, con ngồi học
Mà ở chương trình học ngoại văn!?
(2)
Buổi ấy anh yêu tiếng nước nhà
Là yêu hát thở của ông cha
Yêu hồn nước đọng trong văn điệu
Yêu thiết tha mà lại xót xa
(3)
Tiếng Việt nuôi con như sữa mẹ
Nuôi con từng thớ thịt tâm hồn
Cuộc đời chỉ trở thành sương máu
Khi nói quên lời mẹ của con
(Huy Cận*, trích Thơ Vĩnh Phúc 1950 – 2002, NXB Hội nhà văn, 2002, tr.46,47)
(4)
Thế đó em ơi lớp tuổi xanh
Yêu văn dân tộc rất tâm tình
Yêu cha ông bóng nghìn năm lẻ
Giữ nước mình lo giữ tiếng mình
(5)
Tiếng nói cha ông trao các em
Giữ gìn em nhé trái đất hiền
Nói bằng tiếng Việt đời thêm đẹp
Như máu hồng tươi trái tim
(6)
Ai đâu chọn được quê sinh đẻ
Chọn tiếng yêu thương mới đến đời
Nhưng nếu mai sau em sống khá
Lòng em tiếng Việt lại dạt dào
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1 (0,5 điểm). Văn bản trên được viết theo thể thơ nào?
Câu 2 (0,5 điểm). Trong khổ thơ (2), theo tác giả yêu tiếng nước nhà là yêu những gì?
Câu 3 (0,5 điểm). Chỉ ra một từ láy được tác giả sử dụng trong khổ thơ (2).
Câu 4 (0,5 điểm). Xác định nhân vật trữ tình trong khổ thơ (3).
Câu 5 (1,0 điểm). Em hiểu nội dung hai dòng thơ sau như thế nào?
Tiếng Việt nuôi con như sữa mẹ
Nuôi con từng thớ thịt tâm hồn
Câu 6 (1,0 điểm). Từ lời nhắn nhủ Giữ nước mình lo giữ tiếng mình, em sẽ làm gì để giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt (trình bày khoảng 7 – 10 dòng)?
II, VIẾT (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm).
Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày cảm nhận của em về hai khổ thơ (5), (6) của văn bản phần Đọc hiểu.
Câu 2 (4,0 điểm).
Jim Rohn – diễn giả truyền cảm hứng người Mỹ từng chia sẻ: Hãy nhớ rằng trong mọi việc bạn làm, bạn luôn là người chỉ động học hỏi chứ không đơn thuần là người làm theo. Thế nhưng hiện nay vẫn còn một bộ phận học sinh thiếu tinh thần chủ động. Theo em, học sinh cần làm gì để tự rèn luyện tính chủ động? Hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ) trình bày suy nghĩ của em.
HẾT
Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
Họ và tên thí sinh: ………………………………. Số báo danh: ………………….
Chú thích:
- Quốc văn: môn học Quốc văn (học ngôn ngữ và văn học nước nhà).
- Chương trình học ngoại văn: chương trình học sử dụng đa số ngôn ngữ của nước ngoài (như tiếng Pháp, tiếng Anh) để học các môn khoa học xã hội, nhân văn.
- Huy Cận (1919-2005): tên đầy đủ là Cù Huy Cận, quê ở Hà Tĩnh, là một nhà thơ nổi tiếng, đồng thời là một chính trị gia, từng giữ nhiều chức vụ cao cấp trong Chính phủ.
TỔ VĂN TRƯỜNG LẬP THẠCH
ĐÁP ÁN THAM KHẢO
ĐỀ THI MÔN: NGỮ VĂN
Năm học: 2025 – 2026
Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian giao đề
I, ĐỌC HIỂU
Câu 1 (0,5 điểm):
- Thể thơ: bảy chữ
Câu 2 (0,5 điểm):
- Trong khổ thơ (2), theo tác giả yêu tiếng nước nhà là yêu: hơi thở của cha ông, hồn nước đọng trong văn điệu.
Câu 3 (0,5 điểm):
- Từ láy: thiết tha hoặc xót xa.
Câu 4 (0,5 điểm):
- Nhân vật trữ tình trong khổ thơ (3): con
Câu 5 (1,0 điểm):
- Nội dung của hai dòng thơ:
Tiếng Việt nuôi con như sữa mẹ
Nuôi con từng thớ thịt tâm hồn
- Hai câu thơ cho thấy vai trò thiêng liêng và sâu sắc của tiếng Việt đối với mỗi con người Việt Nam. Tiếng Việt đã nuôi dưỡng tâm hồn, trí tuệ và bản sắc của người dân đất Việt từ xưa đến nay.
- Là lời nhắc nhở của tác giả đối với mỗi chúng ta cần trân trọng và giữ gìn tiếng mẹ đẻ – một phần máu thịt của tâm hồn dân tộc.
Câu 6 (1,0 điểm):
- Lời nhắn nhủ Giữ nước mình lo giữ tiếng mình: giữ được tiếng nói của dân tộc là giữ được đất nước. Vì vậy giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt là trách nhiệm của mỗi cá nhân.
- Những việc HS cần làm để giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt:
- Nhận thức được vai trò quan trọng của tiếng Việt đối với mỗi người.
- Sử dụng tiếng Việt đúng chuẩn, tránh lạm dụng ngôn ngữ nước ngoài…
- Mở rộng vốn tiếng Việt: viết văn, đọc sách, báo, truyện, thơ …
- Giao tiếp văn minh, lịch sự.
- Sử dụng tiếng Việt đúng cách trên mạng xã hội.
- Khuyến khích bạn bè cùng giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt.
- …
II, VIẾT
Câu 1 (2,0 điểm): Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày cảm nhận của em về hai khổ thơ (5), (6) của văn bản phần Đọc hiểu.
- Nội dung:
Hai khổ thơ (5) và (6) thể hiện tình yêu sâu sắc, lòng biết ơn và ý thức trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với tiếng Việt – di sản tinh thần quý báu mà cha ông để lại.
- Tiếng Việt được xem là món quà thiêng liêng mà cha ông đã để lại cho thế hệ sau.
- Hình ảnh so sánh việc nói Tiếng Việt như “máu hồng tươi” là một hình ảnh giàu sức gợi, ví tiếng Việt như dòng máu chảy trong huyết quản, gắn bó với sự sống và cội nguồn; “nói bằng tiếng Việt” không chỉ là sử dụng ngôn ngữ, mà còn là cách làm đẹp cho cuộc sống, thể hiện bản sắc dân tộc.
- Con người không thể chọn nơi sinh ra, nhưng khi đã được là người Việt, được nói tiếng Việt – “tiếng yêu thương” – thì đó là điều vô cùng quý giá.
- Hai câu thơ cuối khẳng định tình yêu bất diệt, thủy chung với tiếng Việt – một phần hồn cốt không thể tách rời của dân tộc.
-> Hai khổ thơ là lời nhắn nhủ thế hệ sau phải biết trân trọng, giữ gìn và làm giàu thêm vốn tiếng mẹ đẻ, đó cũng là biểu hiện của lòng yêu nước.
- Nghệ thuật:
- Sử dụng thể thơ bảy chữ với những hình ảnh giàu tính biểu cảm.
- Ngôn ngữ giản dị, gần gũi, giàu nhạc điệu, mang đậm chất thơ, phù hợp với nội dung nhẹ nhàng, sâu lắng.
- Giọng điệu tâm tình, thiết tha, như lời dặn dò của thế hệ đi trước với thế hệ sau, gợi sự đồng cảm mạnh mẽ nơi người đọc.
Câu 2 (4,0 điểm):
Jim Rohn – diễn giả truyền cảm hứng người Mỹ từng chia sẻ: Hãy nhớ rằng trong mọi việc bạn làm, bạn luôn là người chủ động học hỏi chứ không đơn thuần là người làm theo. Thế nhưng hiện nay vẫn còn một bộ phận học sinh thiếu tính chủ động.
Theo em, học sinh cần làm gì để tự rèn luyện tính chủ động? Hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ) trình bày suy nghĩ của mình.
Mở bài: Giới thiệu vấn đề đề nghị luận
Thân bài:
a. Giải thích:
- Tính chủ động là khả năng tự giác, tự lập trong việc học tập và giải quyết công việc mà không cần sự nhắc nhở hay ép buộc từ người khác.
- Người có tính chủ động luôn biết đặt mục tiêu, lập kế hoạch và thực hiện công việc một cách tích cực và sáng tạo. Từ đó, giúp con người làm chủ cuộc sống và công việc, phát triển tư duy sáng tạo và kỹ năng giải quyết vấn đề, thành công trong cuộc sống…
- Câu nói của Jim Rohn là một lời nhắc nhở mỗi chúng ta về vai trò của sự chủ động trong quá trình học tập và phát triển bản thân.
Bàn luận vấn đề:
- Hiện nay, nhiều học sinh vẫn thiếu tính chủ động trong học tập:
Chỉ học khi bị nhắc nhở hoặc ép buộc, nhiều học sinh không tự giác học bài, chỉ học để đối phó với kiểm tra; phụ thuộc vào giáo viên và tài liệu sẵn có; không tự giác trong quản lý thời gian và kế hoạch học tập, dễ bị phân tâm, lười biếng, trì hoãn bài tập, không biết sắp xếp thứ tự ưu tiên… - Nguyên nhân:
- Do học sinh chưa hiểu được vai trò quan trọng của tính chủ động đối với kết quả học tập và tương lai.
- Do thói quen ỷ lại, lười biếng.
- Sự bao bọc quá mức từ gia đình.
- Phương pháp giảng dạy chưa phát huy được tính chủ động.
- Ảnh hưởng của môi trường sống và mạng xã hội.
- Hậu quả:
Suy giảm kết quả học tập; hình thành thói quen thụ động, phụ thuộc vào người khác, lâu dần, học sinh mất khả năng tự học, không thể tự giải quyết vấn đề đơn giản mà luôn trông chờ vào thầy cô, cha mẹ hay bạn bè, từ đó dễ lúng túng, hoang mang trong môi trường mới . - Giải pháp:
- Học sinh cần xây dựng nhận thức đúng đắn về vai trò quan trọng của chủ động trong học tập và cuộc sống.
- Cần lập kế hoạch học tập cụ thể, đặt ra mục tiêu rõ ràng cho từng môn và từng ngày học, đồng thời nghiêm túc thực hiện kế hoạch đó.
- Tự học, chủ động tìm kiếm kiến thức mới thông qua việc đọc sách, tra cứu thông tin trên Internet hay hỏi thầy cô, bạn bè khi gặp khó khăn cũng rất cần thiết.
- Tích cực tham gia các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ để rèn luyện kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm và phát triển tinh thần trách nhiệm.
- Bên cạnh đó, tìm kiếm sự giúp đỡ của gia đình, nhà trường: Phụ huynh cần giảm bớt sự bao bọc, khuyến khích con tự lập và chịu trách nhiệm với việc học của mình. Giáo viên nên đổi mới phương pháp giảng dạy, tăng cường tương tác và khuyến khích học sinh phát biểu, sáng tạo nhằm phát triển tinh thần học tập chủ động. Nhà trường tổ chức các hoạt động ngoại khóa…
Quan điểm trái chiều:
- Có ý kiến cho rằng: Học sinh chỉ cần làm theo hướng dẫn của thầy cô và sách giáo khoa là đủ. Việc chủ động học tập là điều không cần thiết, thậm chí gây áp lực và dễ sai lệch nếu không có người hướng dẫn.
- Quan điểm trên là thiếu toàn diện và dễ dẫn đến lối học thụ động.
- Liên hệ bản thân:
Kết bài: Khẳng định lại vấn đề.