Đề thi học kì 1 Văn 10 trường THPT Quang Minh – Hà Nội

I, ĐỌC HIỂU ( 3,0 điểm)

Đọc đoạn trích:

Tuổi trẻ là đặc ân vô giá của tạo hóa ban cho bạn. Vô nghĩa của đời người là để tuổi xuân trôi qua trong vô vọng. Những người thành công là những người dám vượt lên các yêu cầu công việc. Bạn sẽ tìm ra con đường để đi hoặc sẽ tạo ra con đường mới mẻ. Ai sẽ dám đi trên hoang vu chưa có dấu chân người…

Người ta bảo, thời gian là vàng bạc, nhưng sử dụng đúng thời gian của tuổi trẻ là bảo bối của thành công. Tài năng thiên bẩm chỉ là điểm khởi đầu, thành công của cuộc đời là mồ hôi và nước mắt. Nếu chỉ chăm chăm vào tài năng thiên bẩm thì chẳng khác nào chim trời chỉ vỗ cánh mà chẳng bao giờ bay được lên cao.

“Mỗi ngày trôi qua rất nhanh. Bạn đã dành thời gian cho những việc gì? Cho bạn bè, cho người yêu, cho đồng loại và cho công việc, và có bao giờ bạn rùng mình vì đã để thời gian trôi qua không lưu lại dấu tích gì không ? Và có bao sự kiện đi qua đã làm bạn chùng lòng xuống, nguyện sống tốt hơn, nguyện chia sẻ nhiều hơn; và có bao nhiêu sự kiện xảy ra, khiến bạn hổ thẹn vì sức vóc trai tráng mà mà chẳng làm thêm một việc có ích cho đời?

 (Theo Hải Bình, Thông điệp bất ngờ của thầy Hiệu trưởng trong ngày thành lập Đoàn, www.giaoducthoidai.vn)

Thực hiện các yêu cầu:

Câu 1.

Chỉ ra phương thức biểu đạt chính của đoạn trích?

Câu 2.

Theo tác giả, điều gì khiến đời người trở nên vô nghĩa?

Câu 3.

Anh/chị hiểu thế nào về ý kiến: “Nếu chỉ chăm chăm vào tài năng thiên bẩm thì chẳng khác nào chim trời chỉ vỗ cánh mà chẳng bao giờ bay được lên cao.”?

II, LÀM VĂN

Câu 1  (2.0 điểm)

Từ nội dung đoạn trích phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 100 – 150 chữ) trình bày suy nghĩ về điều bản thân cần làm để tuổi trẻ có ý nghĩa.

Câu 2 (5 điểm)

Cảm nhận của em về vẻ đẹp thiên nhiên và tâm hồn Nguyễn Trãi qua bài thơ “Cảnh ngày hè”.

————- HẾT ————-

HƯỚNG DẪN CHẤM VĂN 10 (Đề chiều)

I, ĐỌC HIỂU

Câu 1. .( 0,5 điểm )

Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích: Nghị luận.

Câu 2. .( 1,0 điểm )

Điều khiến đời người trở nên vô nghĩa: để tuổi xuân trôi qua trong vô vọng.

Câu 3. .( 1,5 điểm )

Nếu chỉ dựa vào tài năng vốn có mà không chăm chỉ rèn luyện, không nỗ lực cố gắng thì sẽ không có được thành công lớn.

II.LÀM VĂN

Câu 1. 

Từ nội dung đoạn trích phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về những điều bản thân cần làm để tuổi trẻ có ý nghĩa.

Đảm bảo yêu cầu hình thức đoạn văn

Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng- phân- hợp, móc xích hoặc song hành.

Xác định đúng vấn đề nghị luận

Những điều bản thân cần làm để tuổi trẻ có ý nghĩa

Triển khai vấn đề nghị luận

Thí sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng cần làm rõ những điều bản thân cần làm để tuổi trẻ có ý nghĩa. Có thể theo hướng sau:

– Giải thích:

+ Tuổi trẻ là giai đoạn thanh xuân, là quãng đời đẹp đẽ, có ý nghĩa nhất của đời người….

– Tuổi trẻ cần làm gì để sống có ý nghĩa?

+ Tích cực học tập, tích lũy kiến thức, rèn luyện kĩ năng.

+ Trau dồi phẩm chất đạo đức, nhân cách.

+ Sống có ước mơ, lí tưởng, dám nghĩ, dám làm.

+ Tích cực tham gia hoạt động xã hội, hoạt động thiện nguyện…

+ Dành thời gian quan tâm đến gia đình, đến những người thân yêu…

– Phê phán những người sống uổng phí tuổi trẻ và rút ra bài học cho bản thân.

Chính tả, dùng từ, đặt câu

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp tiếng Việt

Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận

Câu 2.

1. Giới thiệu tác giả Nguyễn Trãi và bài thơ “Cảnh ngày hè”.

• Nguyễn Trãi là anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới. Ông để lại một số lượng sáng tác lớn. Thơ Nguyễn Trãi giàu tình cảm với thiên nhiên, đất nước, con người. (0,25)
• “Cảnh ngày hè” là bài thơ số 43 thuộc chùm thơ “Bảo kính cảnh giới” trong “Quốc âm thi tập”. Bài thơ đã miêu tả bức tranh thiên nhiên ngày hè giản dị, dân dã tràn đầy sức sống, qua đó thể hiện vẻ đẹp tâm hồn của nhà thơ. (0,25)

2. Bức tranh phong cảnh ngày hè.

• Câu đầu là giới thiệu tâm thế của nhà thơ: rảnh rỗi, thư thái ngắm cảnh (0,25)
• Nguyễn Trãi đã sử dụng bút pháp tả cảnh khiến cho cảnh vật hiện lên trước mắt người đọc thật sinh động, tràn đầy sức sống: hòe lục đùn đùn, rợp mát như giương ô che rợp, thạch lựu phun trào sắc đỏ, sen hồng đang độ nức ngát mùi hương. Nhà thơ căng mở mọi giác quan (thị giác, thính giác, khứu giác) để đón nhận vẻ đẹp của cảnh vật ngày hè. (0,5)
• Từ ngữ: các động từ đùn đùn, gương, phun thể hiện sức sống mãnh liệt của cảnh vật
• Hình ảnh: Nguyễn Trãi lựa chọn những hình ảnh rất đặc trưng cho mùa hè như: hoa thạch lựu, tán hòe xanh, hương sen thơm ngát trong ao. (0,5)

3. Bức tranh cuộc sống ngày hè.

• Nguyễn Trãi đã đón nhận cảnh ngày hè bằng nhiều giác quan: thị giác, thính giác, khứu giác và sự liên tưởng hết sức tinh tế. (0,25)
• Âm thanh của tiếng chợ cá làng chài hoà cùng âm thanh của tiếng ve tạo thêm hơi ấm và sức sống cho bức tranh thiên nhiên, bức tranh cuộc sống. (0,25)

4. Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi.

• Tâm thế an nhiên tự tại ngắm cảnh trong câu thơ đầu tiên. (câu 1)
• Tâm hồn yêu thiên nhiên nồng nàn, tha thiết. (Câu 2,3,4) (0,5)
• Tâm hồn yêu đời, yêu cuộc sống: (0,5)
  • Nhà thơ đã khắc họa bức tranh cuộc sống thanh bình: nơi chợ cá dân dã thì “lao xao”, chốn lầu gác thì “dắng dỏi” tiếng ve như một bản đàn.
  • Qua đó ta thấy được lòng yêu đời của Nguyễn Trãi. Cảnh vật thanh bình yên vui bởi sự thanh thản đang lan tỏa trong tâm hồn thi nhân. Âm thanh lao xao của chợ cá dội lên từ phía làng chài hay chính tác giả đang rộn rã niềm vui trước cảnh cuộc sống thanh bình? Tiếng cầm ve hay chính là khúc nhạc lòng của nhà thơ được tấu lên?
• Một tấm lòng ưu ái với dân, với nước của nhà thơ. (0,5)
  • Đắm mình trong cảnh ngày hè, nhà thơ ước có cây đàn của vua Thuấn, gảy khúc Nam Phong cầu mưa thuận gió hòa để “Dân giàu đủ khắp đòi phương”.
  • Lấy Nghiêu, Thuấn làm “gương báu răn mình”, Nguyễn Trãi bộc lộ chí hướng cao cả: khát khao đem tài trí để thực hành tư tưởng nhân nghĩa yêu nước thương dân.
  • Đây là tư tưởng tích cực tiến bộ của Nguyễn Trãi và lí tưởng “dân giàu đủ khắp đòi phương” của Nguyễn Trãi với ngày hôm nay vẫn mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc.

5. Đánh giá về nghệ thuật của tác phẩm.

• Hệ thống ngôn từ giản dị, tinh tế, xen lẫn từ Hán và điển tích. (0,25)
• Sử dụng từ láy độc đáo: đùn đùn, lao xao, dắng dỏi… (0,25)
• Câu thơ lục ngôn, cô đọng hàm súc trong bài thất ngôn bát cú Đường luật. (0,25)

6. Cảm nhận chung về bài thơ. (0.5)

☕ Nếu bạn thấy tài liệu này hữu ích, hãy ủng hộ mình một ly cà phê nhỏ để có thêm động lực biên soạn, cập nhật và duy trì website miễn phí, không quảng cáo gây phiền nhé!

☕ Ủng hộ 1 ly cà phê 📲 Quét QR Momo / VietQR

💬 Mỗi tháng có hơn 20.000 học sinh truy cập học tập miễn phí — cảm ơn bạn đã giúp mình duy trì dự án này! ❤️

Quét QR để ủng hộ

×