Đề bài: Trách nhiệm của thế hệ trẻ trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc
Bài viết thuộc bản quyền của Fanpage Thu Trang
[Mở]
“Chúng tôi đi không tiếc đời mình
Nhưng tuổi hai mươi làm sao không tiếc…”
(Thanh Thảo)
Có những người ra đi khi tuổi đời còn rất trẻ, nhưng trái tim họ lại rực cháy lý tưởng lớn lao: giành lại độc lập cho Tổ quốc, giành lại tự do cho nhân dân. Lịch sử dân tộc Việt Nam là bản trường ca được dệt nên từ hy sinh và khát vọng – nơi những thế hệ thanh niên ưu tú như Trần Văn Ơn, Võ Thị Sáu, Nguyễn Văn Trỗi… đã hóa thành biểu tượng bất tử của lòng yêu nước và tinh thần trách nhiệm. Họ đã sống và cống hiến trọn vẹn để thế hệ hôm nay được học tập, mơ ước, và viết tiếp tương lai trong hòa bình. Và nếu quá khứ là trang sử chói lọi của lòng quả cảm, thì hiện tại và tương lai chính là chương mới mà người trẻ hôm nay cần viết tiếp bằng trí tuệ, bản lĩnh và tinh thần trách nhiệm. Trong kỷ nguyên mà đất nước đang vươn mình hội nhập toàn cầu, trách nhiệm của thế hệ trẻ không chỉ là niềm tin gửi gắm, mà là sứ mệnh phải thực thi.
[Giải thích]
Trách nhiệm là sợi dây vô hình nối giữa trái tim và hành động, kéo con người đứng dậy, bước tới, sẵn sàng hiện thực hóa những mục đích cao cả. “Kỷ nguyên vươn mình” không chỉ là sự phát triển toàn diện về kinh tế, công nghệ mà còn là khát vọng nâng cao tầm vóc và khẳng định vị thế Việt Nam trên bản đồ thế giới. Trong bối cảnh ấy, người trẻ – với sự năng động, linh hoạt, nhạy bén – không thể đứng ngoài. Ngược lại, chúng ta phải trở thành lực đẩy, hướng lương tri tiến phong cho công cuộc kiến tạo tương lai.
[Vì sao cần phải có trách nhiệm]
Bởi lẽ, nếu quá khứ đã thuộc về những thế hệ cha anh – những người đã ngã xuống để đất nước được đứng lên, thì tương lai lại là phần đất thiêng liêng mà thế hệ hôm nay phải cày xới và vun trồng. Trong thời bình, lòng yêu nước không còn nằm ở chiến hào hay súng đạn, mà ẩn hiện trong từng hành động giản dị: sống tử tế, học tập nghiêm túc, làm việc kỷ luật, giữ gìn bản sắc văn hóa, dấn thân sáng tạo và không ngừng khát vọng phụng sự. Trách nhiệm không phải là điều gì to lớn, mà chính là cách mỗi người trẻ lựa chọn để sống – sống cho mình, nhưng không quên sống vì đất nước. Một xã hội mạnh không phải vì có bao nhiêu người thành công, mà là vì có bao nhiêu người biết sống có ích. Khi mỗi người trẻ đều mang trong mình tinh thần trách nhiệm, xã hội sẽ trở nên vững vàng hơn, những giá trị tốt đẹp sẽ được bồi đắp và truyền cảm hứng cho thế hệ tiếp nối.
[Trách nhiệm 1]
“Lấy đại nghĩa để thắng hung tàn, lấy trí nhân để thay cường bạo.” (Nguyễn Trãi)
Một dân tộc giàu mạnh là một dân tộc có trí tuệ sáng suốt, để làm được điều đó người trẻ cần không ngừng học tập và rèn luyện. Trong hành trình tiếp cận với sự đổi mới nhanh chóng của khoa học công nghệ, trách nhiệm học tập và rèn không chỉ hướng tới mục đích thi cử, để có việc làm, mà còn là trau dồi tư duy, khả năng thích nghi để làm chủ vận mệnh dân tộc. Mỗi giờ học, mỗi lần tự vượt qua giới hạn bản thân là một bước tiến nhỏ trên con đường lớn của đất nước. Không học tập – người trẻ lạc nhịp thời đại. Không rèn luyện – đất nước thiếu đi những bàn tay vững vàng trong chặng đường vươn mình. Trách nhiệm ấy thầm lặng và bền bỉ như những hạt giống được gieo xuống hôm nay để gặt hái một Việt Nam vững mạnh mai sau.
[Trách nhiệm 2]
Ở kỷ nguyên mà “đứng yên” cũng đồng nghĩa với “tụt lại”, thế hệ trẻ không thể chỉ sống để chờ cơ hội – mà phải trở thành người tạo ra cơ hội. Bên cạnh học tập, rèn luyện, trách nhiệm lớn lao người trẻ hôm nay còn là dám sáng tạo và dám hành động. Không thể mãi học thuộc những lời mòn cũ kỹ, người trẻ phải dám phá khuôn, nghĩ mới, làm khác, và biến những ý tưởng táo bạo thành giá trị thực tiễn. Kiến tạo là chủ động định hình tương lai bằng chính trí tuệ và nhiệt huyết của mình.
[Trách nhiệm 3]
Giữa hành trình vươn ra biển lớn của dân tộc trong kỷ nguyên số, khi từng cú lướt tay có thể đưa ta đến với muôn nền văn hóa trên thế giới, thì trách nhiệm giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc lại càng trở nên cấp thiết như giữ lửa giữa bão giông. Trong bối cảnh đó, người trẻ biết yêu lịch sử, ngôn ngữ, vẻ đẹp của các phong tục tập quán truyền thống, biết tự hào về nguồn cội là điều vô cùng cần thiết. Cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng khẳng định: “Văn hóa còn thì dân tộc còn, văn hóa mất thì dân tộc mất” – lời nhắc ấy không chỉ là chân lý, mà còn là hồi chuông cảnh tỉnh giữa thời đại hội nhập. Giữ gìn văn hóa không chỉ để tôn vinh quá khứ, mà còn để xây dựng một tương lai có chiều sâu, có bản lĩnh và có cá tính riêng trong thế giới toàn cầu. Một dân tộc biết gìn giữ và phát huy bản sắc sẽ có nội lực mạnh mẽ để không bị hòa tan, mà ngược lại, tỏa sáng bằng chính những giá trị truyền thống của mình.
[Dẫn chứng]
Chính từ nhận thức ấy, rất nhiều người trẻ hôm nay đang sống trọn vẹn với tinh thần trách nhiệm. Họ không chờ đợi điều lớn lao, mà lựa chọn hành động từ những điều thiết thực, cụ thể nhất. Đó là nhóm sinh viên Đại học Bách khoa Đà Nẵng với dự án chế tạo robot hỗ trợ người khuyết tật – một sáng kiến không chỉ mang ý nghĩa công nghệ, mà còn ẩn chứa tinh thần nhân đạo và khát vọng cống hiến cho cộng đồng. Họ dùng trí tuệ không để hơn thua trên lý thuyết, mà để chạm vào những điều tử tế trong cuộc sống. Và không thể không nhắc tới những y bác sĩ trẻ – những người đã xung phong bước vào tâm dịch COVID-19 năm nào. Họ mang tuổi trẻ vào nơi đầy rủi ro, không phải để được ghi công, mà vì niềm tin rằng: đất nước đang cần, thì mình phải có mặt. Chính họ – những con người lặng thầm – đã viết nên “bản tuyên ngôn yêu nước” không bằng ngôn từ, mà bằng sự hy sinh. Từ những con người bình dị đó, ta hiểu rằng: trách nhiệm không phải là điều được gán lên vai, mà là điều người trẻ chủ động nhận lấy, âm thầm mà kiên định. Và chính tinh thần ấy đã làm nên vẻ đẹp của tuổi trẻ trong thời đại mới.
[Phê phán]
Thật đáng tiếc khi giữa dòng chảy mạnh mẽ của thời đại, vẫn còn đó không ít người trẻ sống hời hợt, thiếu lý tưởng, thiếu ý thức trách nhiệm với cội nguồn. Đáng trách hơn nữa là những người thụ hưởng quá nhiều mà cống hiến quá ít, những người chỉ biết hưởng thụ mà không biết cống hiến, nếu đất nước chỉ toàn những con người thờ ơ, vô cảm thì liệu ai sẽ là người làm chủ vận mệnh dân tộc?
[Phản đề]
Tuy nhiên, trách nhiệm không nên trở thành chiếc áo quá khổ để tuổi trẻ gồng gánh trong áp lực và mỏi mệt. Bởi lẽ, mỗi con người trước hết là một cá thể có cảm xúc, giới hạn, ước mơ và cả những khoảng lặng riêng tư. Nếu chỉ biết thúc giục người trẻ cống hiến mà không để họ có quyền được sống trọn vẹn với chính mình, thì trách nhiệm ấy sẽ trở nên méo mó, dẫn tới sự u uất, hoài nghi và đánh mất phương hướng. Vậy nên, hãy trao cho tuổi trẻ đặc quyền vấp ngã, quyền thử và sai, để nghỉ ngơi, để sống trọn vẹn, và từ chính những trải nghiệm chân thành đó, lý tưởng cá nhân sẽ dung hòa với sứ mệnh đất nước, tạo nên một “kỷ nguyên vươn mình” đầy vững mạnh.
[Liên hệ bản thân]
Tôi – một người trẻ đang sống giữa những chuyển mình của đất nước – cũng từng hoài nghi, từng tự hỏi: liệu mình nhỏ bé thế này, có thể làm được gì cho Tổ quốc? Nhưng rồi tôi hiểu ra, trách nhiệm không luôn phải bắt đầu từ những điều lớn lao. Đôi khi, đó chỉ là sự chuyên tâm trong từng trang sách, là lòng trung thực trong mỗi kỳ thi, là sự dũng cảm khi dám nói “không” với điều sai trái, và là lòng trắc ẩn khi nhìn thấy một ai đó cần giúp đỡ. Mỗi ngày, tôi đều tự nhắc mình sống sao cho xứng đáng với kỳ vọng của bao thế hệ cha anh đã ngã xuống. Và sống sao để mai này, khi ngoảnh lại, tôi không hối tiếc vì đã đi qua tuổi trẻ một cách nhạt nhòa, vô nghĩa.
“Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc…”
(Thanh Hải)
Và nếu tuổi trẻ chỉ cần một điều để bắt đầu – thì đó là ước muốn lặng lẽ ấy: được dâng tặng cho đời một mùa xuân nhỏ bé của riêng mình.
[Kết bài]
“Họ khom lưng, cúi gối đi trong bóng tối. Để hôm nay, chúng ta thẳng lưng ngẩng nhìn bầu trời tự do.”
(Địa Đạo: Mặt Trời Trong Bóng Tối)
Để có được hòa bình như hôm nay, cha ông ta đã đánh đổi bằng cả máu, nước mắt và những năm tháng sống trong bóng đêm chiến tranh, áp bức. Nếu thế hệ đi trước là người thắp lửa, thì thế hệ hôm nay phải là người giữ lửa – để ánh sáng ấy không tắt trong những tiện nghi của thời đại mới. Vậy, là một người trẻ đang sống trong “kỷ nguyên vươn mình”, bạn có dám bứt phá ra những giới hạn tầm thường để viết nên trang sử mới của dân tộc hay không?
