KĨ NĂNG VIẾT ĐOẠN CẢM NHẬN VỀ MỘT
BÀI THƠ BỐN CHỮ, NĂM CHỮ
* Phân biệt một số thuật ngữ trong đề
Cảm nhận của em về bài thơ …. | Trình bày những suy nghĩ, tình cảm và đánh giá về nội dung, nghệ thuật một bài thơ |
Phân tích bài thơ… | Sử sụng thao tác lập luận phân tích để tìm hiểu bài thơ (Chia nhỏ các vấn đề, khía cạnh của bài thơ để xem xét, tìm hiểu) |
Lưu ý: Dù cách hỏi khác nhau nhưng đều là văn nghị luận (nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ)
*Các bước làm bài
Mở đoạn. Giới thiệu tác giả, tác phẩm và vấn đề nghị luận | Ví dụ: Viết đoạn cảm nhận về hình tượng con cò trong bài thơ “Một mình trong mưa” (Đỗ Bạch Mai)
Cách 1. Mở đoạn trực tiếp (giới thiệu tác giả, tác phẩm và luận đề) MĐTK 1. Bài thơ “Một mình trong mưa” của Đỗ Bạch Mai là một thi phẩm để lại trong em những tình cảm xúc động về mẹ qua hình tượng con cò. MĐTK 2. Bằng thể thơ bốn chữ với những câu thơ đậm chất dân gian, bài thơ “Một mình trong mưa” của Đỗ Bạch Mai đã gợi nên niềm thương cảm, xúc động sâu sắc về người mẹ qua hình ảnh con cò. MBTK 3. Đọc bài thơ Một mình trong mưa” của Đỗ Bạch Mai, em ấn tượng sâu sắc với hình ảnh con cò – một biểu tượng xúc động và thiêng liêng của tình mẫu tử. Cách 2. Mở đoạn gián tiếp (dẫn dắt vấn đề + giới thiệu tác giả, tác phẩm và luận đề) MBTK 1. Dẫn dắt từ trải nghiệm bản thân về 1 hoạt động, sự việc, cảnh vật, con người, khoảng thời gian không gian nào đó Vốn được sinh ra từ làng quê yên bình nơi có những luỹ tre xanh mát trưa hè, có dòng sông mềm mại và đặc biệt nơi có những cánh cò chao nhịp. Mỗi lần nhìn thấy những cánh cò trắng tôi lại như nhìn thấy quê hương. Đặc biệt, đọc bài thơ “Một mình trong mưa” của Đỗ Bạch Mai, lòng tôi lại xôn xao nhớ về cánh cò trắng phau, thương cho thân cò lặn lội cũng như niềm xúc động về hình tượng người phụ nữ. MBTK 2. Dẫn dắt từ đặc trưng của thơ “Thơ là ngọn lửa thần”, là “thần hứng” nhưng thơ còn là tiếng lòng – tiếng nói của trái tim đến với trái tim đi tìm những tâm hồn đồng điệu. Bài thơ “Một mình trong mưa” của Đỗ Bạch Mai thật sự đã mang đến niềm đồng điệu sâu sắc về người mẹ qua hình ảnh con cò. MBTK3. Dẫn dắt từ đề tài Con cò là đề tài nổi bật trong ca dao và mỗi lần những bài ca dao có hình ảnh con cò xuất hiện, bao giờ cũng mang đến niềm cảm thương về thân phận con người. Và bài thơ “Một mình trong mưa” của Đỗ Bạch Mai đã vận dụng sáng tạo hình ảnh con cò trong ca dao mang đến cho người đọc những cảm nhận mới mẻ, sâu sắc về tình mẹ. …. |
Thân đoạn. Cảm thụ chi tiết các phương diện về nội dung và nghệ thuật | *Nhận xét chung về nghệ thuật và nội dung tư tưởng, chủ đề bài thơ
– Ấn tượng nhất với người đọc là hình tượng con cò – một hình tượng trung tâm, quen thuộc trong ca dao dân ca được Đỗ Bạch Mai nhắc đến 10 lần trong bài thơ không chỉ tạo ra điệp khúc khắc khoải, da diết về thân phận con cò một mình trong mưa mà còn là hình ảnh ẩn dụ về người mẹ tảo tần, vất vả, ngược xuôi vì con. – Thể thơ bốn chữ với cách ngắt nhịp 2/2 cũng như cách gieo vẫn hỗn hợp tạo ra nhịp thơ đều đặn để tái hiện lại hình ảnh con cò. – Đặc biệt nghệ thuật điệp cấu trúc với những câu thơ gợi sự cô đơn, rợn ngợp: “Một mình nuôi con”, “Một mình một lối”, “Một mình trong mưa”…không chỉ tạo ra tính nhịp điệu mà còn nhấn mạnh cự cui cút, lủi thủi một thân một mình trong khoảng không gian, thời gian thăm thẳm. Từ đó mang đến cho người đọc niềm cảm thương về thân phận người mẹ. Cũng giống như thân cò lận đận, người mẹ trong đời thường cũng tất tả ngược xuôi lặn lội mưu sinh để nuôi con. – Không chỉ vậy, cách dùng nghệ thuật tương phản giữa không gian mênh mông và sự nhỏ bé của cánh cò càng khắc hoạ sự tội nghiệp của cò mẹ. Không gian được liệt kê đa chiều: đồng dọc đồng ngang, đồng trên đồng dưới, đồng xa đồng gần, chớp bể – mưa nguồn… Mỗi hình ảnh thiên nhiên đều đối xứng, mở ra chiều cao, chiều rộng, chiều sâu. Đó không chỉ là không gian đồng mà còn là không gian của vũ trụ với chớp bể mưa nguồn – tượng trưng cho những gian lao, bất trắc trong cuộc đời. Vì cò con, cò mẹ đã dấn thân vào những miền khổ cực nhất để nuôi con. * Đánh giá chung: – Nghệ thuật: với thể thơ bốn chữ linh hoạt, hình tượng độc đáo giàu chất dân gian, sử dụng đa dạng các biện pháp tu từ, ngôn ngữ giản dị… nhà thơ đã xây dựng thành công hình tượng con cò – biểu tượng thiêng liêng về người mẹ. – Nội dung: Ca ngợi tình mẫu tử, đức hi sinh của người mẹ trong cuộc sống đời thường, đồng thời bày tỏ lòng biết ơn, niềm cảm phục và xúc động trước bức tượng đài về người mẹ của nhà thơ. |
Kết đoạn | Khẳng đinh lại giá trị của bài thơ, rút ra bài học |