ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)
Đọc văn bản sau:
LẼ SỐNG CỦA THANH NIÊN, SINH VIÊN
(1) Đỉnh núi cao không dành cho những người hèn nhát và lười vận động, đỉnh tri thức không có chỗ cho kẻ chỉ rong chơi. Nếu không có sự miệt mài, tìm tòi khám phá và dốc lòng cho những đam mê thì làm sao có một Edison vĩ đại và bóng đèn chiếu sáng hôm nay. Đi đến tận cùng đam mê là điều không dễ, vì có lúc tuổi trẻ nóng vội, khao khát nhanh chóng thành công nên vội vàng đốt cháy giai đoạn khiến những dự định trở thành dang dở. Giữ được lửa nhiệt huyết trong tâm hồn và kiên trì trong ý nghĩ đúng là điều rất quan trọng. Nếu cháy bùng lên rồi vụt tắt thì đó chỉ là một ánh sao băng giữa thiên hà vô tận.
(2) Đừng sợ! Nỗi sợ hãi sẽ giết chết mọi manh nha của bao ý nghĩ táo bạo, và sợ hãi sẽ là ngục tù của trí tuệ. Khi cái đầu vẫn bị đóng khung trong giới hạn thì ý tưởng có chăng cũng chỉ dừng lại những cái đã có rồi. Tự do chỉ có được khi nắm được và dự báo được quy luật, ý tưởng tốt đẹp phải được nảy mầm từ những khát khao chính đáng, mọi mơ hồ cùng lắm là ánh trăng suông. Nếu mải miết trên đất liền và lo cuồng phong, bão tố thì làm sao Chiristopher Columbus có cuộc phiêu lưu để tìm ra châu Mĩ bao la?
(3) Đất mãi mãi là đất, rừng mãi mãi là rừng, biển cả bao la vẫn quanh năm sóng vỗ, phố xá vẫn quen từng bước chân về. Ta nghĩ gì và làm gì trên đất, ta nghĩ gì để rừng mãi xanh tươi, ta nghĩ gì để biển khơi không chỉ đem về tôm cá mà cả những vần thơ làm dịu mát tâm hồn? Vẫn là đất, vẫn là rừng, vẫn là biển cả, vẫn là phố xưa nhưng no ấm đủ đầy? Phải làm sao? Các bạn hãy dành nhiều thời gian để nghĩ về điều đó và ra tay vì năm tháng chẳng đợi chờ, tuổi xuân trôi qua nhanh lắm.
(Trích Những lời chia sẻ, Nguyễn Văn Minh, NXB Đại học Sư phạm, 2023, tr.239-240)
Thực hiện yêu cầu sau:
Câu 1. (1,0 điểm) Theo tác giả, nỗi sợ hãi có tác hại gì?
Câu 2: (1,0 điểm) Trong đoạn (1) tác giả đã triển khai theo kiểu đoạn văn nào?
Câu 3. (1,0 điểm) Hãy giải thích vì sao tác giả đề cập đến Edison và Christopher Columbus trong văn bản?
Câu 4. (1,0 điểm) Những câu hỏi tu từ được sử dụng trong đoạn văn (3) có tác dụng gì?
Câu 5: (1.0 điểm) Văn bản thể hiện tình cảm, cảm xúc gì của người viết?
Câu 6. (1,0 điểm) Thông điệp nào trong văn bản có ý nghĩa nhất với em? Vì sao?
VIẾT (4,0 điểm)
Viết bài văn phân tích bài thơ “Đôi bàn tay mẹ” của tác giả Trương Trọng Nghĩa:
Cầm tay mẹ đưa lên mũi
Con nghe mùi bùn non những ngày mẹ cấy đồng sâu ruộng cạn
Có mùi khét nắng những buổi trưa đổ lửa
Và mùi hoa bưởi thoang thoảng mẹ gội đầu lúc chiều hôm
Có mùi tanh nồng của những con sặc con rô mẹ bắt ngoài đồng
Có hương gạo mới trên bếp hồng mỗi tối
Có mùi khói nồng nàn rơm rạ
Và mùi dầu phong thấp mẹ xoa mỗi đêm…
Bàn tay có ngón vắn, ngón dài
Nhưng tình thương mẹ dành cho đứa nào cũng vậy
Đôi bàn tay suốt đời lam lũ
Suốt một đời mẹ chẳng đi đâu
Chỉ quanh quẩn, xóm làng ruộng rẫy…
Đôi bàn tay mẹ
Dẫu đầy những vết chai lồi lõm như bờ ruộng tháng ba
Khi áp vào má bỗng thấy mình bé lại
Đôi bàn tay vuốt tóc con êm như ru…
Đôi bàn tay mẹ
Dẫu ngón trỏ bám phèn
Ngón giữa lấm lem
Ngón út dính đầy mủ chuối
Mẹ vẫn luôn dạy các con giữ mình sạch trong…
(Trương Trọng Nghĩa, Những mảnh ghép không logic, NXB Văn nghệ, Hội Văn học nghệ thuật Tiền Giang, 2006, tr,41-42)
Chú thích:
Trương Trọng Nghĩa sinh ngày 25/12/1983 tại huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang. Nhà thơ Trương Trọng Nghĩa bắt đầu sáng tác thơ từ khi còn học trung học phổ thông và trưởng thành từ phong trào sáng tác văn học trẻ của tỉnh Tiền Giang. Nhà thơ Trương Trọng Nghĩa đẫ đoạt nhiều giải thưởng văn chương ở trong và ngoài tỉnh, có thơ được giới thiệu trên nhiều báo và tạp chí trên cả nước. Ngoài ra, anh còn tham gia viết báo và sáng tác vọng cổ. Anh được in riêng hai tập thơ: Những mảnh ghép không logic (NXB Văn nghệ, 2006) và Bay lên từ cánh đồng (NXB Văn hóa – Văn nghệ, 2019). Trong thơ anh, cuộc sống Nam Bộ hiện lên rõ nét. Những vần thơ anh thường thẫm đẫm triết lí nhân sinh.
Bài thơ “Đôi bàn tay mẹ” được in trong tập “Những mảnh ghép không logic, NXB Văn nghệ, Hội Văn học nghệ thuật Tiền Giang, 2006.
—————-Hết—————
HƯỚNG DẪN CHẤM
| Phần | Câu | Nội dung | Điểm |
| Đọc hiểu (6.0 điểm) | 1 | Theo tác giả, nỗi sợ hãi có tác hại: Nỗi sợ hãi sẽ giết chết mọi manh nha của bao ý nghĩ táo bạo, và sợ hãi sẽ là ngục tù của trí tuệ. Khi cái đầu vẫn bị đóng khung trong giới hạn thì ý tưởng có chăng cũng chỉ dừng lại những cái đã có rồi. | 1,0 |
| 2 | Trong đoạn (1) tác giả đã triển khai theo đoạn văn diễn dịch (câu chủ đề đứng ở đầu đoạn) | 1,0 | |
| 3 | Vì:
– Đều là những tấm gương về sự thành công – Minh chứng cho việc dám đương đầu với thử thách – Thể hiện tinh thần không ngừng khám phá, sáng tạo -> Qua đó, tác giả muốn truyền cảm hứng cho giới trẻ về: Sự kiên trì theo đuổi mục tiêu, dám vượt qua nỗi sợ hãi, không ngừng tìm tòi, khám phá những điều mới |
1,0 | |
| 4 | – Câu hỏi tu từ: Ta nghĩ gì và làm gì trên đất, ta nghĩ gì để rừng mãi xanh tươi, ta nghĩ gì để biển khơi không chỉ đem về tôm cá mà cả những vần thơ làm dịu mát tâm hồn? Vẫn là đất, vẫn là rừng, vẫn là biển cả, vẫn là phố xưa nhưng no ấm đủ đầy? Phải làm sao?
– Tác dụng: + Tạo nên nhịp điệu, lời nhắn gửi đầy thiết tha đến với thế hệ trẻ hãy suy nghĩ và hành động. + Nhấn mạnh vào trách nhiệm của mỗi người đối với đất nước. + Thể hiện sự trăn trở, suy tư của tác giả trước thực tế cuộc sống |
1,0 | |
| 5 | Tình cảm, cảm xúc của người viết được thể thiện trong văn bản:
– Lo lắng, trăn trở về lối sống thiếu kiên trì, nông nổi của tuổi trẻ – Tin tưởng, kỳ vọng vào khả năng và khát khao chính đáng của thế hệ trẻ – Thiết tha mong muốn tuổi trẻ sống có lý tưởng và tinh thần trách nhiệm với đất nước |
1,0 | |
| 6 | Học sinh đưa ra được thông điệp trong văn bản có ý nghĩa nhất với bản thân và lí giải hợp lí.
Gợi ý thông điệp: – Hãy luôn giữ vững niềm tin, sự kiên trì và nỗ lực trong hành trình theo đuổi đam mê của mình. – Đừng sợ hãi trước khó khăn hay thất bại, hãy dám mạo hiểm và vượt qua giới hạn của bản thân để đạt được những thành tựu lớn lao. |
1,0 | |
| Viết
(4,0 điểm) |
1 | a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận:
Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài khái quát được vấn đề |
0,25 |
| b. Xác định đúng yêu cầu của đề: Phân tích được nội dung, nghệ thuật đặc sắc của bài thơ. | 0,25 | ||
| c) Viết bài văn đảm bảo các yêu cầu sau:
* Về nội dung: – Giới thiệu ngắn gọn về tác giả, tác phẩm, chủ đề của tác phẩm. – Hình ảnh của người mẹ: + Người mẹ lam lũ, vất vả sớm hôm dành trọn cuộc đời cho con. + Tình cảm dành cho các con không có sự phân biệt đối xử. + Mẹ là người luôn che chở cho các con. + Mẹ dạy con những điều hay lẽ phải. – Tình cảm của người con đối với mẹ: Sự yêu thương, thấu hiểu, biết ơn trước sự hi sinh của người mẹ. * Về nghệ thuật: – Thể thơ tự do phóng khoáng, ngắt nhịp linh hoạt. – Bài thơ chia làm nhiều khổ, mỗi khổ thể hiện cung bậc cảm xúc khác nhau và được kết nối bởi hình tượng đôi bàn tay mẹ. – Hình ảnh thơ gần gũi, bình dị; ngôn ngữ vừa giàu tính tạo hình, vừa giàu cảm xúc. – Sử dụng thành công các biện pháp nghệ thuật: ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, điệp (điệp từ, điệp ngữ, điệp cấu trúc), so sánh,… |
2,5 | ||
| d. Chính tả, ngữ pháp:
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt. |
0,5 | ||
| e. Sáng tạo: Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về nội dung, nghệ thuật đoạn thơ, có liên hệ so sánh… | 0,5 |
* Lưu ý:
– Giám khảo cần vận dụng linh hoạt hướng dẫn chấm, bài làm của học sinh cần được đánh giá tổng quát, tránh đếm ý cho điểm.
– Khuyến khích những bài viết sáng tạo. Bài viết có thể không giống hướng dẫn chấm, có ý ngoài hướng dẫn chấm nhưng phải có căn cứ xác đáng và lí lẽ thuyết phục.
