Đề thi HSG Ngữ văn 7 phòng GD&ĐT Việt Yên – Bắc Giang (2024 – 2025)

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO(Đề thi gồm 02 trang)

MÔN THI: NGỮ VĂN 7 NGÀY THI: 05/3/2025

Thời gian làm bài: 150 phút không kể thời gian giao đề

m

Tác dụng:

–  Làm cho câu văn thêm cụ thể, sinh động, gợi cảm, thú vị,

–   Cái ấm vốn là đồ vật vô tri vô giác, nhưng qua phép nhân hóa, nó hiện lên như một con người có ý thức, có trách nhiệm với công việc của mình.

–   Thể hiện lòng trân trọng đối với những giá trị giản dị mà bền bỉ trong cuộc sống.

–   Mang đến bài học về ý nghĩa của sự cống hiến và giá trị thực sự không nằm ở vẻ bề ngoài.

1.5

Gợi ý:

– Lí do ông chủ quán nước không đồng ý bán chiếc ấm sứt vòi cho người khách lạ: Vì ông biết rằng sứ mệnh của cái ấm là phục vụ khách hàng của mình, không phải để trưng bày hoặc bán lại; hơn nữa, chủ quán có tình cảm với chiếc ấm, nó là biểu tượng của sự cần cù và tận tụy trong công việc (Bao nhiêu năm nay nó đã tận tuỵ phục vụ khách hàng của tôi. Đến nỗi sứt mẻ cả mình mẩy mà vẫn không nề hà… Khách ở quán tôi ai cũng

2.0

đoạn văn. Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy

là chiến thắng hiển hách nhất)

nhụt chí, đánh mất chính mình.

–  Triển khai được ít nhất hai luận điểm để làm rõ quan điểm của cá nhân.

–   Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để

triển khai vấn đề nghị luận.

–  Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù

hợp, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và bằng chứng.

–  Lưu ý: Học sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù

hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

0.5

sứt vòi của tác giả Trần Đức Tiến để làm sáng tỏ ý kiến trên.

10.0

Xác định được yêu cầu của kiểu bài: Nghị luận văn học, làm sáng tỏ ý kiến.

0.5

0.5

Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Dưới đây là một số gợi ý tham khảo:

* Giải thích ý kiến:

–  Nhà văn: là người sáng tạo ra các tác phẩm văn học có giá trị.

–  Nhân vật: là những đối tượng được đề cập đến trong tác phẩm.

=> Ý kiến khẳng định: Qua việc xây dựng nhân vật trong tác phẩm văn học, nhà văn muốn gửi gắm vào đó những bài học về đạo đức, thẩm mĩ hoặc tình cảm của bản thân. Từ đó bồi đắp tâm hồn tình cảm đẹp đẽ hướng tới giá trị nhân văn nhân đạo.

* Bàn luận:

–   Khẳng định sự đúng đắn của ý kiến trên.

–   Văn học là sản phẩm nghệ thuật bằng ngôn từ phản ánh hiện thực khách quan qua lăng kính chủ quan của tác giả. Khi đến với độc giả, ở từng thời kì khác nhau lại có những cách tiếp nhận khác nhau. Nhưng có thể nói, tất cả đều tựu trung ở những giá trị mà tác phẩm đó mang lại.

–   Nhà văn không chỉ kể chuyện mà còn gửi gắm tư tưởng, tình cảm, thông điệp qua nhân vật.

–   Nhân vật văn học mang dấu ấn của nhà văn, thể hiện thế giới quan, lý tưởng và cảm xúc của tác giả.

* Chứng minh: Phân tích đặc điểm các nhân vật trong tác phẩm để làm rõ tư tưởng, tình cảm của tác giả gửi gắm:

(HS có thể lựa chọn phân tích một nhân vật hoặc phân tích hết các nhân vật trong tác phẩm nhưng phải làm nổi bật được vấn đề cần nghị luận)

– Hoàn cảnh xảy ra câu chuyện:

6.5

+ Một ngày nọ, có vị khách lạ đến, nhận định chiếc ấm là đồ cổ quý giá, sẵn sàng trả giá cao để mua lại.

+ Ông chủ quán nước, hiểu được giá trị thực sự của chiếc ấm, đã từ chối lời đề nghị hấp dẫn.

=> Bối cảnh gợi sức hút cho câu chuyện, mang đến những bài học có ý nghĩa trong cuộc sống. Không phải mọi thứ đều được đánh giá qua vẻ bề ngoài hay danh tiếng, mà quan trọng là giá trị thực chất bên trong.

–  Đặc điểm các nhân vật:

+ Ông chủ quán nước:

++ Ban đầu, ông nghĩ chiếc ấm chỉ là vật dụng bình thường, nhưng lâu dần, ông và khách hàng đều yêu thích nó.

++ Khi nghe vị khách lạ nói chiếc ấm là đồ cổ, ông không bị cám dỗ bởi tiền bạc, mà lắng nghe chiếc ấm.

++ Ông hiểu được “suy nghĩ” của ấm, từ chối bán với lý do: “Tôi không thể vì tiền mà phụ họ được.”

-> Là người trung thực, coi trọng tình nghĩa hơn vật chất, trân trọng giá trị, đức hy sinh của những đồ vật bên cạnh đồng hành với mình. Ông đề cao giá trị tinh thần hơn cả tiền bạc.

+ Chiếc ấm (HS cần phát hiện ra đây là nhân vật nhà văn tập trung khắc họa và gửi gắm tư tưởng, tình cảm):

++ Bề ngoài: xấu xí, khiếm khuyết, vẫn được chủ quán dùng vì chưa có điều kiện thay mới.

++ Nhưng luôn nỗ lực khẳng định giá trị của bản thân; tận tụy, cống hiến hết mình.

++ Trung thực, biết tự trọng.

-> Chiếc ấm đại diện cho những con người có khiếm khuyết nhưng vẫn nỗ lực, tận tụy, sống có ích.

+ Người khách lạ:

++ Có sở thích sưu tầm đồ cổ quý hiếm nhưng “gà mờ”, chưa có hiểu biết sâu sắc và kinh nghiệm sống.

-> Không phải lúc nào vẻ ngoài bóng bẩy hay những lời đồn đại cũng phản ánh giá trị thật.

–  Về nghệ thuật:

+ Sử dụng ngôi kể thứ ba; cốt truyện ngắn gọn, đậm màu cổ tích; ngôn ngữ giản dị lối kể chuyện tự nhiên, hấp dẫn.

+ Nhân vật là đồ vật (chiếc ấm) được nhân cách hóa có suy nghĩ, cách

ứng xử như con người …

–  Tư tưởng, tình cảm của tác giả:

+ Tư tưởng: Tác phẩm gửi gắm thông điệp về sự trung thực, tự trọng; coi trọng tình nghĩa; ý thức rõ về giá trị của bản thân; tinh thần cống hiến hết mình cho công việc cho dù còn có những khiếm khuyết; không nên chạy theo danh lợi phù phiếm mà cần biết quý trọng những giá trị chân thực.…

+ Tình cảm: Thể hiện sự trân trọng với những con người biết nỗ lực hoàn thiện và khẳng định giá trị bản thân; cảm phục đối với những ai giữ vững bản thân, không bị dao động bởi danh lợi; …

*  Đánh giá khái quát về nhân vật, khẳng định tính đúng đắn của ý kiến;

*  Liên hệ và rút ra bài học

–   Việc tiếp nhận tác phẩm văn học không chỉ dừng lại ở giải trí hay cảm xúc nhất thời, mà quan trọng là biết chiêm nghiệm, đánh giá và áp dụng những bài học nhân văn vào cuộc sống.

–  Bài học trong cuộc sống

–  Triển khai được luận điểm để làm rõ quan điểm của cá nhân.

–   Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận.

–  Lập luận chặt chễ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và bằng chứng.

*. Lưu ý: Học sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

1.5

Hướng dẫn chấm: HS biết vận dụng tốt kiến thức lí luận văn học trong quá trình phân tích đánh giá; biết cách so sánh với các nhân vật trong các tác phẩm truyện ngắn khác; biết cách liên hệ vấn đề nghị luận với

thực tiễn đời sống; văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc.

0.5