(MS117) Tạo chatbot riêng trong ChatGPT: Hành trình số hóa trí tuệ người thầy

Khi đứng trước bảng đen, tôi luôn tin rằng việc truyền đạt tri thức là một nghệ thuật. Nhưng trong thời đại AI, nghệ thuật ấy cần một cánh tay hỗ trợ – một người bạn đồng hành không biết mệt, luôn sẵn sàng trả lời câu hỏi, tìm kiếm tài liệu, hỗ trợ giảng dạy: chatbot tùy chỉnh trong ChatGPT.

Tại sao tôi tạo chatbot riêng?

Là giáo viên, tôi từng tốn hàng giờ đồng hồ để:

• Soạn giáo án mới theo chương trình mới

• Viết báo cáo chủ nhiệm, thư gửi phụ huynh

• Tìm tài liệu cho học sinh khá, giỏi, học sinh yếu

• Trả lời hàng tá tin nhắn: “Cô ơi bài này làm sao giải?”

Và rồi tôi thấy mình như đang chạy một mình trong một cuộc đua marathon không hồi kết.

Cho đến khi tôi phát hiện ra tính năng Custom GPT của ChatGPT. Một ý tưởng lóe lên:

“Tại sao mình không tạo một trợ lý ảo? Một phiên bản số – hiểu cách mình dạy, nói chuyện như mình, và sẵn sàng giúp đỡ 24/7?”

Tôi đã tạo chatbot như thế nào?

Không cần biết lập trình. Không cần học kỹ thuật. Tôi chỉ cần làm 5 bước đơn giản:

📥 Bước 1: Truy cập trang tạo chatbot

• Đăng nhập ChatGPT (bản Plus) tại: https://chat.openai.com

• Nhấn vào biểu tượng 🧭 “Explore GPTs”

• Chọn “Create”

🧾 Bước 2: Đặt tên & mô tả chatbot

Tôi đặt tên là: “Cô Mai – Trợ lý Ngữ văn lớp 9”
Mô tả: “Một trợ lý học tập giúp học sinh luyện thi tốt nghiệp môn Ngữ văn, có khả năng phân tích văn bản và đưa ra dàn ý”.

🧠 Bước 3: Viết “Instructions” – phần cốt lõi

Tôi viết như đang hướng dẫn một đồng nghiệp thay mình đứng lớp:

📚 Bước 4: Tải tài liệu lên (nếu có)

Tôi đính kèm:

• Đề cương ôn thi cuối kỳ (file PDF)

• Danh sách tác phẩm trong chương trình lớp 9

• Một vài bài mẫu nghị luận xã hội

🧪 Bước 5: Chat thử – Hoàn thiện – Xuất bản

Tôi nhập thử câu:

“Cô ơi, giúp em phân tích vẻ đẹp của thiên nhiên trong bài thơ ‘Mùa xuân nho nhỏ’.”

Kết quả khiến tôi… lặng người. GPT của tôi trả lời đúng giọng tôi hay dùng với học sinh, thậm chí còn gợi ý liên hệ với bài “Viếng lăng Bác”.

Tôi nhấn “Update” → “Publish”. Chatbot đã sẵn sàng. Từ đó, tôi có thể dùng lại nó bất cứ khi nào, chia sẻ cho đồng nghiệp, thậm chí gửi cho học sinh.

Chatbot ấy đã thay đổi lớp học của tôi

• Khi học sinh nhắn hỏi bài muộn: “Cô ơi, em không hiểu ‘Tràng giang’…” – tôi chỉ cần gửi link chatbot.

• Khi họp tổ chuyên môn, tôi chia sẻ GPT đã soạn 3 giáo án theo mẫu SGK mới – chỉ trong 5 phút.

• Khi mệt mỏi, tôi không cần “gồng mình làm tất cả” – vì đã có một bản sao kỹ thuật số cùng tôi đi tiếp.

Điều tôi học được sau khi tạo chatbot

1. AI không thay thế người thầy – nhưng nhân đôi được năng lực người thầy

Chatbot giúp tôi làm nhanh hơn, sâu hơn, chủ động hơn. Nhưng nó chỉ phát huy sức mạnh khi giáo viên định hướng đúng cách dùng.

2. Càng chi tiết, chatbot càng giống bạn

Khi tôi viết hướng dẫn như nói chuyện với đồng nghiệp, chatbot hiểu rõ hơn nhiều. Đừng viết chung chung. Hãy viết như bạn đang đào tạo một sinh viên thực tập.

3. Không chỉ giáo viên – cả phụ huynh, học sinh, ban giám hiệu đều có thể dùng

Một đồng nghiệp của tôi tạo chatbot “Tư vấn hướng nghiệp 2025”. Một cô bạn làm GPT “Gấu Bông Toán lớp 3” – để học sinh nhỏ học cùng. Và ban giám hiệu có thể tạo chatbot giải đáp chính sách trường – thay vì lặp đi lặp lại email.

Một số chatbot tôi đề xuất giáo viên có thể thử tạo:

Kết luận

Việc tạo chatbot riêng không chỉ là một giải pháp công nghệ – mà là một tuyên ngôn nghề nghiệp:

“Tôi không ngại thay đổi. Tôi sẵn sàng áp dụng công nghệ để trở thành một người thầy tốt hơn.”

Trong tương lai gần, tôi tin mỗi giáo viên đều sẽ có một người bạn đồng hành như vậy. Không thay thế – mà cùng bước tiếp.

Và nếu bạn còn đang băn khoăn nên bắt đầu từ đâu, hãy mở ChatGPT lên và gõ:

“Tạo GPT mới – đặt tên – viết hướng dẫn – và bắt đầu trò chuyện.”

Biết đâu, phiên bản thông minh hơn, rảnh rỗi hơn, mạnh mẽ hơn của chính bạn – đang chờ sẵn ở đó.