–   Thí sinh có thể trình bày suy nghĩ và quan điểm cá nhân theo nhiều hướng khác nhau nhưng suy nghĩ và quan điểm cá nhân ấy phải có tính đúng đắn, tiến bộ, nhân văn, cần gắn với cuộc sống hiện nay để làm rõ ý nghĩa thực tiễn của vấn đề.

–  Bài làm thể hiện được năng lực tư duy nghị luận xã hội, khả năng phân tích, lập luận với vấn đề nghị luận; có kết cấu cân đối, chặt chẽ; diễn đạt mạch lạc,

hạn chế tối đa lỗi chính tả, dùng từ và ngữ pháp.

khai được vấn đề, kết bài khái quát được vấn đề.

– Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: lòng quyết tâm để đạt được mục tiêu.

– Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác lập

luận; kết hợp tốt các lí lẽ, dẫn chứng; rút ra bài học nhận thức và hành động.

– Những hành động của sư thầy thể hiện sự khôn khéo, sâu sắc và tinh tế. Sư thầy không chỉ muốn giúp hòa thượng có được hành trang mà còn muốn dạy cho hòa thượng bài học về sự cân nhắc và điều chỉnh.

– Hòa thượng không mang bất cứ thứ gì vì đã nhận ra rằng, trong cuộc sống, có những thứ không thể chuẩn bị hết mọi lúc mọi nơi. Tất cả những vật dụng đó chưa phải là điều cần thiết nhất trong hành trang lên đường của mình.

–  Câu chuyện nêu ra bài học: Khi bắt tay vào làm bất cứ việc gì, điều quan trọng không phải là những vật ngoài thân đã được chuẩn bị kĩ lưỡng hay chưa, mà là chính bản thân mỗi chúng ta đã đủ dũng khí, đủ quyết tâm hay không.

Hướng dẫn chấm:

–  Giải thích đầy đủ ý như đáp án: 2,0 điểm.

–  Giải thích được nửa số ý hoặc chưa đầy đủ như đáp án:1,5 điểm – 0,5 điểm.

– Giải thích chưa đúng hoặc không giải thích: 0 điểm.

– Sự quyết tâm có vai trò và ý nghĩa vô cùng to lớn có tính chất quyết định đến sự thành công của mỗi người. Nếu thiếu đi sự quyết tâm, giấc mơ của ta sẽ mãi dang dở, ngày càng xa rời ra và trở nên hão huyền hơn bao giờ hết. Sự quyết tâm chính là sợ dây kéo ước mơ gần lại với hiện thực.

– Quyết tâm làm cho con người mạnh mẽ hơn, kiên định hơn với lí tưởng sống của mình, từ đó có thêm động lực để cố gắng, phấn đấu và vượt qua những khó khăn gian khổ, bước tiếp sau những thất bại, học được từ những thất bại và đi tiếp đến thành công.

– Không có sự quyết tâm, con người sẽ không có động lực phấn đấu, mất đi

sự kiên trì và những đức tính tốt đẹp của bản thân.

– Phản đề:

Trong cuộc sống, những người không có lòng quyết tâm, dễ dàng đầu hàng trước khó khăn, chán nản, buông xuôi trước những thử thách.Hoặc muốn thành công bất chấp mọi giá, ảnh hưởng đến nhân cách, đạo đức.

–   Mở rộng vấn đề:

Lòng quyết tâm giúp chúng ta vượt qua khó khăn, thử thách. Lòng quyết tâm là điều quan trọng giúp ta không bao giờ từ bỏ ước mơ và mục tiêu của bản thân.Và không nên đặt quá nhiều hi vọng để dẫn đến ảo tưởng, mơ mộng viển vông.

Hướng dẫn chấm:

–  Mức độ bàn luận thuyết phục, sâu sắc: 3,0 điểm – 2,5 điểm .

–  Mức độ bàn luận thuyết phục, hợp lý: 2,0 điểm – 1,5 điểm .

–  Mức độ bàn luận còn chung chung, sơ sài:1,0 điểm – 0,5 điểm .

–  Bàn luận chưa đúng hoặc chưa bàn luận: 0 điểm.

Lưu ý: Thí sinh có thể đưa ra những cách hiểu khác nhưng phải hợp lý, tích cực.

– Nhận thức được tầm quan trọng của lòng quyết tâm, hãy nỗ lực học tập, rèn luyện cho bản thân về ý chí, sự quyết tâm để thực hiện ước mơ đó và cống hiến những điều tốt đẹp nhất cho xã hội.

–Hướng dẫn chấm:

–  Trình bày trọn vẹn các nội dung: 1,0 điểm.

–  Chỉ trình bày một nội dung: 0,5 điểm.

Hướng dẫn chấm:

–  Đáp ứng được 2 yêu cầu: 1,0 điểm.

–  Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,5 điểm.

(Trích Thơ hành trình và tiếp nhận, Mã Giang Lân, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, 2004, trang 76)

Em hiểu như thế nào về nhận định trên? Hãy làm sáng tỏ qua bài thơ “ Nắng mới” của Lưu Trọng Lư.

–  Thí sinh cần thể hiện tốt các kỹ năng: giải thích, chứng minh và bình luận về một

vấn đề văn học; biết chọn lọc, phân tích những dẫn chứng tiêu biểu, xác đáng để làm sáng tỏ vấn đề.

được vấn đề, kết bài khái quát được vấn đề.

học.

-Thơ hay, hay bằng xúc động, tình cảm: Một trong những yếu tố tạo nên bài thơ hay là những rung động, cảm xúc chân thành, tinh tế, mãnh liệt, sâu xa của người sáng tác trước hiện thực cuộc sống.

– Đem đến cho người đọc một nhận thức về tư tưởng, ý chí hành động thẩm mỹ: Thơ hướng người đọc đến những suy nghĩ đúng đắn, tích cực, hình thành lí tưởng, lẽ sống tiến bộ, lành mạnh; thúc đẩy họ nỗ lực hành động, hướng tới giá trị tốt đẹp, nhân văn.

-> Ý kiến thể hiện quan niệm về thơ hay: Thơ hay ở sự chân thành, tinh tế trong cảm xúc và việc đem đến những thông điệp về nhận thức, tư tưởng và hành động.

Hướng dẫn chấm:

–  Giải thích đầy đủ ý như đáp án: 2,0 điểm.

–  Giải thích được nửa số ý hoặc chưa đầy đủ như đáp án:1,5 điểm – 0,5 điểm.

-Giải thích chưa đúng hoặc không giải thích: 0 điểm.

Đây là một nhận định đúng đắn, khái quát ngắn gọn về đặc trưng nội dung và giá trị của thơ.

Đặc trưng nội dung của thơ:

+ Thơ biểu hiện những xúc động nội tâm, tình cảm của con người trước sự việc bên ngoài, giúp ta hiểu con người chủ thể ở bên trong.

+ Tình cảm trong thơ phải chân thật nghĩa là những trạng thái tình cảm đó người nghệ sĩ có thể đã trải qua hoặc chứng kiến, lắng nghe và xúc động mãnh liệt. Có như vậy, thơ mới thấm thía và nhận được sự đồng cảm sâu rộng từ người đọc.

+ Tình cảm trong thơ thường là những tình cảm lớn, cao đẹp, nhân văn.

Giá trị của thơ:

+ Đem đến cho người đọc nhận thức nhiều mặt cuộc sống, hiểu về bản chất của cuộc sống và hiểu về chính mình; hình thành những tư tưởng tiến bộ, giúp tâm hồn con người trở nên trong sáng, lành mạnh, cao thượng hơn.

+ Thúc đẩy người đọc khao khát hướng tới những hành động cụ thể, thiết thực vì một cuộc đời ngày càng tốt đẹp hơn.

Hướng dẫn chấm:

–  Đáp ứng tốt yêu cầu trên: 3,0 điểm.

–  Đáp ứng đầy đủ những yêu cầu trên: 2,5 điểm – 2,0 điểm.

–  Đáp ứng được một nửa yêu cầu trên: 1,5 điểm.

–  Viết sơ sài, triển khai vấn đề không trọng tâm: 1,0 điểm.

– Không hiểu rõ, không biết triển khai vấn đề: 0,5 điểm – 0 điểm.

+ Lưu Trọng Lư được xem là một trong những thi sĩ đầu tiên khởi xướng và cổ vũ tích cực cho phong trào Thơ mới. Lưu Trọng Lư được ghi nhận là một hồn thơ sầu mộng, ngôn ngữ thơ giản dị, tự nhiên, dễ gợi sự cảm động.

+Bài thơ Nắng mới in trong tập Tiếng thu (1939). Tác phẩm thể hiện rõ nỗi nhớ thương tha thiết về người mẹ trong ký ức tuổi thơ.

* Thơ hay, hay bằng xúc động, tình cảm: Nắng mới là dòng hòai niệm, là tình yêu và nỗi nhớ thương của người con về hình bóng của người mẹ trong kí ức tuổi thơ xúc động-

-Trạng thái cảm xúc trong hiện tại:

+ Bối cảnh nảy sinh tâm trạng:

. Thời gian: Hiện tại – buổi trưa; lặp đi lặp lại như đã thành quy luật – thời điểm khi nắng đầu mùa xuất hiện báo hiệu những ngày lạnh, ấm đã hết.

. Không gian: Ấm áp, lung linh (nắng mới); hẹp, gần gũi (bên song); vắng vẻ, quạnh hiu ( tiếng gà xao xác, não nùng).

–Nỗi nhớ trong hiện tại khơi dòng cho ký ức về mẹ.

+ Tình cảm, tâm trạng của người con:

+ Âm thanh của tiếng gà trưa chợt  vọng đến hóa thành tâm trạng khi tác giả thể hiện bằng hai từ “xao xác”, “ não nùng”

+ Quá khứ có mẹ gắn với không gian nắng mới ngoài đồng nội mênh mông, tươi sáng, ấm áp và tâm trạng vui vẻ, hạnh phúc (nắng mới reo ngoài nội).

Nỗi nhớ không phai nhạt theo thời gian (chửa xóa mờ).

->Thể hiện tâm trạng buồn, sự nhớ niềm thương trĩu nặng, sâu sắc của nhà thơ dành cho người mẹ đã khuất của mình.

– Hình ảnh người mẹ trong nỗi nhớ của người con:

+ Để thể hiện hình ảnh người mẹ, tác giả đã lựa chọn ba hình ảnh trong ba khổ thơ gắn bó chặt chẽ với nhau: “nắng mới”,“ áo đỏ”, “nét cười đen nhánh”. Hình ảnh người mẹ hiện lên thật ấm áp, thân thương, đôn hậu, trẻ trung, tươi tắn trong tâm hồn của nhà thơ..

+ Mẹ hiện lên cùng ánh sáng, hơi ấm, màu sắc và hành động phơi áo trước giậu. ( mỗi lần nắng mới, áo đỏ).

+Hình ảnh người mẹ được phác họa theo lối chấm phá qua dáng điệu (lúc vào ra)và qua cái hồn trong nụ cười ( Nét cười đen nhánh sau tay áo).Nét cười ấy như tỏa nắng trên gương mặt mẹ.

Người mẹ mang vẻ đẹp: Giản dị, ân cần, chu đáo; duyên dáng, kín đáo, tỏa sáng, mang vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam.

-> Bài thơ hay bởi xúc động, bởi tình cảm chân thành, sâu nặng của nhân vật trữ tình dành cho mẹ.

* Thông qua xúc động tình cảm đem đến cho người đọc một nhận thức về tư tưởng, ý chí hành động thẩm mỹ.

–   Nắng mới gợi niềm đồng vọng sâu xa trong tâm hồn người đọc về với những tháng ngày thân thương vốn đã xa rồi, bởi tác phẩm chạm đến tình cảm thiêng liêng, ấm áp nhất trong mỗi con người – tình mẹ. Là kỉ niệm, nỗi niềm riêng của Lưu Trọng Lư nhưng lại làm bao người đọc nhớ thương, bâng khuâng, đồng cảm.

–  Kí ức về mẹ trong Nắng mới như vầng sáng soi rọi, sưởi ấm, nâng đỡ cho tâm hồn mỗi con người, giúp ta biết trân trọng, yêu thương những phút giây khi còn có mẹ.

*Nghệ thuật:

– Từ láy, biện pháp đảo ngữ, nhân hóa… được nhà thơ sử dụng rất giàu sắc thái biểu cảm, góp phần làm tăng khả năng biểu đạt của ngôn ngữ thơ.

– Giọng điệu thơ giãi bày, bộc bạch những tâm tình sâu kín, chủ thể “tôi” trực tiếp thể hiện những cảm xúc chân thực, lay động lòng người.

– Ngôn ngữ thơ giản dị, tự nhiên, gần gũi với bạn đọc,..

Hướng dẫn chấm:

 – Đáp ứng tốt yêu cầu trên:4,0 điểm – 3,5 điểm.

–  Đáp ứng đầy đủ những yêu cầu trên: 2,5 điểm – 3,0 điểm .

–  Đáp ứng được một nửa yêu cầu trên: 2,0 điểm.

–  Viết sơ sài, triển khai vấn đề không trọng tâm:1,5 điểm – 1,0 điểm.

 – Không hiểu rõ, không biết triển khai vấn đề: 0 điểm – 0,5 điểm.

– Để tạo nên một tác phẩm hay, có giá trị, nhà thơ cần lựa chọn hình thức thể hiện như ngôn từ, hình ảnh, nhịp điệu, giọng điệu, cấu tứ.Những yếu tố thuộc về hình thức của thơ sẽ truyền tải đắc địa nội dung cảm xúc và giá trị tư tưởng mà tác giả gửi gắm đến người đọc.

Nhận định đã gợi nhắc và đặt ra yêu cầu đối với người sáng tác và người tiếp nhận:

+ Với người sáng tác đặc biệt là thi sĩ, sáng tác trước hết là bày tỏ tiếng nói tự nhiên, chân thành của cảm xúc trước cuộc đời; luôn trau dồi tài năng nghệ thuật để truyền ngọn lửa của cảm xúc mãnh liệt đến độc giả.

+ Với người tiếp nhận, đọc thơ là gặp gỡ một tâm hồn sẵn sàng tri âm; trân trọng quá trình lao động sáng tạo nghệ thuật của người nghệ sĩ, nâng cao khả năng tiếp nhận. Từ trang thơ, mỗi người đọc hãy nhận thức về chính mình và cuộc đời để có hành động tích cực, ý nghĩa, góp phần làm cho cuộc sống tốt đẹp hơn.

Hướng dẫn chấm:

–  Trình bày được 2 ý: 1,0 điểm.

Trình bày được 1 ý: 1,0 điểm

Có những kiến giải riêng; cách diễn đạt mới mẻ.

Hướng dẫn chấm:

–  Trình bày được 2 ý: 1,0 điểm.

–  Trình bày được 1 ý: 1,0 điểm.