(MS177) NLXH về thực trạng: Sự thờ ơ của giới trẻ với văn hóa dân tộc

Sự thờ ơ của giới trẻ với văn hóa dân tộc- Giữ gìn giá trị văn hóa truyền thống trong thời đại công nghệ 4.0

Mở bài
Trong thời đại công nghệ 4.0 với sự phát triển mạnh mẽ của toàn cầu hóa và giao lưu văn hóa quốc tế, con người có cơ hội tiếp cận và học hỏi từ nhiều nền văn hóa khác nhau. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra một thách thức lớn: sự mai một dần các giá trị văn hóa truyền thống dân tộc. Đáng lo ngại là một bộ phận giới trẻ hiện nay chưa thực sự chú ý tới việc giữ gìn và bảo vệ những giá trị văn hóa đó. Đây là vấn đề cấp thiết cần được bàn luận và có giải pháp khắc phục kịp thời.

Thân bài

1. Giải thích vấn đề
Văn hóa truyền thống là toàn bộ những giá trị tinh thần được cha ông ta tích lũy, gìn giữ và truyền lại qua nhiều thế hệ. Đó có thể là phong tục, tập quán, lễ hội, tín ngưỡng, ngôn ngữ, lối sống… Những giá trị này tạo nên bản sắc riêng biệt của dân tộc, góp phần quan trọng trong việc hình thành và giữ vững căn tính văn hóa quốc gia.

2. Phân tích vấn đề

a. Thực trạng
Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng hiện nay, nhiều giá trị văn hóa truyền thống đang dần bị lãng quên. Các phong tục tập quán tốt đẹp, các lễ hội mang đậm dấu ấn dân tộc bị thương mại hóa, các trò chơi dân gian không còn được quan tâm. Đặc biệt, không ít bạn trẻ ngày nay chạy theo trào lưu phương Tây, xa rời cội nguồn dân tộc. Nhiều người tỏ ra thờ ơ với trang phục truyền thống, không hiểu rõ các ngày lễ lớn trong văn hóa dân gian, thậm chí còn đánh đồng truyền thống với sự cổ hủ, lạc hậu.

b. Nguyên nhân

• Sự tác động mạnh mẽ của toàn cầu hóa và giao thoa văn hóa.
• Sự phát triển bùng nổ của công nghệ thông tin, mạng xã hội khiến giới trẻ dành quá nhiều thời gian cho các xu hướng mới.
• Sự thiếu quan tâm của một bộ phận thanh thiếu niên đến văn hóa dân tộc do thiếu kiến thức và nhận thức đúng đắn.
• Vai trò định hướng của gia đình, nhà trường, xã hội và các cơ quan chức năng chưa thực sự hiệu quả.

c. Hậu quả
Nếu không được gìn giữ, văn hóa truyền thống sẽ dần bị mai một. Khi mất đi bản sắc văn hóa, dân tộc sẽ đánh mất một phần căn tính của mình. Giới trẻ không có nền tảng giá trị tinh thần vững chắc sẽ dễ rơi vào lối sống thực dụng, thiếu định hướng và dễ bị cuốn theo trào lưu tiêu cực.

3. Phản bác ý kiến trái chiều
Một số người cho rằng việc giữ gìn văn hóa truyền thống là lỗi thời, cản trở sự phát triển. Tuy nhiên, điều đó không đúng. Việc bảo tồn truyền thống không có nghĩa là phủ nhận hiện đại, mà là kết hợp hài hòa giữa truyền thống và đổi mới. Minh chứng là nhiều di sản văn hóa như tranh Đông Hồ, nghệ thuật múa rối nước đã được số hóa và quảng bá trên toàn cầu, thu hút sự quan tâm lớn từ bạn bè quốc tế.

4. Giải pháp

• Về giáo dục:
  • Tăng cường dạy học và tổ chức hoạt động ngoại khóa liên quan đến văn hóa dân gian trong nhà trường.
  • Học sinh, sinh viên cần chủ động tìm hiểu, đọc sách, tham gia các lễ hội truyền thống, bảo tàng, triển lãm văn hóa… để nâng cao hiểu biết.
• Về công nghệ:
  • Ứng dụng công nghệ thông tin để số hóa, lưu trữ và quảng bá di sản văn hóa truyền thống.
  • Khuyến khích việc xây dựng nội dung truyền thông sáng tạo trên mạng xã hội (YouTube, TikTok…) để giới thiệu văn hóa dân tộc.
• Về sáng tạo văn hóa:
  • Hòa quyện giữa truyền thống và hiện đại trong thiết kế thời trang, âm nhạc, nghệ thuật… để tạo ra các sản phẩm mang bản sắc nhưng vẫn phù hợp với thị hiếu giới trẻ.
• Về chính sách:
  • Nhà nước cần có những chính sách cụ thể, thiết thực hơn để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc như hỗ trợ nghệ nhân, phục dựng lễ hội, phát triển du lịch văn hóa…

5. Liên hệ bản thân
Là một học sinh, em nhận thấy trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với việc giữ gìn truyền thống là vô cùng quan trọng. Em sẽ tích cực tìm hiểu về lịch sử, phong tục của dân tộc, tham gia các hoạt động văn hóa tại trường và địa phương, đồng thời tuyên truyền đến bạn bè xung quanh về giá trị thiêng liêng của văn hóa dân tộc.

Kết bài
Trong guồng quay mạnh mẽ của công nghệ và toàn cầu hóa, việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc là nhiệm vụ không chỉ của riêng ai mà là trách nhiệm chung của toàn xã hội, đặc biệt là thế hệ trẻ – những người sẽ tiếp nối tương lai đất nước. Mỗi cá nhân cần ý thức rõ ràng về vai trò của mình trong việc bảo vệ di sản văn hóa, để những giá trị ngàn đời của dân tộc mãi trường tồn cùng thời gian.

Bài văn mẫu 

[MB] Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Các vua Hùng đã có công dựng nước, bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”. Quả thực, cha ông ta, biết bao người đã ngã xuống cho đất nước đứng lên. Do đó, chúng ta càng phải biết yêu lấy lịch sử dân tộc, biết trân trọng công ơn đó. Tuy nhiên, có một thực trạng đáng buồn rằng một bộ phận thế hệ trẻ hiện nay đang dần thờ ơ với lịch sử dân tộc.

[TB – giải thích] Lịch sử là gì? Lịch sử là lời dạy của cuộc sống, là toàn bộ những gì diễn ra trong quá khứ của nhân loại, là nền tảng cho sự phát triển của xã hội hiện nay. Giá trị lớn nhất của lịch sử là giúp chúng ta rút ra được những bài học kinh nghiệm từ quá khứ, hiểu rõ về cội nguồn của quê hương, đất nước. Từ nền tảng của sự thấu hiểu, ta biết quý trọng những giá trị mà cha ông đã để lại, tiếp tục kế thừa và phát huy những giá trị đó trong tương lai. Có thể thấy, lịch sử giữ vai trò chủ đạo trong việc nuôi dưỡng, bồi đắp tình yêu đất nước, tinh thần tự tôn dân tộc và niềm tự hào với các truyền thống văn hóa của quốc gia. Nhờ có lịch sử chúng ta mới gắn kết được với thế hệ đi trước, tạo thành động lực để dựng xây đất nước tốt đẹp hơn nữa.

[TB – thực trạng] Thế nhưng, thực tế thế hệ trẻ hiện nay – thế hệ tương lai của đất nước – lại có không ít bạn không còn mặn mà với truyền thống, và đang thờ ơ với lịch sử. Biểu hiện rõ ràng nhất ở việc, điểm thi lịch sử trong kì thi tốt nghiệp trung học phổ thông quốc gia thời gian gần đây luôn ở mức thấp. Năm học 2019 và 2021 môn sử luôn là môn có số điểm liệt nhiều nhất. Đến năm 2023, dù điểm thi có chiều hướng đi lên, nhưng trung bình vẫn chỉ đứng thứ hai từ dưới lên. Đến khi chương trình giáo dục được thay đổi, lịch sử trở thành môn học bắt buộc, học sinh lại coi việc học sử là một sự ép buộc. Đó là trong giáo dục, còn trong cuộc sống, điều đáng buồn là nhiều bạn trẻ thậm chí không biết ý nghĩa của những ngày lễ trọng đại của dân tộc. Ngoài ra, còn xuất hiện những quan điểm phản bác lại lịch sử, cho lịch sử là cái đã qua, không nên “đào lại”, “nhai lại”, khiến cộng đồng phẫn nộ.

[TB – nguyên nhân] Vậy, nguyên nhân của hiện trạng này là do đâu? Trước hết, do bản thân thế hệ trẻ chưa có hiểu biết đúng đắn về ý nghĩa của lịch sử với cuộc sống. Một phần xuất phát từ sự lười tìm hiểu, lười đọc, lười học lịch sử; một phần do kiến thức lịch sử được giáo dục quá khô khan, không có tính ứng dụng cao khiến việc học lịch sử trở nên nhàm chán. Hơn thế nữa, cùng với guồng quay của thời đại, cuộc sống có nhiều cám dỗ khác, nhiều những mối bận tâm khác khiến người ta không còn thời gian để tìm hiểu về lịch sử. Hay thậm chí, chúng ta đang mải nhìn về phía trước mà quên đi mất rằng mình cũng cần nhìn lại quá khứ để biết mình đang có gì và còn phải làm gì.

[TB – hậu quả] Bởi những nguyên nhân như vậy đã để lại nhiều hệ lụy khôn lường. Thứ nhất, với bản thân mỗi người, việc thiếu kiến thức về lịch sử là một thiếu sót lớn. Bởi chúng ta sẽ không thể tận dụng được giá trị của lịch sử, những kinh nghiệm của người đi trước vào cuộc sống. Thiếu kiến thức về lịch sử khiến chúng ta không còn biết ơn, không còn trân trọng công sức của ông cha. Thứ hai, những người trẻ thiếu kiến thức về lịch sử trở thành bộ phận yếu đuối nhất trong khâu bảo vệ dân tộc. Vì thiếu kiến thức, nên dễ bị lợi dụng. Họ trở thành nơi mà các thế lực thù địch tập trung tuyên truyền những quan điểm sai lệch, chống phá Đảng và Nhà nước. Đã có rất nhiều vụ người trẻ mang tư tưởng chống phá, phản động lên tiếng phản bác lại Đảng như vụ việc của bạn Chu Ngọc Quang Vinh với những phát ngôn sai lệch vào ngày Quốc khánh năm 2024. Bởi có những người trẻ như thế, nên xã hội thiếu liên kết, sức mạnh dân tộc dần yếu đi. Ngoài ra, vì thờ ơ với lịch sử nên một bộ phận giới trẻ không có hiểu biết đúng đắn về các truyền thống của dân tộc, về trang phục hay các phong tục cổ truyền. Điều này còn làm mất đi sự đa dạng và phong phú của bản sắc Việt ta.

[TB – giải pháp] Do đó, mỗi cá nhân và xã hội phải chung tay để bồi đắp tình yêu lịch sử với giới trẻ. Trước hết là thay đổi trong cách giáo dục lịch sử ở trường học. Cần đa dạng hóa các bài học trải nghiệm thực tế, tránh việc học sử trở thành học lí thuyết khô khan. Dạy sử cũng cần đặt trọng tâm vào việc phát triển phẩm chất yêu nước, bồi dưỡng tình yêu lịch sử chứ không thể đề cao thành tích. Cần sử dụng mạng xã hội như một công cụ đắc lực cho việc giáo dục lịch sử, lan tỏa những câu chuyện truyền cảm hứng về việc trân trọng lịch sử. Và bản thân mỗi người trẻ cần ý thức được tầm quan trọng của lịch sử trong cuộc sống. Cần chủ động tìm hiểu về lịch sử, chắt lọc và lựa chọn thông tin chính thống từ những nguồn uy tín. Ngoài ra, cũng cần tuyên truyền về lịch sử với những người xung quanh. Việc giới trẻ thờ ơ với lịch sử không phải là vấn đề của riêng ai, nó là vấn đề của cộng đồng, vì vậy trách nhiệm nuôi dưỡng tình yêu lịch sử là trách nhiệm của tất cả chúng ta.

[TB – mở rộng] Bên cạnh việc một bộ phận giới trẻ thờ ơ với lịch sử, năm qua, chúng ta được chứng kiến thế hệ trẻ Việt Nam dần “nặng lòng” hơn với lịch sử. Họ quan tâm hơn đến các sự kiện trọng đại của dân tộc, hiểu hơn về truyền thống văn hóa và bản sắc dân tộc mình. Nổi bật trong đó có thể kể đến những gương mặt trẻ mang trong mình khát vọng truyền tải lịch sử đến nhiều người trẻ hơn qua mạng xã hội như tiktoker Giao Cùn và Trường Lịch Sử. Bằng sự nỗ lực của những bạn trẻ như họ, thế hệ trẻ đến gần hơn với lịch sử dân tộc, và biết yêu hơn đất nước mình. Sức mạnh ấy như một cơn sóng ngầm, tuy giờ đây vẫn còn im ắng, nhưng chắc chắn sẽ lan rộng hơn vào một ngày không xa.

[KB] “Chúng ta không phải người tạo ra lịch sử. Chúng ta được tạo bởi lịch sử” (M. Luther King). Vậy nên, chúng ta càng phải yêu và trân trọng hơn lịch sử dân tộc mình. Là một người Việt Nam, tôi luôn tự hào về lịch sử dân tộc mình. Bước vào kỉ nguyên đất nước vươn mình, tôi tin lịch sử sẽ là người bạn đồng hành, là công cụ đắc lực để vun đắp tương lai nước nhà.

Nguồn: Hocvanchihien