ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau:
(1)Âm thanh đó, đã bao lâu rồi tôi không còn nghe? Những khi nhớ nhà, tôi thường gắn chiếc headphone lên tai và lặng nghe những giọt âm vô cùng trong trẻo của ban nhạc Secret Garden. Thứ âm nhạc thần kì có thể mang đến cho tôi những hồi tưởng thanh bình êm ả. Nhưng nhiều lúc, âm nhạc dù du dương đến mấy vẫn không đủ cho tôi. Bởi tôi thèm một âm thanh khác. Âm thanh của tiếng nói con người, âm thanh của tiếng ai đó đang gọi tên tôi.(…)
(2)Có phải chúng ta đang ngày càng ít nói với nhau hơn? Chúng ta gặp nhau qua tin nhắn, chúng ta đọc blog hay những câu status trên Facebook của nhau mỗi ngày, chúng ta những tưởng đã biết hết, hiểu hết về nhau mà không cần thốt nên lời. Có phải vậy chăng? Có phải ta cũng như loài cá heo có thể giao tiếp với nhau bằng sóng siêu âm? Tiếng nói con người dùng để làm gì nếu không phải để thổ lộ, để giãi bày, để xoa dịu? Nếu muốn hiểu được thì phải được lắng nghe. Nếu muốn được lắng nghe thì phải nói trước đã. Vậy còn ngần ngừ chi nữa, hãy nói với nhau đi. Nói với ba, với mẹ, với anh chị, với em, với bạn bè… Đừng chat, đừng email, đừng post lên Facebook, hãy chạy đến gặp nhau, hay ít nhất, hãy nhấc điện thoại lên, thậm chí để gọi nhau một tiếng “…ơi” dịu dàng!
(3)Một tiếng người thực sự ân cần, yêu thương, quan tâm, gần gũi…Và chắc chắn, không phải là chiêm bao.
(Trích Tiếng người hay chỉ là tiếng chiêm bao?, Phạm Lữ Ân, Nếu biết trăm năm là hữu hạn, NXB Hội nhà văn, 2018, tr.102-103)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1. Xác định thể loại được sử dụng trong đoạn trích.
Câu 2. Theo đoạn trích “một âm thanh khác” mà tác giả “thèm” được lắng nghe hơn cả thứ âm nhạc thần kì của ban nhạc Secret Garden, đó là âm thanh nào?
Câu 3. Luận điểm được trình bày trong đoạn văn (2) là gì?
Câu 4. Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ điệp từ được sử dụng trong câu văn sau:“Đừng chat, đừng email, đừng post lên Facebook, hãy chạy đến gặp nhau, hay ít nhất, hãy nhấc điện thoại lên, thậm chí để gọi nhau một tiếng “…ơi” dịu dàng!”.
Câu 5. Em hiểu câu “Tiếng nói con người dùng để làm gì nếu không phải để thổ lộ, để giãi bày, để xoa dịu?” có ý nghĩa như thế nào?
Câu 6. Qua đoạn trích, em hãy rút ra thông điệp ý nghĩa nhất?
LÀM VĂN (4.0 điểm)
Viết bài văn phân tích bài thơ sau:
QUÊ CỦA MẸ…
Tôi cùng mẹ trở về thăm quê ngoại
Nơi tuổi thơ mẹ lặn lội cơ hàn
Nơi ngoại tôi cứ mỗi vụ đông tàn
Tay cước đỏ, nơi đồng sâu cấy lúa.
Ở nơi đó, những ngày mẹ còn nhỏ
Đuổi bắt ve, nắng cháy những trưa hè
Bị ngoại mắng, đòn roi mẹ chẳng sợ
Vẫn đầu trần, chân sáo chạy khắp thôn.
Mẹ lớn lên… rồi bôn ba xuôi ngược
Xa quê nghèo, cũng rất ít về thăm
Nhưng trong tim ký ức những tháng năm
Quê hương đó- in sâu trong tiềm thức.
(Nguyễn Khánh Châu, Văn học và tuổi trẻ- NXB Giáo dục Việt Nam)
………………Hết…………..
Họ và tên thí sinh:………………………………………………………….SBD:……….
Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
HƯỚNG DẪN CHẤM
MÔN: NGỮ VĂN
(Hướng dẫn chấm có: 03 trang)
| Câu | Nội dung | Điểm |
| I | ĐỌC – HIỂU | 6,0 |
| 1 | – Phương thức biểu đạt chính: Nghị luận | 1,0 |
| 2 | – Một âm thanh mà tác giả (tôi) thèm được lắng nghe hơn cả thứ âm nhạc thần kì của ban nhạc Secret Garden là “Âm thanh của tiếng nói con người, âm thanh của tiếng ai đó đang gọi tên tôi” | 1,0 |
| 3 | Luận điểm được trình bày trong đoạn (2): Con người chúng ta đang ngày càng ít nói chuyện, giao tiếp với nhau hơn và những giải pháp để thay đổi. | 1,0 |
| 4 | – Biện pháp tu từ điệp từ: đừng, hãy
– Tác dụng: + Tạo âm hưởng nhịp nhàng, làm cho câu văn giàu nhạc điệu, sinh động, nhằm thuyết phục người đọc. + Nhấn mạnh sự mong mỏi của tác giả và tính cấp thiết của việc chấm dứt những hình thức giao tiếp “ảo” để cùng nói với nhau bằng “âm thanh của tiếng nói con người”. + Qua đó, cho ta thấy ý nghĩa của việc giao tiếp bằng tiếng nói hằng ngày vô cùng quan trọng trong cuộc sống. |
0,25
0,75 |
| 5 | – Câu nói đề cao vai trò của sự giao tiếp bằng tiếng nói trong cuộc sống con người.
-Vì giao tiếp bằng ngôn ngữ là phương tiện quan trọng nhất. Trong cuộc sống con người, sự giao tiếp ấy sẽ giúp con người hiểu nhau hơn, tăng sự kết nối; tăng sự chân thật của các mối quan hệ. |
0,5
0,5 |
| 6 | * HS có thể nêu được một thông điệp sâu sắc nhất với bản thân có thể:
+ Thông điệp về sự chọn lựa cách nói, cách giao tiếp phù hợp, biết lựa lời mà nói, … để việc giao tiếp đạt hiệu quả và có thể thêm yêu thương, gắn bó với nhau. + Thông điệp về sự giao tiếp bằng tiếng nói giúp con người dễ gần gũi nhau hơn, do đó cũng giải tỏa được những áp lực trong cuộc sống nhiều hơn.. – Lý giải: ( HS có thể có những cách diễn đạt khác, hoặc thông điệp khác hợp lí, không vi phạm đạo đức, pháp luật, Gv vẫn cho điểm tối đa) |
0,5
0,5 |
| II | VIẾT | 4,0 |
| *Yêu cầu chung:
– Thí sinh biết cách làm bài nghị luận về một bài thơ; đảm bảo cấu trúc bài nghị luận, xác định đúng vấn đề; đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt. – Bài viết sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ. |
||
| * Yêu cầu cụ thể:
Thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau, song cần đảm bảo các nội dung cơ bản sau: |
||
| * Giới thiệu chung về tác giả Nguyễn Khánh Châu, tác phẩm “Quê của mẹ”. Nêu được đánh giá chung về tác phẩm. | ||
| – Xác định chủ đề bài thơ: hình ảnh quê hương trong kí ức tuổi thơ của người mẹ và tình cảm sâu nặng đối với quê hương.
1. Phân tích nội dung chủ đề: – Chủ đề ấy trước tiên được thể hiện qua những hình ảnh khắc hoạ và miêu tả quê hương vô cùng giản dị, gần gũi ở khổ thơ mở đầu bài thơ: + Dòng thơ đầu được mở ra những câu thơ tựa như là nói mộc mạc “Tôi cùng mẹ trở về thăm quê ngoại”, đó hình ảnh về thăm quê ngoại của nhân vật tôi cùng mẹ. Hình ảnh quê hương mở đầu bài thơ đã được tác giả tái hiện vô cùng sống động. + Đó là hình ảnh quê hương được hiện lên với những nét bình dị, thân quen, đậm chất làng quê Việt Nam. Tuy nhiên, trên nền của bức tranh bình dị ấy, ẩn chứa một nét lam lũ, khó nhọc làm cho người đọc cảm thấy xúc động. + Cụm từ “tuổi thơ mẹ lặn lội cơ hàn” cùng từ láy “lặn lội” kết hợp cụm từ “cơ hàn” mang đến cho người đọc hình ảnh thật vất vả, cơ cực, lam lũ của thời thơ ấu nơi quê mẹ. – Khổ 2: hình ảnh quê hương trong kí ức tuổi thơ của người mẹ + Những kỉ niệm tuổi thơ lần lượt hiện ra với những ngày mẹ còn nhỏ. Nghệ thuật liệt kê kết hợp với những hình ảnh miêu tả, liệt kê, nhịp thơ 3/5 đều đặn. + Sự đối lập giữa hình ảnh một đứa trẻ bị phạt (mắng, roi) với tâm hồn không sợ hãi, thể hiện sự mạnh mẽ, cứng cỏi của mẹ dù cuộc sống còn nhiều khó khăn- làm nổi bật phẩm chất cường cường và dũng cảm của mẹ trong hoàn cảnh khó khăn. + Kỉ niệm tuổi thơ ùa về đầy xúc động, vừa hồn nhiên ngây thơ, tự do vừa gần gũi bình dị, thân thương. – Khổ 3: Đoạn thơ này tiếp tục khai thác chủ đề về người mẹ và tình cảm đối với quê hương, nhưng ở đây thơ này, tác giả tập trung vào quá trình trưởng thành, rời xa quê hương để mưu sinh và những ký ức, tình cảm vẫn đang in hằn trong người mẹ dù đã đi xa + Chữ “lớn lên” thể hiện sự chuyển mình từ tuổi thơ vô lo sang một giai đoạn trưởng thành, đối diện với trách nhiệm và những lựa chọn trong cuộc sống. + Cụm từ “bôn ba xuôi ngược” hình ảnh một cuộc sống khó khăn, phải đi đây đi đó để mưu sinh, tìm kiếm cơ hội. + Người mẹ rời xa quê hương không chỉ vì những lý do làm cá nhân mà còn vì hoàn cảnh sống khó khăn, “quê nghèo” mẹo lên một nơi không có nhiều điều kiện vật chất, khiến người mẹ phải đi xa để kiếm sống. Tuy nhiên, dù nghèo, quê hương vẫn luôn là một phần quan trọng trong cuộc đời của người mẹ. – Khổ thơ khắc họa sự khó khăn và sự hy sinh của mẹ khi phải rời xa quê hương. Mặc dù cuộc sống có vất vả, bôn ba xa xứ, nhưng quê hương vẫn luôn hiện hữu trong trái tim của mẹ. “Ký ức” là một biểu tượng mạnh mẽ của quá khứ trong những ngày qua. Từ “trong tim” chỉ rõ rằng ký ức ức về quê hương đã ăn sâu vào lòng mẹ, là một phần không thể tách rời. Top of Form
Bottom of Form => Qua việc gợi lên hình ảnh đấy, ẩn chứa một niềm xúc động, một niềm tự hào của nhân vật “tôi” khi được trở về thăm nơi chôn nhau cắt rốn của mình. 2. Phân tích nghệ thuật: + Thể thơ 8 chữ rất phù hợp với việc diễn tả cảm xúc, suy ngẫm của nhân vật trữ tình. + Ngôn ngữ tinh tế mang giá trị biểu cảm cao, gợi lại những cảm xúc sâu lắng. Giọng thơ nhẹ nhàng sâu lắng + Hình ảnh thơ gợi cảm xúc qua cách dùng các từ láy, gợi cảm giác gần gũi thân thuộc bình dị. + Sử dụng thành công nghệ thuật liệt kê, đối lập, |
||
| * Khẳng định lại ý nghĩa, giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ |
* Lưu ý:
– Giám khảo cần vận dụng linh hoạt hướng dẫn chấm, bài làm của thí sinh cần được đánh giá tổng quát, tránh đếm ý cho điểm.
– Chỉ cho điểm tối đa theo thang điểm với những bài đáp ứng đủ những yêu cầu đã nêu ở mỗi câu, đồng thời phải chặt chẽ, diễn đạt lưu loát, có cảm xúc.
– Khuyến khích những bài viết có sáng tạo. Bài viết có thể không giống đáp án, có ý ngoài đáp án, nhưng phải có căn cứ xác đáng và lí lẽ thuyết phục.