Đề thi học sinh giỏi Ngữ Văn 9 xã Yên Thành – Nghệ An (2025 – 2026) 

( Đề thi có 02 trang)

Thời gian: 120 phút (không kể thời gian giao đề)

Môn: Ngữ văn 9

(Hướng dẫn này có 03 trang)

Mở bài giới thiệu được vấn đề; Thân bài triển khai được vấn đề; Kết bài khái quát được

vấn đề. . Xác định đúng vấn đề cần nghị luận:

Triển khai hợp lí nội dung bài văn; cần vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật. Có thể theo hướng:

1.Giải thích: Hòa bình là trạng thái không chiến tranh, con người được sống, yêu thương, phát triển.

điểm

điểm

– Hành động cụ thể: + Thực hành hòa bình trong cuộc sống: ứng xử văn minh, giải quyết xung đột bằng đối thoại, chống lại tin giả và bạo lực.

+ Dấn thân vì cộng đồng: tham gia hoạt động xã hội, khởi nghiệp sáng tạo, hỗ trợ đồng bào khó khăn, dùng tri thức để giải quyết vấn đề xã hội.

+ Lên tiếng bảo vệ lẽ phải: Dám nói và dám hành động để gìn giữ công lý và tự do.

+ Phê phán chiến tranh; tôn vinh và trân trọng hòa bình; liên hệ tới trách nhiệm của thế hệ trẻ hôm nay trong việc giữ gìn hòa bình, xây dựng đất nước.

c3: Kết bài: + Khẳng định lại: Hòa bình đẹp lắm! Đó là trạng thái quý giá của nhân loại, là không gian để mỗi cá nhân được sống, yêu thương và sáng tạo. Nhưng hòa bình không phải món quà mặc định; nó được trả giá bằng xương máu và cần được nuôi dưỡng bằng trí tuệ, lòng nhân ái và hành động.

Kêu gọi: Hãy biết ơn những người đã ngã xuống, trân trọng hiện tại, nuôi dưỡng ước mơ và cùng nhau viết tiếp câu chuyện hòa bình

0,5

điểm

người”(George Sand)…

điểm

Mở bài giới thiệu được vấn đề; Thân bài triển khai được vấn đề; Kết bài khái quát được

vấn đề.

Giới thiệu tác giả, tác phẩm; giới thiệu vấn đề cần nghị luận, trích dẫn ý kiến.

điểm

* Giải thích ý kiến: “Thiên hướng của người nghệ sĩ”: thiên hướng là khuynh hướng tự nhiên, mục đích cao nhất; người nghệ sĩ đích thực không chỉ làm nghệ thuật vì nghệ thuật mà còn hướng tới giá trị nhân văn.

– “Đưa ánh sáng vào trái tim con người”: “ánh sáng” là ẩn dụ cho cái đẹp, cái thiện, tình yêu thương, lý tưởng sống cao cả. Văn học mang sức mạnh cảm hóa, thức tỉnh, khơi dậy phẩm chất tốt đẹp trong mỗi con người. Từ đó gợi mở trách nhiệm của người nghệ sĩ: phản ánh hiện thực nhưng phải hướng con người tới điều thiện, nuôi dưỡng tâm hồn, vun trồng niềm tin và khát vọng.

→ Quan niệm của George Sand: Văn học chân chính phải hướng người đọc ,tới cái đẹp, cái thiện.

1,5

điểm

a.  Cảm nhận chung và mạch cảm xúc: Thể tự do, giọng điệu mộc mạc, dung dị. Từ những dòng mở đầu nhìn lại hiện tại và tuổi thơ, mạch cảm xúc dẫn dắt người đọc về những năm tháng chiến tranh trước khi dâng trào thành lời tri ân quê hương, đất nước.

b.  Ánh sáng của lòng biết ơn và trách nhiệm: Ngay phần đầu, tác giả thẳng thắn thừa nhận mình không trải qua chiến tranh nhưng vẫn hiểu sâu sắc sự hi sinh của những người đi trước; hình ảnh quê hương “gồng gánh nỗi đau” gợi nhắc một thời bom đạn.

Ánh sáng ấy chính là lời nhắc nhớ hậu thế phải tri ân và sống xứng đáng với quá khứ.

c.  Ánh sáng của tình yêu quê hương, gia đình và tuổi thơ: Phần giữa bài thơ chứa đầy ký ức tuổi thơ – “rẫy mía, bờ ao”, “cánh diều bay”, “bông súng trắng” – gợi tình yêu quê hương trong trẻo; hình bóng người mẹ tần tảo nhắc tới công lao nuôi dưỡng; âm điệu dân ca, tiếng đờn, giọng kể của bà… là ánh sáng văn hóa dân tộc nuôi dưỡng tâm hồn.

d.  Ánh sáng của niềm tự hào và lạc quan: Dù trải qua “bom đạn mấy mươi năm”, đất nước vẫn sinh sôi với “lúa reo, sóng hát”, câu Kiều, điệu hò, tiếng ru còn ngân vang. Lời thơ tựa bản nhạc tri ân đất nước đã nâng đỡ con người lớn lên. Hình ảnh kết thúc – vầng trăng vành vạnh – biểu tượng cho sự tròn đầy, bình yên và bền vững của tình yêu nước.

e.  Đặc sắc nghệ thuật: Bài thơ sử dụng thể thơ tự do, ngôn ngữ giản dị mà giàu hình ảnh, kết hợp tự sự với trữ tình; liệt kê những hình ảnh đời thường, văn hóa dân gian tạo nhịp điệu sâu lắng. Giọng thơ chân thành, xưng “tôi” gần gũi, và hình ảnh vầng trăng cuối bài tạo dư âm biểu tượng.

f.  Đánh giá và mở rộng: Qua bài thơ, Huỳnh Thanh Hồng đã thắp lên ánh sáng của lòng biết ơn, tình yêu quê hương và niềm tin vào tương lai đất nước, đúng như sứ mệnh “đưa ánh sáng vào trái tim người” của người nghệ sĩ. Tác phẩm nhắc nhở thế hệ trẻ trân trọng quá khứ, giữ gìn bản sắc, …..

Bài học cho người sáng tác và người tiếp nhận:

Với người sáng tác: Người nghệ sĩ viết tác phẩm cần phải sống sâu với cuộc đời, có được tình cảm chân thành, mãnh liệt, nắm bắt và phản ánh được những vấn đề cuộc sống con người, có tài năng và bên bỉ nghiêm túc luyện rèn ngòi bút để có thể đưa ánh sáng vào trái tim con người hiệu quả nhất.

Với người tiếp nhận: Người đọc khi đến với tác phẩm vì thế cần có ý thức bồi đắp tâm hồn, biết khám phá, đón nhận thứ ánh sáng đặc biệt từ tác phẩm, lĩnh hội được những ý tình sâu sắc mà nhà văn gửi gắm để hiểu cuộc sống, hiểu con người, hiểu chính mình hơn, từ đó sống đẹp, sống nhân văn hơn.

– Bài học rút ra: Người nghệ sĩ phải sống sâu với đời, chân thành, giàu cảm xúc, có tài năng và sự khổ luyện để tác phẩm thực sự chạm đến trái tim người đọc. Người tiếp nhận cũng cần mở lòng, đón nhận ánh sáng đặc biệt từ tác phẩm để hiểu đời, hiểu người, sống nhân văn hơn. Văn học vì thế có sức mạnh thức tỉnh tâm hồn, hoàn thiện nhân cách và

làm giàu đẹp cho cuộc sống

1

điểm

1,5

điểm

1,5

điểm

1,5

điểm

1,5

điểm

1,0

điểm

1,0

điểm

điểm

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp tiếng Việt

điểm