I. PHẦN ĐỌC HIỂU (4.0 điểm)
Đọc văn bản sau:
Để có tri thức thực sự, mỗi ngày trôi qua con cần mở rộng lòng mình hướng đến sự phong phú của cuộc sống – hướng đến cảm xúc riêng, đến sự chuyển động của bầu trời và ngôn ngữ của các loài chim, đến những thiếu thốn và no đủ của mọi người ở bất kỳ thời gian và địa điểm nào, đến bàn tay tài hoa của những người thợ cơ khí, sự cần mẫn của nhân viên đánh máy tính hay sự thơ ngây của những đứa trẻ. Không có giới hạn cho việc trau dồi tri thức qua những gì xuất hiện trước mắt ta.
[…]
Có rất nhiều cách để con trải nghiệm cuộc sống. Có thể trải nghiệm bằng việc đi đó đi đây, từ những người giỏi hơn mình, hay đơn giản chỉ từ việc con phục vụ cho cuộc sống. Con cũng có thể trải nghiệm bằng cách hãy nhìn chăm chú vào đôi mắt của trẻ thơ, của người già, của những người thân yêu và những người xa lạ. Hay con có thể ngồi lặng thinh một nơi, hoặc hòa mình vào dòng chảy hỗn loạn của cuộc đời. Cuộc sống tự nó sẽ mang đến cho con những bài học mà con không thể tự nắm bắt cũng như lựa chọn.
Khám phá những bài học mới và đón nhận nó với sự vẹn toàn hay không, điều này phụ thuộc vào chính con.
Vì vậy, con không nên coi thường bất cứ bài học nào, dù từ trường lớp chính quy hay từ trong cuộc sống.
Những người ít có cơ hội được học tập chính quy sẽ có thể hiểu được sâu hơn những vấn đề đơn lẻ và có thể sớm bước vào giai đoạn tìm kiếm sự trải nghiệm. Với những khác biệt của mình, bản thân họ sẽ khám phá ra tri thức từ những điều đặc biệt trong cuộc sống, và nếu như con mở lòng ra để sẵn sàng đón nhận những chia sẻ từ họ, những tri thức này sẽ là của con.
Trong khi đó, những người dành cả cuộc đời cho việc học tập chính quy có thể đi xa hơn trên một con đường mà con sẽ không thể tưởng tượng nổi và đồng thời có thể dẫn con đến những chân trời tri thức lớn lao, nếu như con có thể vượt qua được sự nản chí của bản thân khi theo đuổi việc học tập.
Một nhạc sĩ khi được hỏi rằng học hành hay trải nghiệm có giá trị hơn đối với ông, ông đã trả lời: “Nếu không học tôi chẳng thể chơi violon được, nhưng nếu không có trải nghiệm tôi thậm chí không thể chơi nhạc”.
Hãy trở thành một trong số những người sống có đam mê, và con sẽ có tri thức thực thụ. Và dù con có chọn con đường nào, cũng đừng e ngại với những gì con đang theo đuổi.
(Nguồn: Phút dành cho con của Kent Nerburn, Thục Nhi dịch, Nxb Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh,
tái bản lần thứ 6, 2020. Tr. 41 – 46)
Thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 5
Câu 1. Câu văn Vì vậy, con không nên coi thường bất cứ bài học nào, dù từ trường lớp chính quy hay từ trong cuộc sống là câu đơn hay câu ghép?
Câu 2. Theo văn bản, sự trải nghiệm của những người ít có cơ hội được học tập chính quy và những người dành cả cuộc đời cho việc học tập chính quy có sự khác nhau như thế nào?
Câu 3. Theo em, việc tác giả sử dụng dẫn chứng về một nhạc sĩ trong văn bản có tác dụng gì?
Câu 4. Nêu tác dụng của biện pháp tu từ liệt kê trong câu: Để có tri thức thực sự, mỗi ngày trôi qua con cần mở rộng lòng mình hướng đến sự phong phú của cuộc sống – hướng đến cảm xúc riêng, đến sự chuyển động của bầu trời và ngôn ngữ của các loài chim, đến những thiếu thốn và no đủ của mọi người ở bất kỳ thời gian và địa điểm nào, đến bàn tay tài hoa của những người thợ cơ khí, sự cần mẫn của nhân viên đánh máy tính hay sự thơ ngây của những đứa trẻ.
Câu 5. Lời khuyên của người cha trong văn bản dù con có chọn con đường nào, cũng đừng e ngại với những gì con đang theo đuổi gợi cho em suy nghĩ gì về tầm quan trọng của việc theo đuổi ước mơ? (Trình bày bằng 1 đoạn văn từ 7 đến 10 câu)
II. VIẾT (6,0 điểm):
Em hãy viết bài văn nghị luận phân tích đặc sắc nội dung và nghệ thuật của trích đoạn thơ sau:
NHỚ MƯA QUÊ HƯƠNG
(Lê Anh Xuân)
[…]
Ôi đâu rồi những trò chơi tuổi trẻ
Những tàu chuối bẹ dừa, những mảnh chòi nhỏ bé
Những vết chân thơ ấu buổi đầu tiên
Mấy tấm mo cau là mấy chiếc thuyền
Mưa cuốn đi rồi.
Mưa chảy xuống dòng sông quê nội
Sóng nước quê hương dào dạt chảy về khơi,
Chở những kỷ niệm xưa, chìm lắng bốn phương trời.
Và ta lớn tình yêu hoà bể rộng
Cơn mưa nhỏ của quê hương ta đã sống
Nay vỗ lòng ta rung động cả trăm sông,
Ôi cơn mưa quê hương.
Mưa là khúc nhạc của bài ca êm mát.
Những đêm ta nằm nghe mưa hát mưa ơi
Nghe mưa đập cành tre, nghe mưa rơi tàu lá,
Thầm thì rào rạt vang xa…
Có lúc bỗng phong ba dữ dội
Mưa đổ ào như thác dồn trăm lối.
Giấc mơ xưa có chớp giật, sấm gầm,
Trang sử nhỏ nhà trường bỗng hoá mưa giông.
Nghe như tiếng của Cha Ông dựng nước,
Truyền con cháu phải ngẩng cao mà bước
Nghe như lời cây cỏ gió mưa.
Đang hát tiếp bài ca bất khuất ngàn xưa…
(Trích Nhớ mưa quê hương, Lê Anh Xuân, Thơ văn Việt Nam 1945 – 1975, NXB Tác phẩm mới, 1970, tr.379 – 380)
Chú thích:
* Lê Anh Xuân (1940–1968) tên thật là Ca Lê Hiến, quê ở Bến Tre. Ông là một trong những nhà thơ tiêu biểu của văn học kháng chiến chống Mĩ. Thơ Lê Anh Xuân mang đậm chất trữ tình, hào hùng, gắn bó với hình ảnh quê hương, con người Nam Bộ; ngôn ngữ giản dị, giàu cảm xúc, phản ánh chân thực cuộc chiến đấu của nhân dân.
* Bài thơ Nhớ mưa quê hương được sáng tác năm 1959, tác phẩm đã đạt giải Nhì trong cuộc thi thơ do tạp chí Văn nghệ tổ chức năm 1960, đánh dấu thành công đầu tiên trong sự nghiệp thơ ca của ông.
…………………………………………….. Hết ………………………………………
Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm
Đáp án
| Phần | Câu | Nội dung | Điểm |
| I | ĐỌC HIỂU | 4,0 | |
| 1 | – Câu văn Vì vậy, con không nên coi thường bất cứ bài học nào, dù từ trường lớp chính quy hay từ trong cuộc sống là câu đơn. | 0,75 | |
| 2 | Theo văn bản, sự trải nghiệm của những người ít có cơ hội được học tập chính quy và những người dành cả cuộc đời cho việc học tập chính quy có sự khác nhau như:
– Những người ít có cơ hội được học tập chính quy sẽ có thể hiểu được sâu hơn những vấn đề đơn lẻ, sớm bước vào giai đoạn tìm kiếm sự trải nghiệm, khám phá ra tri thức từ những điều đặc biệt trong cuộc sống. – Những người dành cả cuộc đời cho việc học tập chính quy có thể đi xa hơn trên một con đường và đồng thời có thể đến những chân trời tri thức lớn lao. |
0,75 | |
| 3 | – Dẫn chứng được sử dụng trong đoạn trích: Nhạc sĩ khẳng định Nếu không học tôi chẳng thể chơi violon được, nhưng nếu không có trải nghiệm tôi thậm chí không thể chơi nhạc
– Tác dụng: + Khẳng định, làm nổi bật luận điểm: con không nên coi thường bất cứ bài học nào, dù từ trường lớp chính quy hay từ trong cuộc sống; từ đó góp phần khẳng định luận đề. + Tạo mạch lập luận chặt chẽ, logic, thuyết phục. |
0,75 | |
| 4 | – Liệt kê: hướng đến cảm xúc riêng, sự chuyển động của bầu trời, ngôn ngữ của các loài chim, những thiếu thốn và no đủ của mọi người, bàn tay tài hoa của những người thợ cơ khí, sự cần mẫn của nhân viên đánh máy tính, sự thơ ngây của những đứa trẻ
– Tác dụng: + Nhấn mạnh và làm rõ sự phong phú của cuộc sống, những điều con người có thể trải nghiệm để có tri thức; thể hiện cái nhìn sâu sắc toàn diện về sự trải nghiệm trong việc tích lũy tri thức; khuyên mỗi người mở rộng lòng mình đón nhận giá trị cuộc sống. + Góp phần làm cho câu văn sinh động, tạo nhịp điệu và tính chặt chẽ, thuyết phục cho lập luận, … |
0,75 | |
| 5 | – Lời khuyên của người cha: Hãy mạnh mẽ, tự tin, bền bỉ, kiên trì với những gì con đang theo đuổi.
– Thể hiện suy nghĩ về tầm quan trọng của việc theo đuổi ước mơ: Học sinh có thể trả lời theo gợi ý sau hoặc thể hiện quan điểm cá nhân phù hợp và thuyết phục + Giúp con người được sống hết mình với đam mê, sở thích + Khẳng định được năng lực và giá trị của bản thân + Góp phần tạo nên sự phát triển của xã hội |
1,0
|
|
| II | VIẾT | 6,0 | |
| 2 | Em hãy viết một bài văn nghị luận phân tích nội dung và nghệ thuật trích đoạn trong bài thơ Nhớ mưa quê hương của Lê Anh Xuân | ||
| a. Bảo đảm bố cục của bài văn nghị luận
Bảo đảm yêu cầu về bố cục của bài văn. |
0,25 | ||
| b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Đặc sắc nội dung và nghệ thuật của trích đoạn thơ Nhớ mưa quê hương | 0,25 | ||
| c. Viết bài văn nghị luận đảm bảo các yêu cầu sau:
Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng: – Giới thiệu tác giả, tác phẩm – Phân tích nội dung: Đoạn thơ ghi lại những hoài niệm, suy tư của nhân vật trữ tình về cơn mưa quê hương; từ đó thể hiện tình cảm với quê hương, đất nước. + Mưa gợi nhớ những kí ức tuổi thơ với cảm xúc bồi hồi, náo nức (trò chơi tuổi trẻ, tàu chuối, bẹ dừa, mảnh chòi nhỏ bé, những vết chân thơ ấu, mấy tấm mo cau). + Mưa đi cùng ta trên hành trình lớn khôn với sự trân trọng, biết ơn: Mưa chảy xuống dòng sông quê nội, chở kỉ niệm xưa chìm lắng bốn phương trời và cùng ta lớn lên hòa bể rộng, ru vỗ lòng ta rung động cả trăm sông, …; mưa là bài ca êm mát hòa nhịp lòng ta thầm thì rào rạt vang xa… + Mưa gợi nhắc trong ta những trang sử của dân tộc với niềm tự hào: Tiếng phong ba dữ dội, sấm giật, chớp gầm, … mang giai điệu hào hùng, bi tráng trong lịch sử dựng nước và giữ nước của Cha Ông, trở thành bài ca bất khuất ngàn đời. – Phân tích nghệ thuật: + Thể thơ tự do với cách ngắt nhịp, gieo vần linh hoạt. + Giọng điệu linh hoạt, khi thiết tha, trầm lắng, khi mạnh mẽ. + Hình ảnh thơ mộc mạc, gần gũi, giàu sức gợi. + Ngôn ngữ thơ giản dị, trong sáng, sử dụng nhiều biện pháp tu từ. – Đánh giá chung: + Khái quát nội dung và nghệ thuật: Bằng hình thức nghệ thuật đặc sắc, đoạn trích thể hiện nỗi nhớ cơn mưa quê hương da diết của một người con xa quê; từ đó, nhà thơ bộc lộ tình yêu, sự gắn bó, tự hào về quê hương, đất nước. + Khẳng định giá trị của đoạn trích đối với bài thơ, tác giả, người đọc. Lưu ý: Thí sinh có thể triển khai bài viết theo nhiều cách khác nhau, bày tỏ những quan điểm riêng nhưng cần có sự hợp lí, phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật; khuyến khích những bài viết triển khai theo từng luận điểm mạch lạc, khoa học. |
4,5
0,25
2,5
1,0
0,75 |
||
| d. Diễn đạt
Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu và liên kết văn bản. |
0,5 | ||
| e. Sáng tạo
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ. |
0,5 | ||
| Tổng điểm | 10,0 | ||
——————Hết——————