Đề thi chính thức môn Ngữ Văn vào 10 tỉnh Đồng Nai 2025
Đọc hiểu Những chú chim gác mái
Gợi ý đáp án
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI
KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 NĂM HỌC 2025 – 2026
Môn: NGỮ VĂN
Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian giao đề)
I, ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)
Đọc văn bản sau:
Những chú chim gác mái (Minh Nhật)
Không gì bằng một buổi chiều đẹp, cậu con trai ngồi xuống một góc nhà, ngắm hoàng hôn. Cứ như thế cho đến khi những quãng đỏ trên bầu trời dần biến mất. Mặt trời đã lặn, em à. Nó cũng trôi đi, cùng những chú chim gác mái ngoài cửa sổ.
Đó là việc An đã làm khi không nhận được điểm tốt nghiệp, hai mươi chín điểm, trượt.
Nói An vui thì chắc chắn không rồi. Trượt tốt nghiệp thì có gì mà vui. Bảo nó buồn cũng không. (Nó chẳng có cảm giác gì. An gần như đã lường trước điều này. Nó, là người hiểu mình nhất). An biết nếu làm bài thi thì chưa chắc không thể qua nổi kỳ thi mà nhiều người cho là để ợt vậy. Nó không học được, không biết phải nói sao, nhưng nó không – học – được.
- Mẹ nhìn An một chút, im lặng giữa những ánh mắt.
- Con có muốn phúc khảo không?
- Dạ không. – An trả lời nhanh.
- Con đoán bây giờ mẹ nghĩ gì? – Mẹ nhìn vào mắt nó.
- Con nghĩ mẹ buồn hoặc thất vọng.
- Không, mẹ nghĩ nhiều hơn là trượt đến giờ mẹ không hiểu hết con.
An im lặng. Đúng.
- Có lẽ mẹ con mình cần thời gian suy nghĩ. Con có thể ra ngoài, loanh quanh, làm gì con thích, nhớ về ăn tối. – Mẹ nói và đứng lên, bước về phía cửa. – Bao nhiêu ngày cũng được, khi nào thấy ổn hơn thì mẹ con mình sẽ nói chuyện.
Từ phía sau, nhìn mẹ có vẻ bình thản, nhưng An biết mẹ đang buồn lắm. Đôi lúc nó không biết trong mười hai năm qua nó học vì điều gì nữa. Có lẽ vì mẹ. Nó thương mẹ. Từ khi bỏ mặc, cuộc sống của nó chỉ còn mẹ. An tôn trọng mẹ. Mẹ muốn nó học, và nó đã cố học. Nhưng nó không làm được. Quá sức. Mọi thứ làm An cảm thấy mệt mỏi, sự mệt mỏi dồn nén lâu ngày bỗng vỡ ra như bong bóng nước.
(Lược một đoạn: Những ngày sau đó, An không muốn gặp ai. Nhưng rồi Giang, một người bạn thân của An, đã tìm thấy An. Giang an ủi, giúp An mở lòng chia sẻ về dự định trong tương lai.)
- Thế mày tính làm gì?
- Tao thích sửa xe máy.
An nói xong và ngừng lại, chờ con bạn nhún vai cười. Nhưng Giang lại nói:
- Được, tao biết. Khó chứ. Lúc nào thấy cần khóc thì khóc, không cần cố tỏ ra mạnh mẽ.
An bất ngờ bật tay lên tay bạn mình. Nhìn đứa bạn thân luôn bị coi là nghịch ngợm ngồi cạnh nó run lên, những giọt thủy tinh lăn dài. Dù sao, ít nhất An không mất một người bạn thân và nó trượt tốt nghiệp. Chẳng sao cả, với Giang thì chuyện đó cũng không tệ đến vậy.
(Lược một đoạn: An ra tiệm sửa xe của chú Minh, trò chuyện với Đăng, một thợ sửa xe. Hai đứa hào hứng nói về những con xe mới được đưa đến tiệm. An cảm nhận được sự đam mê, thứ mà sau rất nhiều thời gian An mới tìm thấy.)
An về nhà. Mẹ đang làm bếp, nó đến, ôm mẹ từ sau lưng.
Hành động đột ngột khiến mẹ hơi giật mình, nhưng rồi mỉm cười. An ít khi bộc lộ tình cảm như thế, nhưng mẹ biết con trai mình là người sống tình cảm. Mẹ xoay lại:
- Mạnh hơn rồi chứ con?
- Vâng!
- Con muốn bắt đầu thế nào?
- Con… muốn vào làm ở tiệm sửa xe của chú Minh. Con sẽ học một cách bài bản, đến khi có đủ vốn và kinh nghiệm, con có thể sẽ mở cửa tiệm riêng. Như thế hoặc lớn hơn.
- Việc đó làm con vui chứ?
- Dạ?
- Việc đó làm con vui chứ?
An hơi sững lại một chút, rồi nó nhoẻn miệng cười:
- Vâng, con thích lắm!
- Tốt, đã đến lúc con đi con đường của riêng con, mẹ luôn ủng hộ những gì con làm.
- Con cảm ơn mẹ!
An quay người đi, đến trước cửa bếp, nó quay lại, nhìn mẹ:
- Mẹ ạ, có lẽ không có bằng tốt nghiệp, nhưng mười hai năm học cũng không uổng phí, nó dạy con biết cách ôm mẹ.
- Mẹ biết, con trai. – Mẹ nháy mắt với An một cái.
Mặt trời đỏ rực và tròn vạnh sắp xuống núi hẳn, tỏa ánh sáng nhẹ từ từ trôi. An mơ cửa sổ, nhìn về phía chân trời. Và An biết, cuộc sống của nó vẫn ở phía trước. Như những chú chim gác mái kia, sẽ tung cánh bay về phía mặt trời.
(Trích truyện ngắn “Nơi những cơn gió dừng chân”, NXB Văn học, 2013, tr.54–60)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1 (0,5 điểm): Xác định ngôi kể của văn bản.
Câu 2 (1,0 điểm): An có cảm giác như thế nào khi nhận kết quả mình trượt tốt nghiệp? Chỉ ra nguyên nhân khiến An có cảm giác đó.
Câu 3 (1,0 điểm): Xét về cấu tạo, câu văn: “Mẹ ạ, có lẽ không có bằng tốt nghiệp, nhưng mười hai năm học cũng không uổng phí, nó dạy con biết cách ôm mẹ.” thuộc kiểu câu nào? Nêu tác dụng của việc lựa chọn kiểu câu ấy trong đoạn văn.
Câu 4 (1,0 điểm): Nhận xét về tính cách của nhân vật An thể hiện qua lời thoại sau:
“Con… muốn vào làm ở tiệm sửa xe của chú Minh. Con sẽ học một cách bài bản, đến khi có đủ vốn và kinh nghiệm, con có thể sẽ mở cửa tiệm riêng. Như thế hoặc lớn hơn.”
Câu 5 (1,0 điểm): Xác định chủ đề của văn bản. Hình ảnh “những chú chim gác mái” xuất hiện ở nhan đề và kết văn bản đã góp phần thể hiện chủ đề ấy như thế nào?
Câu 6 (1,5 điểm): Theo em, trong cuộc sống, ai là người hiểu mình nhất? Nêu tầm quan trọng của việc hiểu mình. (Trả lời không quá 5 đến 7 dòng)
II, VIẾT (4,0 điểm)
Em hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích chủ đề và đặc sắc nghệ thuật của truyện “Những chú chim gác mái” của tác giả Minh Nhật.
ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM – TỔNG HỢP
I, ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)
Câu 1: Ngôi kể thứ 3. (0,5 điểm)
Câu 2:
- Cảm giác của An khi trượt tốt nghiệp: không có cảm giác gì.
- Nguyên nhân: An đã lường trước điều này, An hiểu mình sẽ không thể vượt qua kỳ thi này vì An không học được. (0,5 điểm)
Câu 3:
- Kiểu câu: Câu ghép.
- Tác dụng: Làm rõ sự trưởng thành trong cảm xúc của An. Việc không có bằng tốt nghiệp nhưng lại nhận ra bài học lớn hơn – biết cách thể hiện cảm xúc – là điểm nhấn. (1,0 điểm)
Câu 4:
- An chín chắn, trưởng thành, có chính kiến, có ước mơ, biết lập kế hoạch cụ thể.
- Có tinh thần cầu tiến, trách nhiệm và mong muốn được sống đúng với bản thân. (1,0 điểm)
Câu 5:
- Chủ đề: Hành trình vượt qua thất bại để thấu hiểu bản thân và tình yêu thương từ gia đình.
- Hình ảnh “những chú chim gác mái”: Biểu tượng của khát vọng tự do, bay xa, của chính An. Gợi mở hi vọng và tương lai. (1,0 điểm)
Câu 6:
- Trình bày quan điểm cá nhân (1,5 điểm).
Gợi ý: Người hiểu mình nhất chính là bản thân mình. Việc hiểu bản thân quan trọng vì giúp ta lựa chọn đúng con đường phù hợp, không sống theo kỳ vọng người khác.
II, VIẾT (4,0 điểm)
Mở bài:
- Khái quát vấn đề nghị luận: Chủ đề và nghệ thuật truyện “Những chú chim gác mái”.
Thân bài:
Chủ đề:
- Hành trình vượt qua thất bại để hiểu bản thân.
- Tình yêu thương, sự đồng cảm của người thân trong gia đình giúp nhân vật chính trưởng thành.
Nghệ thuật:
- Người kể giấu mình nhưng cho thấy nội tâm sâu sắc của An.
- Kết cấu truyện đối lập: mở đầu trầm lắng – kết thúc mở, biểu tượng hướng về tương lai.
- Miêu tả diễn biến tâm lý nhân vật chân thực, nhẹ nhàng.
- Ngôn ngữ đối thoại gần gũi, tự nhiên.
- Hình ảnh mang tính biểu tượng giàu ý nghĩa.
Kết bài:
- Tổng kết vấn đề nghị luận, khẳng định giá trị nhân văn của truyện
HẾT