Đề thi giữa kì Văn 8 năm 2025 2026 (tham khảo)

1

b. Vần cách (“sơ, tờ, thơ, ngơ”)

2

–       Giới thiệu cảnh thu từ âm thanh hạt mưa trên tàu lá chuối.

*Lưu ý: học sinh có thể diễn đạt cách khác nhưng đảm bảo nội dung trên giáo viên vẫn cho điểm tối đa.

3

– Tác dụng:

+ “Thánh thót”: mô tả âm thanh mưa nhỏ, nhẹ, và liên tục trong trẻo, thanh thoát và không bị ngắt quãng. Người đọc cảm nhận được sự nhẹ nhàng, du dương của mưa, như là những giọt nước rơi đều đặn và dễ chịu, tạo nên một không gian yên tĩnh và thư giãn.

+ “phặng lặng”: diễn tả mặt nước không có sóng, không bị xáo trộn, mà chỉ là một bề mặt mịn màng và ổn định. Hình ảnh này thường tạo cảm giác về sự tĩnh lặng, sự bình yên và thanh thản của thiên nhiên, đồng thời cũng có thể gợi lên cảm xúc về sự tĩnh lặng trong tâm hồn nhà thơ.

*Lưu ý: học sinh có thể diễn đạt cách khác nhưng đảm bảo nội dung trên giáo viên vẫn cho điểm tối đa.

4

– Xúc động trước bức tranh tranh thiên nhiên mùa thu vắng lặng, đơn sơ và đượm buồn, đồng thời cảm nhận được tình yêu thiên nhiên, yêu quê hương của nữ sĩ –  Bà Huyện Thanh Quan.

– Từ bức tranh mùa thu ấy khiến ta thêm yêu vẻ đẹp của thiên nhiên, của quê hương đất nước.Thêm trân trọng tấm lòng yêu quê hương của nhà thơ.

*Lưu ý: học sinh có thể diễn đạt cách khác nhưng đảm bảo nội dung trên giáo viên vẫn cho điểm tối đa.

 * Các nội dung gợi ý cho đoạn văn:

–  Giới thiệu vấn đề nghị luận và nêu khái quát quan điểm cá nhân Hãy sống như lửa cháy –>  Đây là một câu danh ngôn có nhiều ý nghĩa.

– Giải thích:

+  Lửa là hình ảnh của ánh sáng, cho sức nóng.

+   Sống như lửa cháy là sống một cách đầy nhiệt huyết, sống một cách lãnh liệt, rạng rỡ huy hoàng.

=> Khuyên con người hãy sống hết mình, sống một cuộc sống đầy ý nghĩa.

–  Bàn luận về tính đúng đắn của ý kiến:

Ý kiến trên là đúng đắn, bởi lẽ:

+   Con người ta chỉ sống có một lần, cho nên cần sống thật say mê, thật hết mình, để làm cho bản thân hạnh phúc và cống hiến hết sức cho xã hội.

+ Sống nhiệt huyết, hết mình sẽ giúp khơi dậy những khả năng vốn ngủ say trong ta, giúp ta trở thành một con người ưu tú.

+  Sống nhiệt huyết, hết mình sẽ giúp truyền cảm hứng cho những người khác.

+  Nếu mỗi người đều biết cách tỏa sáng, sống hết mình thì xã hội sẽ phát triển, tiến bộ nhanh chóng.

– Phê phán những biểu hiện sai lệch:

+ Cần phê phán những con người sống lay lắt, sống chỉ để cho qua ngày đoạn tháng.

+ Cần phê phán những con người sống liều lĩnh, bất chấp.

– Rút ra bài học cho bản thân:

+  Cần hình thành cho mình một lối sống nhiệt huyết, luôn khát khao vươn lên, khát khao cống hiến.

+  Cần tránh xa lối sống bị động, sống không mục đích.

*Lưu ý: học sinh có thể lập luận bằng nhiều cách khác nhưng đảm bảo nội dung trên giáo viên vẫn cho điểm tối đa.

– Đảm bảo bài viết có bố cục ba phần, có cách triển khai hợp lí, phân tích, bình luận, vận dụng tốt các thao tác trình bày, diễn đạt, chính tả, ngữ pháp.

– Viết đúng kiểu bài phân tích tác phẩm thơ thất ngôn bát cú đường luật.

II. Yêu cầu cụ thể

HS có thể trình bày theo nhiều cách nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

1.  Mở bài: 

– Bà Huyện Thanh Quan là một nữ thi sĩ nổi tiếng sống cuối thế kỷ XVIII đầu thế kỷ XIX. Bà sáng tác thơ rất ít nhưng những tác phẩm của bà đều có giá trị to lớn.

– Bài thơ Tức cảnh chiều thu là một bức tranh thiên nhiên mùa thu vắng lặng, đơn sơ và đượm buồn, đồng thời cũng thể hiện tình yêu thiên nhiên của nữ sĩ Bà Huyện Thanh Quan

2. Thân bài: 

a. Ý 1: Phân tích đặc điểm nội dung

* Hai câu đề:

– “Thánh thót” để miêu tả những giọt mưa đang rơi chậm rãi, từng giọt từng giọt trên các tàu lá chuối.

– “cảnh tiêu sơ” để chỉ tổng quan về khung cảnh mùa thu lúc này. Cảnh tiêu sơ ý chỉ cảnh vật mùa thu thật đơn sơ và vắng lặng.

=> Hai câu thơ đầu miêu tả những giọt mưa rơi không ngớt, từng giọt thánh thót trên tàu chuối, tàu tiêu đổ xuống. Giờ đây có bút thần cũng không thể nào vẽ lên được cái phong cảnh đơn sơ, tẻ nhạt, đượm buồn này được.

* Hai câu thực:

– Đặc tả màu sắc và đường nét bức tranh thiên nhiên với một màu xanh tươi tốt, đầy sức sống của cây “cổ thụ, xanh om” với cái tán thật tròn “tròn xoe tán”.

– Hình ảnh con sông dài, trường giang lặng lẽ như tờ giấy đứng im “phẵng lặng tờ” ý chỉ dòng sông như phản chiếu nền trời tạo nên một màu trắng xóa.

* Hai câu luận:

– “Bầu dốc gian sơn say chấp rượu”: dẫu đã cạn hết một bầu rượu nhưng trước cảnh đẹp hữu tình lại càng muốn uống thêm cho say túy lúy. Cái say ở đây là không chỉ là say qua men rượu mà còn ngất ngây say mê trước cảnh đẹp độc đáo của quê hương.

– “Túi lưng phong nguyệt”: ý nói túi chứa chưa đầy gió trăng, vẫn còn lưng, đồng thời “cái túi” này cũng là cái túi đựng thơ của các nhà thơ xưa, thường đeo sau lưng.

=> Cả hai câu thơ 5 và 6, ý chỉ thi nhân đứng trước phong cảnh hữu tình này dẫu không say, cũng phải say. Cho dẫu thơ chưa đầy túi, cũng ngây ngất chan chứa hồn thơ.

* Hai câu kết:

– Cảnh ưa người hay người ưa cảnh? Đây là một cách nói bóng bẩy, trữ tình, nhấn mạnh. Do đó, đứng trước cảnh thu đầy quyến rũ, có ai mà không cảm thấy ngỡ ngàng, đắm đuối, mê say đến ngẩn ngơ người.

b. Ý 2: Phân tích nghệ thuật.

– Bài thơ được viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật, gieo vần chân.

– Kết cấu bài thơ theo dạng Đề – thực – luận – kết.

– Nghệ thuật đặc tả cảnh mùa, qua khung cảnh thiên nhiên mùa thu đượm buồn tác giả gửi gắm tình yêu thiên nhiên, yêu cảnh sắc quê hương

– Ngôn ngữ thơ giàu hình ảnh, với sắc thái đặc tả tinh tế.

3. Kết bài:

– Đây là một bài thơ đặc sắc của Bà Huyện Thanh Quan viết về thiên nhiên.

– Bạn đọc ấn tượng bởi cảnh sắc mùa thu đẹp và tĩnh lặng cùng cái nhìn rất chân thực, gần gũi của nữ sĩ.

* Lưu ý: Khi chấm phần Viết: GV không cho điểm hình thức riêng. Nếu bài làm trình bày cẩu thả, chữ quá xấu, sai từ 05 lỗi chính tả trở lên có thể trừ từ 0,25 đến 0,5 điểm.

– Đây là những gợi ý cơ bản, giáo viên linh hoạt chấm bài dựa trên sự sáng tạo trong bài làm của học sinh.