Đề bài: Trí tuệ giàu lên nhờ cái nó nhận được trái tim giàu lên nhờ cái nó cho đi. (V. Huy gô)
Viết bài văn nghị luận xã hội (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ của anh (chị) về câu nói trên.
MỞ BÀI
Con người là tổng hòa giữa lý trí và tình cảm. Nếu trí tuệ giúp ta nhìn xa, thấy rộng, hiểu đúng bản chất sự việc thì trái tim giúp ta yêu thương, bao dung và sống nhân văn. Giữa nhịp sống hiện đại với muôn vàn biến động, lời nhắn nhủ của đại văn hào Victor Hugo càng thêm giá trị: “Trí tuệ giàu lên nhờ cái nó nhận được, trái tim giàu lên nhờ cái nó cho đi.” Câu nói ngắn gọn nhưng sâu sắc ấy đã gợi mở một cách nhìn nhân văn và đúng đắn về mối quan hệ giữa việc tích lũy tri thức và sống yêu thương – hai yếu tố làm nên giá trị đích thực của một con người.
THÂN BÀI
1. Giải thích câu nói
“Trí tuệ giàu lên nhờ cái nó nhận được” là lời khẳng định vai trò của việc tiếp nhận tri thức trong việc hình thành và phát triển trí tuệ con người. Không ai có trí tuệ một cách bẩm sinh; sự khôn ngoan, hiểu biết được tích lũy từ việc học tập, trải nghiệm, quan sát thế giới và tiếp nhận thông tin. Càng học hỏi, con người càng mở rộng tầm nhìn và tư duy sắc bén hơn.
“Trái tim giàu lên nhờ cái nó cho đi” là sự nhấn mạnh rằng tình cảm của con người không đến từ việc cất giữ trong lòng, mà từ sự chia sẻ, đồng cảm và hành động vì người khác. Càng yêu thương, càng sống tử tế, trái tim con người càng trở nên phong phú, sâu sắc và giàu giá trị.
Từ đó, câu nói đề cao lối sống toàn diện: vừa học hỏi để mở rộng trí tuệ, vừa sống yêu thương để làm đẹp tâm hồn.
2. Vai trò của việc làm giàu trí tuệ qua việc tiếp nhận tri thức
Không có ai sinh ra đã thông minh hoàn toàn. Trí tuệ được hình thành từ sự tiếp nhận kiến thức không ngừng nghỉ. Việc học tập không chỉ giới hạn trong trường lớp, sách vở mà còn đến từ cuộc sống, từ trải nghiệm thực tiễn, từ những va vấp và bài học rút ra trong hành trình sống. Người có trí tuệ là người luôn biết lắng nghe, biết tiếp thu, biết đặt câu hỏi và tìm kiếm câu trả lời.
Dẫn chứng 1: Chủ tịch Hồ Chí Minh là biểu tượng của một trí tuệ vĩ đại nhờ quá trình học hỏi không ngừng. Người từng làm bồi bàn, phụ bếp, rồi đến học ở Pháp, Liên Xô, nghiên cứu sâu rộng về các học thuyết, về văn hóa các dân tộc để tìm ra con đường giải phóng dân tộc. Trí tuệ ấy không chỉ là kết quả của thông minh bẩm sinh, mà còn là sản phẩm của sự kiên trì tiếp nhận tri thức suốt đời.
Trí tuệ giàu lên không chỉ để con người biết nhiều hơn mà quan trọng là giúp họ sống có định hướng, có mục tiêu, biết suy xét kỹ càng trước khi hành động và có khả năng tạo ra giá trị cho xã hội.
3. Vai trò của việc cho đi yêu thương để làm giàu tâm hồn
Một trái tim chỉ thực sự lớn lên khi nó biết mở lòng. Tình yêu thương không mất đi khi ta trao đi, mà ngược lại, chính lúc đó, tâm hồn ta trở nên giàu có hơn – với sự cảm thông, vị tha và bao dung.
Dẫn chứng 2: Mẹ Teresa – người phụ nữ dành cả đời để chăm sóc những bệnh nhân nghèo, người vô gia cư tại Ấn Độ. Mẹ không giàu vật chất, nhưng trái tim mẹ đã chạm đến hàng triệu con người trên thế giới. Sự cho đi không chỉ làm thay đổi cuộc sống của những người được nhận, mà còn khiến người cho trở thành biểu tượng của lòng nhân ái.
Yêu thương không chỉ thể hiện bằng những hành động lớn lao, mà đôi khi là lời động viên kịp lúc, là ánh mắt cảm thông, là hành động tử tế nhỏ bé trong đời thường. Sống yêu thương khiến con người trở nên hạnh phúc hơn, gắn kết hơn với cộng đồng, và để lại ảnh hưởng tích cực lâu dài.
4. Sự tương hỗ giữa trí tuệ và trái tim
Khi trí tuệ và trái tim song hành, con người trở nên hoàn thiện. Trí tuệ giúp ta biết cách yêu thương đúng cách, đúng lúc, đúng người. Trái tim giúp trí tuệ không trở nên lạnh lùng, tính toán mà luôn hướng về con người, vì con người.
Người có học vấn nhưng thiếu tình cảm dễ trở nên kiêu ngạo, xa cách. Người giàu tình cảm nhưng không có hiểu biết có thể hành động theo cảm tính, dẫn đến sai lầm. Chỉ khi trí tuệ và trái tim hỗ trợ lẫn nhau, con người mới thực sự có thể sống tốt và tạo ra giá trị tích cực cho xã hội.
5. Phê phán những lối sống cực đoan
Có những người không coi trọng tri thức, sống hời hợt, lười học hỏi, thiếu hiểu biết và dễ bị dẫn dắt bởi tin giả, định kiến. Cũng có những người sống khép kín, chỉ nghĩ đến bản thân, không biết chia sẻ, không biết yêu thương, dần trở nên cô đơn, khô cạn cảm xúc. Hoặc có người học rộng nhưng sống vô cảm, dùng trí tuệ để thao túng, trục lợi thay vì phụng sự con người – những điều ấy đều cần lên án.
KẾT BÀI
Trong một xã hội phát triển nhanh chóng, con người càng cần giữ vững hai giá trị: học hỏi không ngừng để làm giàu trí tuệ, và sống tử tế để làm đẹp tâm hồn. Như lời Victor Hugo, sự giàu có thật sự không nằm ở của cải vật chất, mà ở chiều sâu của nhận thức và tình cảm. Mỗi người, đặc biệt là thế hệ trẻ hôm nay, hãy học cách lắng nghe, tiếp nhận tri thức có chọn lọc, đồng thời sống bao dung, biết cho đi – để trở thành phiên bản tốt đẹp hơn mỗi ngày.
Bài văn mẫu tham khảo
“Trí tuệ giàu lên nhờ cái nó nhận được, trái tim giàu lên nhờ cái nó cho đi” – lời nhắn gửi sâu sắc của đại văn hào Victor Hugo không chỉ là một nhận định thấm đẫm nhân sinh mà còn là lời nhắc nhở về cách con người nên sống để thực sự trở nên “giàu có”. Trong một xã hội hiện đại, nơi tri thức và tình cảm luôn là hai yếu tố cốt lõi làm nên giá trị một con người, thì việc tích lũy tri thức và sống yêu thương chính là hai con đường giúp chúng ta trưởng thành một cách trọn vẹn nhất.
Trí tuệ của con người không phải là thứ bẩm sinh hoàn toàn, mà nó được nuôi dưỡng, vun đắp qua từng trải nghiệm, từng trang sách, từng cuộc đối thoại và từng sự học hỏi không ngừng nghỉ. Mỗi kiến thức mới tiếp thu là một viên gạch xây nên lâu đài trí tuệ. Khi không ngừng tiếp nhận, phân tích, chọn lọc và vận dụng, con người sẽ dần trở nên sắc bén hơn, hiểu đời, hiểu người và hiểu chính mình. Người có trí tuệ là người biết nhìn xa trông rộng, biết lựa chọn điều đúng đắn, và có khả năng góp phần cải biến xã hội theo chiều hướng tích cực. Nhận được càng nhiều giá trị tinh thần, tâm hồn ta càng được mở mang, cái nhìn về thế giới cũng rộng lớn và nhân văn hơn.
Con người không chỉ là sinh thể lý trí mà còn là thực thể của cảm xúc. Trái tim – biểu tượng của tình yêu thương, lòng trắc ẩn và sự cảm thông – chỉ thật sự trở nên giàu có khi con người biết chia sẻ, biết mở lòng, biết đặt hạnh phúc của người khác trong mối liên hệ với chính mình. Một ánh mắt cảm thông, một hành động tử tế, một cái nắm tay đúng lúc… đều là những điều tưởng chừng nhỏ bé nhưng lại có sức sưởi ấm và làm giàu tâm hồn. Khi cho đi yêu thương, không ai mất đi điều gì – mà ngược lại, nhận lại được sự kết nối, lòng biết ơn và cảm xúc tích cực. Chính sự “cho đi” ấy khiến trái tim mỗi người không ngừng lớn lên và trở nên sâu sắc, biết rung cảm hơn với những điều tử tế quanh mình.
Giữa trí tuệ và trái tim luôn tồn tại một mối quan hệ tương hỗ. Người có học thức nhưng thiếu tình cảm dễ trở nên lạnh lùng, thậm chí tàn nhẫn. Ngược lại, người sống đầy cảm xúc nhưng thiếu trí tuệ sẽ dễ bị cuốn theo cảm tính mù quáng. Khi con người có một trái tim ấm áp và một cái đầu sáng suốt, mọi hành động sẽ được soi chiếu bằng cả lý trí và tình thương, từ đó đem lại những giá trị thiết thực và nhân đạo cho cuộc sống. Lịch sử từng ghi nhận biết bao tấm gương hội tụ đủ hai yếu tố ấy. Chủ tịch Hồ Chí Minh – một trí tuệ lớn với trái tim luôn hướng về nhân dân, hay Mẹ Teresa – người đã dành cả đời để chăm sóc những mảnh đời bất hạnh bằng cả tri thức và lòng từ bi. Chính họ là minh chứng sống động cho chân lý: chỉ khi con người vừa có kiến thức vừa biết yêu thương, họ mới thực sự tỏa sáng.
Đáng buồn thay khi hiện nay, vẫn còn không ít người xem nhẹ việc học hỏi, chỉ bằng lòng với tri thức hạn hẹp và sống theo lối mòn. Một số khác lại sống khép kín, thờ ơ, ích kỷ, chỉ muốn nhận về mà không bao giờ nghĩ đến việc cho đi. Có cả những người tài giỏi nhưng sống lạnh lùng, vô cảm với cộng đồng. Họ quên rằng: tri thức không được chia sẻ sẽ dần vô nghĩa, tình cảm không được trao gửi sẽ khiến tâm hồn khô cạn. Một người thực sự đáng quý không chỉ ở cái đầu biết nghĩ mà còn ở trái tim biết rung động.
Mỗi người trong chúng ta – đặc biệt là thế hệ trẻ – cần học cách làm giàu cho bản thân theo cả hai hướng: không ngừng tiếp nhận tri thức, và cũng không quên lan tỏa yêu thương. Học không chỉ để thi cử, mà là để nâng tầm tư duy, nhìn nhận đúng sai, sống có định hướng. Yêu thương không chỉ bằng lời nói, mà bằng hành động thiết thực: giúp đỡ người yếu thế, đồng hành cùng bạn bè, sẻ chia với cộng đồng. Khi ta biết sống cân bằng giữa lý trí và cảm xúc, ta sẽ không chỉ là một cá thể tồn tại, mà là một con người biết sống đẹp và có ích.
Trí tuệ giàu nhờ học hỏi không ngừng, trái tim giàu nhờ sự rộng lượng và sẻ chia. Nếu một người chỉ biết tiếp nhận mà không cho đi, họ sẽ sống trong cô độc của chính mình. Nhưng nếu ta vừa biết học để hiểu, vừa biết yêu để thương, cuộc sống sẽ trở nên phong phú và có ý nghĩa hơn. Và có lẽ, đó cũng chính là cách con người chạm đến hạnh phúc đích thực.