Áp dụng vào mở bài
Ví dụ: Phân tích hình tượng nhân vật ông Hai trong truyện ngắn “Làng” của nhà văn Kim Lân
Thay vì viết:
Nhân vật ông Hai trong truyện ngắn Làng của nhà văn Kim Lân đã để lại cho người đọc những ấn tượng sâu sắc. Đó là người nông dân có tình yêu làng và yêu nước sâu sắc, hai tình yêu này hòa quyện với nhau tạo nên dấu ấn khó phai về nhân vật. Tình yêu làng của ông Hai được thể hiện ở mọi lúc, mọi nơi, nó ngấm vào máu thịt trong ông. Tình yêu ấy có thể chia làm ba chặng chính: tình yêu làng khi ông Hai ở làng tản cư; tình yêu làng, yêu nước khi ông Hai nghe tin làng mình theo Việt gian; tình yêu làng, yêu nước khi ông nghe tin cải chính.
=> CHÚNG TA SẼ VIẾT:
Một tác phẩm văn học chỉ thực sự có giá trị khi nó cất lên tiếng nói của con người, ca ngợi và bảo vệ con người. Bởi thế Nam Cao từng nói: “ Nghệ thuật không cần phải là ánh trăng lừa dối, không nên là ánh trăng lừa dối; nghệ thuật có thể chỉ là tiếng đau khổ kia thoát ra từ những kiếp sống lầm than” (Trăng Sáng). Văn chương là vậy, nó vẫn luôn đẹp một cách đặc biệt nhất. Phải chăng chính vì thế mà các nhà thơ, nhà văn luôn tạo ra những nét riêng cho mình bằng việc xây dựng lên những hình tượng nhân vật độc đáo chở nặng tâm tư của tác giả. Điều đó được thể hiện rõ qua nhân vật ông Hai trong tác phẩm “Làng” của nhà văn Kim Lân. Sự tinh tế, độc đáo trong nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật của nhà văn Kim Lân đã góp phần chắp cánh cho tác phẩm vút bay trên bầu trời văn đàn dân tộc
Bài tập: Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ
Mẫu mở bài số 1:
Nam Cao đã từng bộc bạch: “Một tác phẩm thật giá trị phải là một tác phẩm vượt lên trên bờ cõi và giới hạn; phải chứa đựng một cái gì lớn lao mạnh mẽ, lại vừa đau đớn phấn khởi. Nó ca tụng lòng thương, sự bác ái, sự công bình. Nó làm cho người gần người hơn”. Phải chăng vì thế mà (tác phẩm) của (tác giả) cứ ám ảnh hồn ta mãi. + Liên kết vấn đề nghị luận.
Mẫu mở bài số 2:
Bêlinxki từng viết: “Tác phẩm nghệ thuật sẽ chết nếu nó miêu tả cuộc sống chỉ để miêu tả, nếu nó không phải là tiếng thét khổ đau hay lời ca tụng hân hoan, nếu nó không đặt ra những câu hỏi hoặc không trả lời câu hỏi đó”. Nhận định trên khiến chúng ta nhớ về (tác phẩm) của (tác giả) – một tác phẩm vượt lên trên bờ cõi và giới hạn để rồi nở rực trong vườn văn học Việt Nam hiện đại. + Liên kết và nêu vấn đề nghị luận.
Mẫu mở bài số 3:
Tác giả Nguyễn Ngọc Tư từng tâm sự: “Gì lửng lơ cũng được, chỉ tình yêu là không”. Lời viết ấy khiến cho bao trái tim rung lên những nhịp bồi hồi, tự nhìn lại tình yêu của chính mình đang giữ. Thế nhưng khi đọc dòng viết này, trong tôi lại trào lên biết bao nghĩ suy về thế giới văn chương, nghệ thuật. Bởi vì nghệ thuật là lĩnh vực của cái độc đáo thế nên những người nghệ sĩ sáng tác vốn dĩ không thể “lửng lơ” trong điều mình nghĩ, mình viết. Sứ mệnh của nhà văn chẳng phải là đi đến tận cùng để tìm ra “giọng nói của riêng mình” hay sao? Đọc tác phẩm (tên tác phẩm), ta càng thấm thía hơn giá trị nhân văn mà (tên tác giả) đã truyền tải qua những trang văn không chút “lửng lơ” của mình + Liên kết vấn đề nghị luận.
CẤP ĐỘ 3: MỞ BÀI BẰNG CÁCH SO SÁNH
Hay gọi cách khác là sự liên tưởng. Từ đề bài các em có liên tưởng, so sánh đến một vấn đề, tác phẩm nào khác có nét tương đồng hoặc không tương đồng với vấn đề được đưa ra.
VD:
Cùng viết về mùa xuân mà sao ta thấy “Mùa xuân nho nhỏ” của Thanh Hải lại mang những nét gì đó rất độc đáo và riêng biệt, không có sắc vàng rực rỡ của hoa mai, cũng không có sắc đỏ của hoa đào, càng không phải một mùa xuân với sức sống mãnh liệt, gấp gáp căng tràn nhựa sống như “Vội Vàng” của Xuân Diệu mà mùa xuân của Thanh Hải mang những nét đẹp nhẹ nhàng, trong sáng và chan chứa tình yêu đậm đà, tình nghĩa. Cách xây dựng bức tranh mùa xuân của Thanh Hải không chỉ dừng lại ở vẻ đẹp tự nhiên mà còn là những khát vọng và ước nguyện chân thành của thi nhân khi muốn dành tặng những gì tươi đẹp nhất của cuộc đời cho đất nước. Khi đứng trước mùa xuân, trái tim của thi nhân đã rung lên, cất tiếng hát yêu đời, đắm say, ngây ngất trước những vẻ đẹp của cuộc đời. Chính vì vậy, MXNN của Thanh Hải luôn sống mãi trong lòng độc giả. (Nêu ra VĐNL)
VĐNL: Đọc bài thơ ta không thể quên được cảm xúc của nhà thơ trước vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên mùa xuân đất trời xứ Huế được diễn tả sâu sắc qua khổ thơ đầu.
CẤP ĐỘ 4: MỞ BÀI BẰNG PHẢN ĐỀ
VD:
Có ý kiến cho rằng: “ Kim Lân chỉ chú tâm miêu tả hiện thực tàn khốc trong nạn đói thê thảm mùa xuân năm 1945”. Thế nhưng khi đến với “Lão Hạc”, cái mà người đọc cảm nhận được ấy không phải chỉ là hiện thực tàn khốc của cái đói, mà hơn cả, điều mà Kim Lân muốn nói đến chính là vẻ đẹp của con người – vẻ đẹp của những người nông dân nghèo vẫn sáng ngời lên dưới cái đói khát, xơ xác của hiện thực. (Nêu VĐNL)
VĐNL: Lão Hạc trong truyện ngắn cùng tên là một trong những nhân vật “để đời” của Nam Cao. Lão Hạc, một nông dân nghèo khổ, cùng quẫn, nhưng không bị biến chất như Chí Phèo, mà trái lại có một tâm hồn đẹp, một nhân cách cao thượng.
Lưu ý: Đây có thể coi là một trong số những cách mở bài khó nhất, đòi hỏi ở các em phải có kiến thức nền tốt, có sự tìm tòi, nghiên cứu sâu rộng. Từ một góc nhìn khác, em nhận thấy được mặt trái, khẳng định nó là sai để từ đó đưa ra mặt đúng của vấn đề.
Hãy thử thay thế cách viết “Nhà văn A đã từng nói…” bằng 1 trong 5 cách diễn đạt sau đây nha:
Trải qua những tháng năm cầm bút sáng tác miệt mài, nhà văn A đã đúc kết ra….
Trong những trang viết của nhà văn A, tôi tâm đắc với…
Đắm mình vào dòng chảy của cuộc sống và văn học, nhà văn A đã từng chia sẻ…
Nghĩ về văn chương, về cuộc đời, về con người, nhà văn A từng tâm sự…
Trong muôn vàn lối đi mà văn chương mở ra, nhà văn A đã chọn cho mình lối đi riêng với những tâm niệm….
☕ Nếu thấy tài liệu hữu ích, bạn có thể ủng hộ mình 1 ly cà phê để duy trì server!
(Hoàn toàn tự nguyện — cảm ơn bạn!)
📚 Ghi chú bản quyền & lời cảm ơn
Tất cả tài liệu trên website được sưu tầm & tổng hợp từ nhiều nguồn công khai trên Internet nhằm hỗ trợ học tập và chia sẻ kiến thức.
Nếu bạn là tác giả và không muốn tài liệu xuất hiện ở đây, vui lòng liên hệ để mình gỡ ngay. Email: mrcao.aof@gmail.com