📝 Tổng hợp đề kiểm tra giữa học kì 1 môn Ngữ văn từ lớp 6 → 12
Bộ sưu tập đề kiểm tra Cuối học kì 1 môn Ngữ văn cho học sinh từ lớp 6 đến lớp 12. Mỗi đề đều kèm đáp án và hướng dẫn chấm chi tiết giúp học sinh ôn luyện hiệu quả trước kỳ thi.
🧠 Cập nhật liên tục – giúp học sinh ôn tập vững vàng trước kỳ thi cuối học kì 1.
| SỞ GD &ĐT QUẢNG NAM
TRƯỜNG THPT HỒ NGHINH
|
ĐỀ KIỂM TRA CUỐI HỌC KÌ I
MÔN : NGỮ VĂN 11 NĂM HỌC : 2024 – 2025 Thời gian : 90 phút (không kể thời gian phát đề) |
I, ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)
Đọc bài thơ sau:
Cỏ dại
“Cỏ dại quen nắng mưa
Làm sao mà giết được
Tới mùa nước dâng
Cỏ thường ngập trước
Sau ngày nước rút
Cỏ mọc đầu tiên”
Câu thơ nào trong ý nghĩ vụt lên
Khi tôi bước giữa một vùng cỏ dại
Không nhà cửa, không bóng cây. Tìm lối
Cứ đường hào rẽ cỏ mà đi.
Người dân quân tì súng lắng nghe
Bài hát nói về khu vườn đầy trái
Anh bỗng nghĩ đến một vùng cỏ dại
Nỗi nhớ đầu anh nhớ quê anh
Mảnh đạn bom và chất lân tinh
Đã phá sạch không còn chi nữa
Chỉ có sắt, chỉ còn có lửa
Và cuối cùng còn có đất mà thôi
Thù trong lòng và cây súng trên vai
Cùng đồng đội anh trở về làng cũ
Anh nhận thấy trước tiên là cỏ
Sự sống đầu anh gặp ở quê hương
Có một lần anh tìm đến bà con
Khi xúm xít quanh anh thăm hỏi
Giữa câu chuyện có điều này đau nhói:
– Đất quê mình cỏ đã mọc lên chưa?
Trong cuộc đời bình yên tựa nghìn xưa
Gần gũi nhất vẫn là cây lúa
Trưa nắng khát ước về vườn quả
Lúc xa nhà nhớ một dáng mây
Một dòng sông, ngọn núi, rừng cây
Một làn khói, một mùi hương trong gió…
Có mấy ai nhớ về ngọn cỏ
Mọc vô tình trên lối ta đi
Dẫu nhỏ nhoi không đáng nhớ làm chi
Không nghĩ đến nhưng mà vẫn có.
Vĩnh Linh, 1969
(Xuân Quỳnh thơ và đời, NXB Văn hóa, 1998, tr.24-25)
Trả lời các câu hỏi/ Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1. Bài thơ được viết theo thể thơ nào?
Câu 2. Xác định phương thức biểu đạt chính của bài thơ trên.
Câu 3. Nêu những đặc điểm của loài “cỏ dại” được nhà thơ miêu tả trong khổ thơ thứ nhất.
Câu 4. Nêu ý nghĩa tượng trưng của hình ảnh “cỏ dại” được thể hiện trong bài thơ trên.
Câu 5. Bạn hiểu như thế nào về đoạn thơ sau:
Mảnh đạn bom và chất lân tinh
Đã phá sạch không còn chi nữa
Chỉ có sắt, chỉ còn có lửa
Và cuối cùng còn có đất mà thôi
Câu 6. Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ liệt kê trong đoạn thơ:
Lúc xa nhà nhớ một dáng mây
Một dòng sông, ngọn núi, rừng cây
Một làn khói, một mùi hương trong gió…
Câu 7. Nhận xét cảm xúc của tác giả được thể hiện qua câu thơ:
Có mấy ai nhớ về ngọn cỏ
Mọc vô tình trên lối ta đi
Câu 8. Từ nội dung bài thơ, em hãy nêu trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc bảo vệ và gìn giữ chủ quyền dân tộc trong thời đại hiện nay.
II, VIẾT (4,0 điểm)
Viết bài văn nghị luận về chủ đề: Trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.
……………………….Hết……………………..
I, HƯỚNG DẪN CHUNG
– Thầy cô giáo cần chủ động nắm bắt được nội dung trình bày của học sinh để đánh giá tổng quát bài làm, tránh đếm ý cho điểm. Chú ý vận dụng linh hoạt và hợp lí Hướng dẫn chấm.
– Đặc biệt trân trọng, khuyến khích những bài viết có nhiều sáng tạo, độc đáo trong nội dung và hình thức.
– Điểm lẻ toàn bài tính đến 0,25 điểm.
II, HƯỚNG DẪN CỤ THỂ
| Phần | Câu | Nội dung | Điểm |
| I | ĐỌC HIỂU | 6,0 | |
| 1 | Thể thơ: Tự do.
Hướng dẫn chấm: – HS trả lời như đáp án : 0,5 điểm. – HS trả lời khác hoặc không trả lời: 0.0 điểm. |
0,5 | |
| 2 | Phương thức biểu đạt chính của bài thơ: Biểu cảm.
Hướng dẫn chấm: – HS trả lời như đáp án : 0,5 điểm. – HS trả lời khác hoặc không trả lời: 0.0 điểm. |
0,5 | |
| 3 | Những đặc điểm của “cỏ dại” được miêu tả trong khổ thơ thứ nhất: quen nắng mưa, không giết được, cỏ thường ngập nước, cỏ mọc đầu tiên.
Hướng dẫn chấm: – HS trả lời được 3 – 4 ý : 0,5 điểm. – HS trả lời được 1- 2 ý: 0,25 điểm. – HS trả lời sai hoặc không trả lời: 0.0 điểm. |
0,5 | |
| 4 | Ý nghĩa tượng trưng của hình ảnh “cỏ dại”:
– Cỏ dại tượng trưng cho thiên nhiên gần gũi, giản dị, quen thuộc gắn liền với hình ảnh của quê hương. – Cỏ dại tượng trưng cho sự kiên cường, không chịu khuất phục trước nghịch cảnh. Hướng dẫn chấm: – HS trả lời được 2 ý: 1,0 điểm. – HS trả lời được 1 ý: 0,5 điểm. – HS trả lời đủ ý nhưng diễn đạt chưa trọn vẹn: 0,75 điểm – HS trả lời quá sơ sài: 0.25 điểm – HS trả lời sai hoặc không trả lời: 0,0 điểm |
1,0 | |
| 5 | Có thể hiểu những câu thơ như sau:
– Những câu thơ là hiện thực khốc liệt của chiến tranh trên mảnh đất quê hương. Nơi quê hương anh, lẫn vào trong đất chỉ còn là sắt và lửa cháy. Đạn bom, chất lân tinh của kẻ thù đã phá sạch, hủy hoại sự sống ở nơi đây. – Những câu thơ bộc lộ nỗi xót xa, căm thù của người chiến sĩ khi sự sống của quê hương bị hủy hoại bởi sự tàn ác của kẻ thù xâm lược. Hướng dẫn chấm: – HS trả lời như đáp án hoặc diễn đạt tương đương: 1,0 điểm. – HS trả lời được 1 ý: 0.5 điểm – HS trả lời đủ ý nhưng diễn đạt còn sơ sài: 0,75 điểm – HS trả lời sai hoặc không trả lời: 0.0 điểm. |
1,0
|
|
| 6 | Biện pháp tu từ liệt kê: dáng mây, dòng sông, ngọn núi, rừng cây, làn khói, mùi hương trong gió.
– Tác dụng: + Tạo giọng điệu tha thiết, tâm tình cho lời thơ, lôi cuốn người đọc. + Gợi lên những hình ảnh thân thuộc, giản dị của quê hương, qua đó thể hiện nỗi nhớ da diết và sâu lắng của nhân vật trữ tình. Hướng dẫn chấm: – HS trả lời như đáp án hoặc tương đương : 1,0 điểm – HS trả lời đúng ý 1 : 0,25 điểm – HS trả lời đúng ý 2: 0,75 điểm – HS trả lời đủ ý nhưng sơ sài: 0,5 – 0,75 điểm – HS trả lời sai hoặc không trả lời: 0.0 điểm. |
1,0 | |
| 7 | Nhận xét cảm xúc của tác giả:
– Xót xa trước sự lãng quên, vô tình của con người đối với cỏ dại. – Gắn bó tha thiết, yêu thương bởi sự gần gũi của ngọn cỏ bé nhỏ, bình dị với cuộc sống con người.. Lưu ý: – HS trả lời như đáp án hoặc tương đương: 1,0 điểm – HS trả lời được 1 ý: 0,5 điểm. – HS trả lời đủ ý nhưng sơ sài: 0,75 điểm – HS trả lời sai hoặc không trả lời: 0.0 điểm. |
1,0 | |
| 8 | Học sinh có thể nêu những suy nghĩ khác nhau nhưng phù hợp chuẩn mực đạo đức và pháp luật. Sau đây là một số gợi ý:
– Thế hệ trẻ cần ý thức sâu sắc về lịch sử, trân trọng những hy sinh của cha ông để xây dựng lòng tự hào và trách nhiệm với đất nước. – Không ngừng nâng cao tri thức, kỹ năng và ý chí kiên cường để góp phần xây dựng đất nước vững mạnh, sẵn sàng bảo vệ chủ quyền trước mọi thách thức. – Chung tay gìn giữ văn hóa, bảo vệ môi trường, biển đảo và biên giới quốc gia thông qua những việc làm cụ thể, thiết thực trong đời sống hằng ngày… Hướng dẫn chấm: – HS trả lời được 1 ý, diễn đạt thuyết phục: 0,5 điểm – HS trả lời được nhưng diễn đạt sơ sài : 0,25 điểm – HS trả lời sai hoặc không trả lời: 0.0 điểm. |
0,5 | |
| II | VIẾT | 4,0 | |
| Trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. | 4,0 | ||
| a. Đảm bảo cấu trúc:
Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề. |
0,25 | ||
| b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận:
Trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong thời đại mới. |
0,5 | ||
| c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm:
Học sinh có thể triển khai vấn đề theo nhiều cách khác nhau, có thể đưa ra nhiều góc nhìn, nhiều cách giải quyết vấn đề không giống như đáp án tuy nhiên cần có sức thuyết phục, không vi phạm các chuẩn mực đạo đức và pháp luật, đảm bảo được các ý cơ bản sau: * Giải thích vấn đề nghị luận – Bản sắc văn hóa dân tộc là gì? Bản sắc văn hóa dân tộc là những giá trị tốt đẹp, đặc trưng riêng biệt về tinh thần, lối sống và tư tưởng của một dân tộc, được hình thành và phát triển qua nhiều thế hệ. – Trách nhiệm của thế hệ trẻ: thế hệ trẻ góp phần quan trọng, vai trò không thể thiếu trong việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. * Bàn luận: – Vì sao cần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc? + Bối cảnh thời đại: Thời đại hội nhập quốc tế và bùng nổ công nghệ mở ra nhiều cơ hội giao lưu văn hóa nhưng cũng đặt bản sắc văn hóa dân tộc trước nguy cơ bị mai một. + Bản sắc chính là cái gốc, cái hồn cốt lõi khẳng định sự tồn tại của mỗi một quốc gia, dân tộc. Giữ gìn bản sắc còn là cách giới trẻ nuôi dưỡng ý thức về quyền độc lập và ý thức gìn giữ lịch sử, gìn giữ non sông, đất nước đối với mỗi một con người. + Thế hệ trẻ là thế hệ tiên phong trong việc làm chủ tri thức, vì vậy nếu biết nắm bắt cơ hội, bản sắc văn hóa có thể trở thành nguồn lực cho phát triển đất nước. – Trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa: + Hiểu và trân trọng giá trị văn hóa: Tìm hiểu sâu sắc ý nghĩa, nguồn gốc của các di sản và truyền thống để nuôi dưỡng lòng tự hào dân tộc. + Tích cực tham gia lễ hội, giữ gìn phong tục, ngôn ngữ, và truyền thống gia đình, tham gia vào các hội thi, diễn đàn về văn hóa truyền thống,.. + Nỗ lực học tập, trau dồi bản thân, rèn luyện đạo đức…góp phần phát huy những truyền thống tốt đẹp của dân tộc – Đánh giá vấn đề: + Trách nhiệm của thế hệ trẻ là vô cùng quan trọng, cấp thiết đặc biệt trong thời đại hội nhập quốc tế, giới trẻ được tiếp xúc với nhiều nên văn hóa khác nhau. + Đó là sứ mệnh cao cả mà thế hệ trẻ cần thực hiện bằng sự hiểu biết, trân trọng và yêu quý từ chính bản thân. * Mở rộng vấn đề, trao đổi (quan điểm trái chiều hoặc ý kiến khác): Một bộ phận giới trẻ mải chạy theo xu thế, những giá trị hiện đại mà thờ ơ, xem nhẹ thậm chí là xem thường văn hóa truyền thống. Xu hướng “lai căng” trong lối sống, ngôn ngữ và văn hóa đang làm lu mờ những giá trị truyền thống đáng quý của dân tộc. * Bài học, liên hệ bản thân – Các bạn trẻ cần ý thức được trọng trách của mình trong việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc; nên dành thời gian, tâm sức vào việc tìm hiểu lịch sử văn hóa của dân tộc và góp phần phát huy những giá trị đó. – Liên hệ bản thân. (Dẫn chứng: HS lấy dẫn chứng cho vấn đề nghị luận trên. Yêu cầu dẫn chứng phù hợp, tiêu biểu). Hướng dẫn chấm: – Viết đầy đủ, sâu sắc: 2,0 – 2.5 điểm – Viết đầy đủ nhưng có ý còn chưa rõ: 1,25 điểm – 1,75 điểm. – Viết chưa đầy đủ hoặc sơ sài: 0,5 điểm – 1,0 điểm. |
2,5 | ||
| d. Diễn đạt
Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu và liên kết văn bản. Hướng dẫn chấm: Không cho điểm với những bài viết sai nhiều lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp, liên kết. |
0,25 | ||
| e. Sáng tạo
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ. Hướng dẫn chấm: Học sinh đạt được một trong hai yêu cầu trên: 0,25 điểm |
0,5 | ||
| Tổng điểm | 10,0 | ||
☕ Nếu bạn thấy tài liệu này hữu ích, hãy ủng hộ mình một ly cà phê nhỏ để có thêm động lực biên soạn, cập nhật và duy trì website miễn phí, không quảng cáo gây phiền nhé!
💬 Mỗi tháng có hơn 20.000 học sinh truy cập học tập miễn phí — cảm ơn bạn đã giúp mình duy trì dự án này! ❤️
⚠️ Trang web không thu bất kỳ khoản phí nào khi tải tài liệu. Mọi nội dung đều miễn phí cho học sinh và giáo viên.
🚫 Khuyến nghị: Không thực hiện thanh toán dưới bất kỳ hình thức nào cho các quảng cáo hoặc liên kết mạo danh website.
📚 Tham gia nhóm tài liệu
Cập nhật tài liệu, đề thi và bài ôn tập miễn phí mỗi ngày qua các kênh chat:
📝 Tổng hợp đề kiểm tra giữa học kì 1 môn Ngữ văn từ lớp 6 → 12
Bộ sưu tập đề kiểm tra Cuối học kì 1 môn Ngữ văn cho học sinh từ lớp 6 đến lớp 12. Mỗi đề đều kèm đáp án và hướng dẫn chấm chi tiết giúp học sinh ôn luyện hiệu quả trước kỳ thi.
🧠 Cập nhật liên tục – giúp học sinh ôn tập vững vàng trước kỳ thi cuối học kì 1.
📚 Ghi chú bản quyền & lời cảm ơn
Các tài liệu trên website được biên tập, định dạng lại và tổng hợp
từ nhiều nguồn công khai, nhằm mục đích hỗ trợ học tập, chia sẻ tri thức cho cộng đồng học sinh.
Nếu bạn là tác giả hoặc sở hữu bản quyền và không muốn nội dung xuất hiện tại đây, vui lòng liên hệ qua email mrcao.aof@gmail.com để mình gỡ xuống ngay. Xin chân thành cảm ơn!
