Đề thi học kì 1 Văn 9 phòng GD & ĐT huyện Xuân Trường – Nam Định

– Thể thơ: Lục bát

* Hướng dẫn chấm:

–  Trả lời như đáp án: 0,5 điểm

–  Trả lời sai: 0 điểm

–  Quán rằng: “Trời đất thình lình,

Gió mưa đâu phút gãy cành thiên hương.”

–  Hâm rằng: “Anh chớ ưu phiền,

Khoa này chẳng gặp ta nguyền khoa sau.”

* Hướng dẫn chấm:

–  Trả lời như đáp án: 0,5 điểm

–  Tả lời được 1 ý: 0,25 điểm

–  Trả lời sai: 0 điểm

+ “gãy cành thiên hương”. Dùng hình ảnh “gãy cành thiên hương” để nói về sự ra đi đột ngột của người mẹ Lục Vân Tiên.

–  Tác dụng:

+ Làm cho câu thơ sinh động, hấp dẫn tăng sức gợi hình, gợi cảm và cách diễn đạt trở nên sâu sắc.

+ Nhấn mạnh sự ra đi đột ngột của người mẹ.

+ Thể hiện nỗi đau đớn của Lục Vân tiên và sự đồng cảm sâu sắc của mọi người trước nỗi đau của Lục Vân Tiên.

* Hướng dẫn chấm:

–  Chỉ đúng biện pháp tu từ ấn dụ: 0,25 điểm

–  Tác dụng:

–  Trả lời được ý 1: 0,25 điểm

–  Trả lời được ý 2: 0,25 điểm

–  Trả lời được ý 3: 0,25 điểm

–  Trả lời sai: 0 điểm

* Lưu ý:

+ Chấp nhận cách diễn đạt phù hợp khác.

+ Nếu chỉra không đúng biện pháp tu từ ẩn dụ thì không chấm phần tác dụng.

HS bày tỏ quan điểm: đồng tình/ không đồng tình/ vừa đồng tình vừa không đồng tình; Lí giải phù hợp.

– Nếu đồng tình với quan niệm của tác giả, lí giải:

+ Trong xã hội phong kiến ngày xưa nhiều người tài giỏi lại hay gặp những bất hạnh, đắng cay. Câu nói như mang ý nghĩa triết lí khái quát cho nhiều người trong xã hội lúc bấy giờ. Câu thơ lên án xã hội phong kiến luôn đố kị với cái sắc cái tài.

+ Một số nhân vật cùng cảnh ngộ: Thúy Kiều trong “Truyện

Kiều”, Tiểu Thanh trong “Đọc Tiểu Thanh kí”, Đạm Tiên trong

–  Nếu không đồng tình, lí giải:

+ Thực tế nhiều người tài giỏi họ có cuộc sống sung túc, may mắn và khẳng định vị thế trong xã hội.

+ Người có tài năng mang đến cơ hội và thành công cho họ.

+ Một số người có thể tận dụng tài năng của mình để làm việc thiện, đóng góp cho xã hội mà không phải chịu hậu quả tiêu cực.

…

–   Vừa đồng tình, vừa không đồng tình: Kết hợp cả 2 cách lí giải trên.

* Hướng dẫn chấm:

HS bộc lộ quan điểm đồng tình/ không đồng tình/ vừa đồng tình vừa không đồng tình cho 0,25 điểm.

+ Lí giải được 1 lí do phù hợp cho 0,5 điểm, 2 lí do cho 0,75 điểm.

(chấp nhận các cách diễn đạt phù hợp khác với gợi ý)

+ Học sinh không bộc lộ được quan điểm, không có sự lí giải cho 0 điểm.

–  Mỗi người cần đặt chữ hiếu lên hàng đầu, cần yêu thương, hiếu thảo và biết ơn cha mẹ.

–    Mỗi người cần đồng cảm, chia sẻ với những hoàn cảnh khó khăn, cần động viên mỗi người vượt lên những khó khăn trong cuộc sống.

–  Cần có ý chí, nghị lực để vượt qua khó khăn, nghịch cảnh.

–  Trong lúc gặp khó khăn, rất cần có những người bạn đồng cảm, sẻ chia.

… VD:

–   Bài học: Mỗi người cần đặt chữ hiếu lên hàng đầu, cần yêu thương, hiếu thảo và biết ơn cha mẹ.

–  Vì:

+ Cha mẹ là người sinh ra ta và nuôi nấng ta trưởng thành.

+ Để nuôi ta khôn lớn, trưởng thành, cha mẹ đã phải trải qua bao khó khăn vất vả.

+ Yêu thương cha mẹ là mang lại hạnh phúc cho cha mẹ, là giữ trọn đạo hiếu.

–  Trả lời như đáp án 1,0 điểm

–  Trả lời bài học sâu sắc, có ý nghĩa: 0,5 điểm

–  Lí giải phù hợp với bài học đưa ra: 0,5 điểm

–  Trả lời sai: 0 điểm

–  HS có cách diễn đạt tương đương vẫn cho điểm tối đa.

0,5

hiệu quả.

đoạn. Đúng dung lượng (khoảng 200 chữ) của đoạn văn.

dựng được phương pháp học tập hiệu quả.

–   Phương pháp học tập hiệu quả là cách thức tiếp cận việc học một cách khoa học, có hệ thống và phù hợp với đặc điểm cá nhân, nhằm tối ưu hóa quá trình tiếp thu, xử lý và vận dụng kiến thức. Một phương pháp học tập hiệu quả sẽ giúp học sinh tiết kiệm thời gian, công sức, đồng thời nâng cao chất lượng học tập.

–  Giải pháp giải quyết vấn đề:

+ Xác định mục tiêu học tập rõ ràng: Mục tiêu rõ ràng giúp học sinh có động lực và định hướng trong quá trình học tập. Khi biết rõ mình muốn gì, học sinh sẽ có kế hoạch học tập cụ thể và tập trung hơn vào những gì cần thiết.

+ Lập kế hoạch học tập chi tiết: Kế hoạch học tập giúp học sinh sử dụng thời gian hiệu quả, tránh lãng phí thời gian vào những việc không cần thiết. Khi có kế hoạch, học sinh sẽ chủ động hơn trong việc học và không bị áp lực bởi khối lượng kiến thức.

+ Tạo môi trường học tập lý tưởng: Chọn không gian học tập yên tĩnh, thoáng mát, đầy đủ ánh sáng, tránh xa các thiết bị gây xao nhãng (điện thoại, tivi,…). Môi trường học tập tốt giúp học sinh tập trung hơn vào việc học, giảm thiểu sự phân tâm và tăng cường khả năng tiếp thu kiến thức.

+ Sử dụng đa dạng phương pháp học tập: Việc sử dụng đa dạng phương pháp học tập giúp học sinh tiếp cận kiến thức từ nhiều góc độ khác nhau, tăng cường sự hiểu biết và ghi nhớ kiến thức lâu hơn.

+ Thường xuyên ôn tập và luyện tập: Ôn tập và luyện tập giúp học sinh ghi nhớ kiến thức một cách chắc chắn, phát hiện và khắc phục những điểm yếu trong quá trình học tập.

…

–   Bài học: Mỗi bạn học sinh cần xây dựng dựng cho mình những phương pháp học tập hiệu quả để thực hiện được ước mơ, đam mê của mình.

* Hướng dẫn chấm:

–  Trả lời như đáp án 1,0 điểm

–  Trả lời 1-2 giải pháp có phân tích sâu sắc: 0,5 điểm

–  Trả lời từ 3 giải pháp trở lên có phân tích sâu sắc: 0,75 điểm

–  Trả lời sai: 0 điểm

–   HS có cách diễn đạt tương đương, phù hợp vẫn cho điểm tối đa.

Việt, liên kết câu trong đoạn văn.

cách diễn đạt mới mẻ .

bài nêu vấn đề, Thân bài triển khai vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề.

Phân tích truyện ngắn: “Quê hương” của tác giả Đào Quốc Thịnh.

1.    Giới thiệu tác giả, tác phẩm, nêu nhận xét chung.(0,25 điểm)

2.   Nêu nội dung chủ đề của truyện ngắn “Quê hương” (0,5 điểm) :

–   Câu chuyện gợi ra từ một không gian lớp học, với “sự kiện” bài văn của nhân vật “tôi” được cô giáo đánh giá cao và đọc trước lớp. Sự kiện đó đã kéo nhân vật tôi về kỉ niệm trong chuyến thăm quê. Nhân vật tôi nghe bà kể chuyện trong đêm trăng tròn và sáng, nhân vật tôi đã nhận ra nhiều điều thú vị về quê hương của mình. Vì thế, hình ảnh quê hương đã trở thành một mảnh tâm hồn xanh trong kí ức của nhân vật tôi.

–    Chủ đề của truyện: Qua truyện ngắn “Quê hương”, tác giả nhắc nhở, củng cố ở mỗi người ý thức, trách nhiệm đối với quê hương – nơi cội nguồn sinh dưỡng ở mỗi người.

3. Phân tích các biểu hiện để làm rõ chủ đề của truyện (1,25 điểm):

HS có thể lựa chọn một hoặc một vài nhân vật trong truyện để làm sáng tỏ chủ đề.

– Nhân vật tôi:

+ Nhân vật tôi sinh ra và lớn lên từ thành phố. Làng quê đối với nhân vật tôi là những gì xa lạ. Hình ảnh quê nội trong sự cảm nhận của một cậu bé thành phố là một xóm nghèo với những con đường vào làng lầy lội, lớp nhớp bùn sau cơn mưa và những mái nhà tranh thấp lè tè ẩm ướt sau lũy tre làng… Hình ảnh quê nội đó ban đầu gợi cho nhân vật tôi cảm giác thất vọng, không nghĩ là quê nội của cậu nghèo đến thế: “ Biết thế này, mình chẳng đòi bố cho về nữa”.

+ Đối với bà nội, bữa cơm trưa hôm đó ấm áp tình thân. Bà nội chuẩn bị những món ăn đậm đà hương vị quê hương như thịt luộc, canh cua để đón con cháu, nhưng nhân vật tôi lại tỏ ra khó chịu khi phải ăn những món ăn này vì ăn không quen. (lí lẽ và bằng chứng)

+ Tình cảm của nhân vật tôi đã thay đổi khi nghe bà kể chuyện trong đêm trăng tròn và sáng. Từ những câu chuyện của bà, nhân vật tôi đã biết và hiểu sâu sắc hơn kí ức tuổi thơ của bố và đức hi sinh thầm lặng mà bà đã dành cho bố, biết bao yêu thương, sự chăm sóc tận tụy bà khiến lòng nhân vật“tôi” rưng rưng xúc động. Câu chuyện của bà giúp cho nhân vật “tôi” nhận ra được những giá trị đích thực của cuộc sống: trân quý, biết ơn nơi cội nguồn, gốc rễ của mình; biết ơn những người thân đã hi sinh cả

một đời nuôi ta khôn lớn từ những điều bình dị nhưng ấm áp

– Nhân vật người bà cũng đóng vai trò quan trọng trong truyện. Bằng tình yêu thương của bà đối với đứa cháu nội, tình yêu tha thiết đối với quê hương mà đã truyền ngọn lửa về tình yêu nguồn cội, tình yêu đối với nơi chúng ta đã sinh ra và lớn lên – miền quê đẹp đẽ nhất trong trái tim mỗi người.

4.   Chỉ ra và phân tích được tác dụng của một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của truyện (1,0 điểm):

–   Cách kể chuyện khéo léo dẫn người đọc vào câu chuyện một cách tự nhiên.

–    Ngôi kể: Sử dụng ngôi kể thứ nhất, người kể chuyện xưng “tôi”, tạo sự gần gũi, đồng cảm giữa người kể chuyện và người đọc; người kể chuyện là người trực tiếp tham gia vào câu chuyện làm cho câu chuyện sinh động, chân thực.

–    Ngôn ngữ kể chuyện chân thực, tinh tế tạo dấu riêng trong phong cách sáng tác của nhà văn.

–  Cốt truyện: Cốt truyện đơn tuyến, không có nhiều nhân vật, các tình tiết không quá cầu kì, phức tạp mà gần gũi với tâm lí trẻ em; khơi dậy sự đồng cảm của độc giả.

–  Xây dựng nhân vật chủ yếu qua ngôn ngữ, cử chỉ khiến cho các nhân vật hiện lên vừa chân thực gần gũi vừa góp phần làm sáng rõ chủ đề câu chuyện. Qua đó, khơi gợi trong bạn đọc tình yêu đối với gia đình, đối với quê hương.

* Lưu ý:

–   HS lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận.

–  Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và bằng chứng.

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

nghĩ sâu sắc về đối tượng biểu cảm.

hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.