Đọc hiểu (6,0 điểm): Đọc đoạn trích sau:
Áp lực mới tạo nên kim cương.
Lò xo phải bị nén thì mới có sức bật.
Con người càng có sức ép càng dễ tạo nên kì tích nếu biết cách kiên cường đến tận cùng.
Hãy yêu lấy hết thảy những áp lực bủa vây, bình tĩnh gấp thuyền giấy thả xuống dòng nước lũ. Ở trong bóng tối, không có ai dẫn lối thì tự mình mò mẫm, hiên ngang tiến bước. Đường đời chẳng mấy khi bằng phẳng. Nhưng không ai sướng mãi và cũng chẳng ai khổ hoài…Gặp hòn sỏi thì nhẹ nhàng bước qua. Gặp tảng đá lớn thì hiên ngang đối diện. Gặp ngọn núi cao thì vui vẻ chinh phục. Mỉm cười điềm nhiên khi tất cả đang than vãn. Cắn răng xông lên khi tất cả đã đầu hàng. Ngược dòng đám đông nhưng thuận theo tâm mình. Đó là lối sống mạnh mẽ nhất.
Nếu trong lòng bạn có một ước mơ nặng hơn cả sinh mệnh, vậy thì đừng né tránh áp lực. Đừng sợ hãi độ cao. Cũng đừng chối bỏ những cảm xúc tiêu cực luôn ẩn nấp sau lồng ngực. Hãy thẳng thắn đối diện và tìm cách giải quyết tất cả mọi khúc mắc. Cuộc sống này là của bạn. Nếu nó không ổn thì bạn là người duy nhất phải chịu trách nhiệm. Nếu bạn cảm thấy điều gì đó không ổn, đơn giản chỉ cần tìm cách thay đổi. Thay đổi bằng cách nào tạm thời chưa cần rạch ròi, nhưng trước hết bắt buộc phải có một ý thức không ngại va chạm, sẵn sàng hi sinh để thay đổi.
(Trích Mình phải sống như biển rộng sông dài, Xu, NXB Thế giới, 2022, tr.74 -75)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1 (1.0 điểm). Theo tác giả, khi ở trong bóng tối, không có ai dẫn lối thì chúng ta cần làm thế nào?
Câu 2 (1.0 điểm). Chỉ ra chủ ngữ, vị ngữ trong câu sau đây và cho biết câu này thuộc kiểu câu nào xét theo cấu tạo: Đường đời chẳng mấy khi bằng phẳng.
Câu 3 (1.0 điểm). Em hiểu như thế nào về ý kiến “Con người càng có sức ép càng dễ tạo nên kì tích nếu biết cách kiên cường đến tận cùng”?
Câu 4 (1.0 điểm). Phân tích tác dụng của phép điệp cấu trúc trong những câu văn sau: “Gặp hòn sỏi thì nhẹ nhàng bước qua. Gặp tảng đá lớn thì hiên ngang đối diện. Gặp ngọn núi cao thì vui vẻ chinh phục”.
Câu 5 (1.0 điểm). Xác định nghĩa hàm ẩn của câu: “Đừng sợ hãi độ cao”.
Câu 6 (1.0 điểm). Em có đồng tình với quan điểm: “Cuộc sống này là của bạn. Nếu nó không ổn thì bạn là người duy nhất phải chịu trách nhiệm” không? Vì sao?
Phần II. Tập làm văn (4,0 điểm)
Viết bài văn trình bày cảm nhận của em về đoạn thơ:
Con bị thương, nằm lại một mùa mưa
Nhớ dáng mẹ ân cần mà lặng lẽ
Nhà yên ắng, tiếng chân đi rất nhẹ,
Gió từng hồi trên mái lá ùa qua.
[…]
Con xót lòng, mẹ hái trái bưởi đào
Con nhạt miệng, có canh tôm nấu khế
Khoai nướng, ngô bung, ngọt lòng đến thế
Mỗi ban mai toả khói ấm trong nhà.
(Trích Mẹ, Bằng Việt, in trong Tác phẩm chọn lọc, Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội, 2010)
Chú thích: Bằng Việt tên khai sinh Nguyễn Việt Bằng, sinh năm 1941, quê ở Thạch Thất (nay thuộc Hà Nội). Ông làm thơ từ đầu những năm 60 của thế kỉ XX và thuộc tầng lớp những nhà thơ trẻ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Thơ Bằng Việt trong trẻo, mượt mà, thường khai thác những kỉ niệm và mơ ước của tuổi trẻ.
Bài thơ “Mẹ” được nhà thơ sáng tác năm 1972, thời điểm ông tham gia công tác ở chiến trường Bình Trị Thiên với tư cách là một phóng viên chiến trường. Bà mẹ trong bài thơ là người nhận chăm sóc các chiến sĩ bị thương ở vùng sau lưng địch.
Bài thơ gồm 9 khổ, đoạn thơ trên là khổ 1 và 3 của bài thơ.
—————— HẾT ——————-
| Phần | Câu | Yêu cầu | Điểm |
| I. Đọc hiểu
|
1 | Ở trong bóng tối, không có ai dẫn lối thì tự mình mò mẫm, hiên ngang tiến bước. | 1.0 |
| 2 | – CN: Đường đời
– VN: chẳng mấy khi bằng phẳng -> Câu đơn |
1.0 | |
| 3 | Ý kiến “Con người càng có sức ép càng dễ tạo nên kì tích nếu biết cách kiên cường đến tận cùng”:
– Khẳng định ý nghĩa của sự kiên cường hết mình trước những sức ép của cuộc sống. Kiên cường sẽ tạo nên động lực, sức mạnh tinh thần to lớn để giúp mỗi người vượt qua được áp lực, phát huy năng lực của bản thân, nắm bắt được cơ hội, từ đó sẽ đạt được thành tựu lớn. – Bởi vậy, chúng ta cần kiên cường, không bỏ cuộc trước những khó khăn thử thách để vươn tới thành công. |
1.0 | |
| 4 | – Phép điệp cấu trúc: ba câu văn “Gặp….thì….”
– Tác dụng: + Tạo sự liên kết giữa các câu văn, đồng thời tạo giọng điệu mạnh mẽ, dứt khoát + Nhấn mạnh, khẳng định quyết tâm, sự nỗ lực, kiên trì vượt qua tất cả những khó khăn trên con đường dẫn đến thành công. + Khích lệ người đọc ý chí nỗ lực không ngừng. |
1.0 | |
| 5 | – Nghĩa hàm ẩn của câu: “Đừng sợ hãi độ cao”: Đừng sợ thử thách, khó khăn, gian khổ. | 1.0 | |
|
|
6 | – HS bày tỏ quan điểm: đồng tình/ không đồng tình/ đồng tình một phần với quan điểm: “Cuộc sống này là của bạn. Nếu nó không ổn thì bạn là người duy nhất phải chịu trách nhiệm”
– Lí giải phù hợp. VD: Đồng tình với quan điểm. Bởi vì: + Cuộc sống của mỗi người tốt đẹp hay tồi tệ chỉ có bản thân người đó mới hiểu rõ và cũng chỉ có bản thân người đó mới thay đổi được nó. + Con người nắm quyền làm chủ cuộc sống và là người duy nhất giữ trách nhiệm với cuộc sống của chính mình, không ai có quyền thay đổi cuộc sống của chúng ta nếu chúng ta không cho phép. + Bởi vậy, chúng ta không nên đổ lỗi cho người khác hay hoàn cảnh mà hãy cố gắng thay đổi bản thân để cải thiện cuộc sống của mình. |
1.0 |
| II. Làm văn | Viết bài văn cảm nhận đoạn thơ trích “Mẹ”, Bằng Việt | 4.0 | |
| a | Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một đoạn thơ | 0.25 | |
| b | Xác định đúng kiểu bài, vấn đề nghị luận: nghị luận văn học; phân tích cái hay, cái đẹp về nội dung và hình thức đoạn thơ. | 0.5 | |
| c | Triển khai vấn đề
Vận dụng các kĩ năng dùng từ, viết câu, các phép liên kết, các phương thức biểu đạt, các thao tác lập luận để phân tích, đánh giá nội dung và hình thức nghệ thuật của đoạn thơ trích “Mẹ” * Giới thiệu khái quát về đoạn thơ – Khái quát về tác giả, tác phẩm, nêu ý kiến chung về đoạn thơ cần nghị luận – Giới thiệu chủ đề: Ca ngợi người mẹ chiến sĩ giàu tình yêu thương con, yêu đất nước * Phân tích nội dung đoạn thơ với những dẫn chứng phù hợp: + Hoàn cảnh của nhân vật trữ tình: bị thương được bà mẹ vùng hậu cứ đưa về chăm sóc, nuôi dưỡng. + Hình dáng người mẹ: ân cần mà lặng lẽ. tận tình lo cho người chiến sĩ từng bữa ăn: Con xót lòng, mẹ hái trái bưởi đào/ Con nhạt miệng, có canh tôm nấu khế. Mọi thức ăn của nhà quê mà mẹ có, người mẹ đều dành cho đứa con xa lạ. + Tình thương của mẹ Nam Bộ đã làm cho người chiến sĩ cảm động như được về với mẹ, với quê hương của chính mình. -> Người mẹ hết lòng thương yêu và chăm sóc người chiến sĩ như con đẻ của mình. Đó là hình ảnh quen thuộc của những người mẹ Việt Nam anh hùng, kiên cường, bất khuất… -> Tình cảm tác giả dành cho người mẹ: Yêu thương, trân trọng, ngợi ca … * Phân tích những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật: + Thể thơ 8 chữ. + Hình ảnh quen thuộc, bình dị + Ngôn ngữ mộc mạc + Sử dụng nhiều biện pháp liệt kê, ẩn dụ.. * Khẳng định giá trị của đoạn thơ; nêu ý nghĩa đối với bản thân và người đọc. |
2.75 | |
| d | Chính tả, ngữ pháp
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. |
0.25 | |
| e | Sáng tạo
– So sánh với văn bản thơ trữ tình khác; liên hệ với thực tiễn; vận dụng kiến thức lí luận văn học để đánh giá, làm nổi bật vấn đề cần nghị luận. – Có sáng tạo trong diễn đạt, lập luận làm cho lời văn có giọng điệu, hình ảnh, bài văn giàu sức thuyết phục. |
0.25 | |
| Tổng điểm | 10.0 | ||
* Lưu ý: Trên đây chỉ là những định hướng cơ bản. Trong quá trình chấm, giám khảo vận dụng linh hoạt, khuyến khích những bài viết sáng tạo, giàu chất văn.