PHẦN I. ĐỌC – HIỂU (6,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu ở bên dưới:
Đố kị nghĩa là bực tức, khó chịu trước những may mắn và thành công của người khác. Trong khi người thành công luôn nhìn thấy và học hỏi những đức tính tốt đẹp của người khác thì kẻ thất bại lại không làm được điều đó. Họ không muốn nhắc đến thành công của người khác, đồng thời luôn tìm cách chê bai, hạ thấp họ. Họ để mặc cho lòng tị hiềm, thói ganh tị, cảm giác tự ti gặm nhấm tâm trí ngày qua ngày.
Đố kị không những khiến con người cảm thấy mệt mỏi mà còn hạn chế sự phát triển của mỗi người. Thói đố kị khiến chúng ta lãng phí thời gian và không thể tận dụng hết năng lực để đạt được điều mình mong muốn. Ganh tị với sự thành công của người khác sẽ khiến chúng ta đánh mất cơ hội thành công của chính mình.
Tạo hóa tạo ra con người trong sự khác biệt và bình đẳng. Bạn cần phải ý thức được rằng, bạn là duy nhất và không bao giờ có người nào hoàn toàn giống bạn, cả về diện mạo lẫn tính cách. Vì thế, thay vì ganh tị với thành công và may mắn của người khác, bạn hãy tập trung toàn bộ tâm trí vào những ước mơ, dự định, đồng thời cố gắng hoàn thành chúng một cách triệt để. Hãy tự hào về sự khác biệt của bản thân bạn và vui mừng trước sự may mắn, thành công của những người xung quanh. Niềm vui ấy sẽ chắp cánh cho hạnh phúc của bạn và sớm muộn gì, bạn cũng sẽ đạt được thành công như họ.
(George Matthew Adams, Không gì là không thể, Thu Hằng dịch, trang 117, NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh, 2019).
Câu 1. Văn bản trên được viết theo thể loại nào?
Câu 2. Em hãy chỉ ra 01 biện pháp liên kết câu trong đoạn (3).
Câu 3. Xác định luận đề của đoạn trích.
Câu 4. Phân tích hiệu quả biểu đạt của một biện pháp tu từ nổi bật được sử dụng trong câu văn sau: “Trong khi người thành công luôn nhìn thấy và học hỏi những đức tính tốt đẹp của người khác thì kẻ thất bại lại không làm được điều đó.”
Câu 5. Câu văn “Hãy tự hào về sự khác biệt của bản thân bạn và vui mừng trước sự may mắn, thành công của những người xung quanh” khuyên chúng ta điều gì?
Câu 6. Hãy chia sẻ với mọi người về những bức thông điệp có ý nghĩa mà em nhận được từ đoạn trích trên.
PHẦN II. VIẾT (4,0 điểm)
Đọc và phân tích truyện ngắn sau:
BỐ TÔI
Tôi đi học dưới đồng bằng. Còn bố tôi, từ nơi núi đồi hiểm trở, ông luôn dõi theo tôi.
Bao giờ cũng vậy, ông mặc chiếc áo kẻ ô phẳng phiu nhất, xuống núi vào cuối mỗi tuần. Ông rẽ vào bưu điện để nhận những lá thư tôi gửi. Lặng lẽ, ông vụng về mở nó ra. Ông xem từng con chữ, lấy tay chạm vào nó, rồi ép vào khuôn mặt đầy râu của ông. Rồi lặng lẽ như lúc mở ra, ông xếp nó lại, nhét vào bao thư. Ông ngồi trầm ngâm một lúc, khẽ mỉm cười rồi đi về núi.
Về đến nhà, ông nói với mẹ tôi:“Con mình vừa gửi thư về”. Mẹ tôi hỏi: “Thư đâu?”. Ông trao thư cho bà. Bà lại cẩn thận mở nó ra, khen:“Con mình viết chữ đẹp quá! Những chữ tròn, thật tròn, những cái móc thật bén. Chỉ tiếc rằng không biết nó viết gì. Sao ông không nhờ ai đó ở bưu điện đọc giùm?”. Ông nói: “Nó là con tôi, nó viết gì tôi đều biết cả”. Rồi ông lấy lại thư, xếp vào trong tủ cùng với những lá thư trước, những lá thư được bóc ra nhìn ngắm, chạm mặt rồi cất vào, không thiếu một lá, ngay cả những lá đầu tiên nét chữ còn non nớt.
Hôm nay là ngày đầu tiên tôi bước chân vào trường Đại học. Một ngày khai trường đầu tiên không có bố. Bố tôi đã mất. Nhưng tôi biết bố sẽ đi cùng tôi trên những con đường mà tôi sẽ đi, suốt cả hành trình cuộc đời.
(Theo Nguyễn Ngọc Thuần, in trong Tuyển tập truyện ngắn hay viết cho thiếu nhi – NXB Giáo dục Việt Nam)
Chú thích:
* Tác giả:
Nguyễn Ngọc Thuần (1972) Quê ở Tân Thiện – Hàm Tân – Bình Thuận, là một nhà văn trẻ đầy triển vọng ở thể loại văn xuôi đương đại, là thành viên của Hội nhà văn Việt Nam. Ông bước lên đỉnh cao thành công của văn chương với hàng loạt giải thưởng như “Giăng tơ nhện” (Giải thưởng Văn học tuổi 20 lần II), “Vừa nhắm mắt vừa mở của sổ” (giải nhất cuộc thi Văn học Thiếu nhi lần III), “Nhện ảo” (giải A cuộc vận động sáng tác cho thiếu nhi 2003)…
* Tác phẩm:
Truyện ngắn “Bố tôi” là một truyện ngắn tiêu biểu của Nguyễn Ngọc Thuần, là câu chuyện về tình cảm gia đình đầy ấm áp và tình thương, tình cha con sâu đậm.
_________________—HẾT—______________
HƯỚNG DẪN CHẤM
| Phần | Câu | Nội dung | Điểm |
| I. ĐỌC -HIỂU (6,0 điểm)
|
1 | – Thể loại: Nghị luận | 1,0 |
| 2 | – Một biện pháp liên kết câu có trong đoạn (3): Phép lặp: từ “bạn” | 1,0 | |
| 3 | – Luận đề của đoạn trích: Bàn luận về thói đố kị của con người trong cuộc sống. | 1,0 | |
| 4 | – Biện pháp tu từ tương phản: “người thành công luôn nhìn thấy và học hỏi những đức tính tốt đẹp – kẻ thất bại lại không làm được điều đó”
– Tác dụng: + Nhấn mạnh sự trái ngược giữa người thành công – người không đố kị với người thất bại – người đố kị để làm rõ sự ích kỉ, nhỏ nhen của người có tính đố kị và sự tích cực của người thành công. + Tạo nên sự cân xứng, hài hoà cho câu văn, làm nổi bật ý cần diễn đạt + Từ đó tác giả nhắc nhở mỗi người hãy tránh xa thói đố kị, có thái độ sống tích cực. |
0,25
0,25
0,25
0,25 |
|
| 5 | Câu văn trên khuyên chúng ta như sau:
– Hãy trân trọng những điểm khác biệt của mình vì ai cũng có những điểm riêng, cần phải biết phát triển điểm khác biệt thành điểm mạnh. – Cần chia sẻ và có niềm vui thật chân thành trước những may mắn và thành công của người khác. |
0,5
0,5 |
|
| 6 | Học sinh có thể trình bày những bức thông điệp (ít nhất là 02 bức thông điệp) theo ý kiến cá nhân nhưng phải phù hợp. Mỗi bức thông điệp được 0,5 điểm. Ví dụ học sinh có thể chọn:
– Đố kị là thói xấu cần tránh xa vì sẽ gây hại cho cá nhân và cho cộng động. – Trước thành công của người khác cần chia sẻ và có niềm vui thật chân thành bởi đó là cách ứng xử của con người có văn hoá. – Hãy trân trọng những điểm khác biệt của mình vì ai cũng có những điểm riêng. Vì vậy, cần phải biết phát triển điểm khác biệt thành điểm mạnh của mình. (Hoặc học sinh có thể nêu các bức thông điệp khác có ý nghĩa với bản thân nhưng phải lí giải được vì sao bức thông điệp đó lại có ý nghĩa) |
1,0 | |
| II. VIẾT (4,0 điểm)
|
a. Đảm bảo cấu trúc một bài văn: Có đầy đủ mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài giới thiệu được vấn đề; thân bài triển khai được vấn đề; kết bài khái quát được vấn đề. | 0,25 | |
| b. Xác định đúng vấn đề: Viết bài văn phân tích truyện ngắn Bố tôi của Nguyễn Ngọc Thuần. | 0,25 | ||
| c. Học sinh có thể giải quyết vấn đề theo hướng sau:
* Mở bài: Giới thiệu tác giả, tác phẩm và nêu ý kiến chung của người viết. * Thân bài: Tập trung phân tích nội dung, chủ đề và phân tích tác dụng của một số nét đặc sắc về nghệ thuật của truyện ngắn. – Khái quát về tác phẩm: + Xuất xứ của truyện: Truyện Bố tôi in trong Tuyển tập truyện ngắn hay viết cho thiếu nhi – NXB Giáo dục Việt Nam. + Thể loại của truyện: Truyện ngắn hiện đại. + Truyện ca ngợi tình yêu thương sâu nặng của người bố dành cho gia đình, con cái và tấm lòng biết ơn sâu nặng của người con dành cho người bố kính yêu. Đồng thời, truyện cũng gửi gắm lời nhắc nhở những người con phải biết thương yêu, kính trọng, biết ơn và sống hiếu thảo với bố mẹ của mình. – Tập trung phân tích nội dung, chủ đề: + Chủ đề của truyện được mở ra bằng tình huống rất gần gũi, đời thường nhưng lại xúc động bởi sự xa cách của hai bố con trong niềm thương nhớ khôn nguôi: “Tôi đi học dưới đồng bằng. Còn bố tôi, từ núi đồi hiểm trở, ông luôn dõi theo tôi”. Cách vào đề ngắn gọn mà hấp dẫn, lôi cuốn người đọc dõi theo hành trình của hai bố con trong cuộc đời. + Hình ảnh người bố hiện ra thật giản dị, đời thường nhưng gây ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc: Người bố luôn dành cho con tình thương yêu sâu nặng, luôn dõi theo từng bước đi của con thể hiện qua sự nâng niu, trân trọng và gìn giữ những lá thư của con như một vật báu. + Tình yêu thương, sự kính trọng và biết ơn sâu sắc của người con dành cho bố: Đó là một người con hiếu thảo, thấu hiểu tấm lòng của cha mẹ và luôn sống xứng đáng với tình cảm thiêng liêng ấy. + Tình cảm cha con là thiêng liêng và quý giá vì đây là tình cảm làm cơ sở cội nguồn cho tình yêu quê hương, đất nước. Chúng ta cần yêu thương, trân trọng, kính yêu bố mẹ của mình vì tình cảm bố mẹ dành cho chúng ta là vô cùng lớn lao, cao cả. – Phân tích tác dụng của một số nét đặc sắc về nghệ thuật của truyện. + Kết hợp khéo léo các phương thức kể, tả, biểu cảm khiến câu chuyện hấp dẫn, lôi cuốn. + Cốt truyện ngắn gọn, tình huống truyện đơn giản, nhân vật người bố được đặt trong những tình huống rất đời thường để bộc lộ tính cách, phẩm chất. + Mạch truyện đi theo trình tự thời gian, có đan xen cả hồi tưởng và đọng kết bằng những suy ngẫm sâu sắc trong hiện tại của nhân vật “tôi” khiến câu chuyện vừa xúc động vừa có chiều sâu. + Nghệ thuật xây dựng nhân vật: nhân vật được xây dựng chủ yếu thể hiện qua ngoại hình, hành động, lời nói; đặc biệt là ngôn ngữ của nhân vật. + Ngôn ngữ kể chuyện mộc mạc, bình dị, lôi cuốn. * Kết bài: – Khẳng định lại ý nghĩa, giá trị của truyện. |
|||
| d. Sáng tạo: Có cách diễn đạt độc đáo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề. | 0,25 | ||
| e. Chính tả, dùng từ đặt câu: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ nghĩa tiếng Việt. | 0,25 | ||