| UBND THÀNH PHỐ
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
|
ĐỀ THI THỬ VÀO THPT THÁNG 4
Năm học 2025-2026 Môn thi: NGỮ VĂN Thời gian làm bài: 120 phút(không tính thời gian phát đề) (Đề thi có 02 trang) |
- PHẦN ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc đọc thơ sau:
- Đất nước tôi thon thả giọt đàn bầu
Nghe dịu nỗi đau của mẹ
Ba lần tiễn con đi, hai lần khóc thầm lặng lẽ
Các anh không về, mình mẹ lặng im.
Đất nước tôi
Từ thuở còn nằm nôi
Sáng chắn bão giông, chiều ngăn nắng lửa
Lao xao trưa hè một giọng ca dao.
(2)Xin hát về Người, đất nước ơi!
Xin hát về Mẹ, Tổ quốc ơi!
Suốt đời lam lũ
Thương lũy tre làng bãi dâu, bến nước
Yêu trọn tình đời, muối mặn gừng cay.
(Trích Đất nước, Tạ Hữu Yên, Tuyển tập Tạ Hữu Yên, NXB Hội Nhà Văn Hà Nội, 2006)
Chú thích
Tác giả Tạ Hữu Yên(1927-2013),quê: xãAn Ninh, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình. Ông là nhà thơ, nhà văn Việt Nam, được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật vào năm 2017. Bài thơ “Đất nước” sáng tác vào năm 1984, sau một lần nhà thơ thăm trại an dưỡng những bà mẹ có con là liệt sĩ ở Thái Bình. Tác phẩm được nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn phổ nhạc, trở thành bài hát nổi tiếng.
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1 (0,5 điểm).Xác định thể thơ của văn bản.
Câu 2 (0,5 điểm). Tìm những hình ảnhthể hiện vẻ đẹp của đất nướctrong khổ thơ (1).
Câu 3 (1,0 điểm).Phân tích tác dụng của biện phápđiệp ngữ trong hai dòng thơ sau:
“Xin hát về Người, đất nước ơi!
Xin hát về Mẹ, Tổ quốc ơi!”
Câu 4(1,0 điểm). Nêu ngắn gọn cảm nhận của em về hình ảnh người mẹ trong khổ (1)
Câu 5(1,0 điểm).Chỉ ra thông điệp có ý nghĩa nhất với em và lí giải.
- PHẦN VIẾT (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm)
Em hãy viết đoạn văn nghị luận (khoảng200 chữ) trình bày cảm nhận về hình ảnh đất nước trongkhổ thơ (1) phần đọc – hiểu.
Câu 2 (4,0 điểm)
Hiện nay, nhiềubạn trẻ đang gặp khó khăn trong việc quản lí cảm xúc của mình.
Hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ), bày tỏ quan điểm của em về vấn đề trên và đề xuất cách khắc phục để giải quyết thực trạng đó.
———– Hết ———-
| UBND THÀNH PHỐ
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
|
HDCĐỀ THI THỬ VÀO THPT THÁNG 4
Môn: Ngữ văn Năm học: 2025 – 2026 Đáp án gồm 04trang |
YÊU CẦU CHUNG
– Hướng dẫn chấm chỉ nêu một số nội dung cơ bản, định tính chứ không định lượng. Giám khảo cần hết sức linh hoạt khi vận dụng, không chỉ đánh giá kiến thức và kĩ năng mà còn chú ý đến thái độ, cảm xúc, tình cảm của người viết; chấp nhận các kiến giải khác nhau, kể cả không có trong hướng dẫn chấm, miễn là hợp lí, có sức thuyết phục.
– Tổng điểm của toàn bài là 10 điểm, cho lẻ đến 0,25 điểm.
YÊU CẦU CỤ THỂ
| Phần | Câu | Nội dung | Điểm |
| I | Đọc hiểu | 4,0 | |
| 1 | Thể thơ tự do. | 0,5 | |
|
2 |
Những hình ảnhthể hiện vẻ đẹp của đất nướclà:Thon thả giọt đàn bầu, sáng chắn bão giông, chiều ngăn nắng lửa, lao xao trưa hè một giọng ca dao,…
(HS trả lời được 4hình ảnh cho đủ 0,5 điểm, dưới 3 hình ảnh được 0,25 điểm) |
0,5 | |
|
3 |
– Điệp cấu trúc: “xin hát về…”
– Tác dụng: + Tạo âm hưởng, nhịp điệu, làm cho lời thơ trở nên hay hơn, hấp dẫn hơn. + Nhấn mạnh, làm nổi bật hình ảnh đất nước như người mẹ tần tảo giàu tình nghĩa. Hình tượng Mẹ – hình tượng Đất nước hòa vào nhau tạo nên hình tượng cao cả đẹp đẽ. + Tác giả bộc lộ tình cảm yêu mến, ngợi ca, tự hào về Mẹ về Đất nước. |
0,25
0,75 |
|
| 4 | Cảm nhận về hình ảnh người mẹ trong khổ 1:
– Tần tảo, chịu đựng âm thầm những mất mát trong chiến tranh. – Yêu thương con, yêu đất nước. – Dũng cảm, kiên cường, giàu đức hi sinh. – Là tiêu biểu cho vẻ đẹp của người mẹ Việt Nam anh hùng. |
1.0
|
|
| 5 | – HS chỉ ra được một trong những thông điệp sau:
+ Biết ơn tới những người Mẹ Việt Nam anh hùng, những chiến sĩ đã ngã xuống vì độc lập tự do của Tổ quốc. + Yêu, tự hào về quê hương, đất nước ta anh dũng, kiên cường. +… – Lí giải theo hướng sau: +Đất nước ta có được nền độc lập hòa bình như ngày hôm nay là công lao của biết bao thế hệ cha anh đã hi sinh máu xương của mình. Là đức hi sinh lớn lao của biết bao bà mẹ Việt Nam … + Quê hương đất nước có những con người kiên cường, anh dũng đưa dân tộc ta vượt qua ngàn khó khăn, gian khổ, giữ trọn vẹn lãnh thổ hình chữ S thân yêu…. |
0,5
0,5 |
|
| II | LÀM VĂN | 6,0 | |
| 1 | Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày cảm nhận về hình ảnh Đất nước trong khổ thơ (1) phần đọc hiểu. | 2,0 | |
| * Yêu cầu về kĩ năng:
– Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng đoạn văn: Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp hoặc tổng phân hợp… – Xác định đúng vấn đề cần nghị luận – Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. – Học sinh có những suy nghĩ, cách nhìn riêng, mới mẻ về vấn đề nghị luận, có sáng tạo trong viết câu, dựng đoạn, lời văn sinh động, hấp dẫn. |
0,5 | ||
| * Triển khai vấn đề nghị luận
Học sinh có thể lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách khác nhau, có thể triển khai theo hướng sau: 1.Mở đoạn: giới thiệu được bài thơ, tác giả, vấn đề nghị luận. 2. Thân đoạn: phân tích hình ảnh đất nước (phân tích biện pháp tu từ, hình ảnh, từ ngữ cụ thể làm sáng rõ luận điểm) * Đất nước – vẻ đẹp duyên dáng, mộc mạc mang chiều sâu văn hóa: – Đất nước đằm thắm, dịu dàng, mang trong mình âm hưởng sâu lắng của hồn dân tộc. Hình ảnh ẩn dụ chuyển đổi cảm giác“giọt đàn bầu” không chỉ là giọt âm thanh mà còn là giọt tâm hồn, giọt cảm xúc của dân tộc. Đó là biểu tượng của bản sắc văn hóa, của sự nhẹ nhàng nhưng sâu sắc. Âm thanh đó mới xoa “dịu nỗi đau của mẹ”. – Đất nước mang nét yên bình, giản dị. Từ láy“ lao xao” cùng những hình ảnh “trưa hè”, “giọng ca dao” gợi nét đẹp duyên dáng, mộc mạc, thanh bình của đất nước. * Đất nước còn mang vẻ đẹp của sự kiên cường, bền bỉ dù gánh chịu nhiều nỗi đau: – Đất nước thấm đẫm những nỗi đau và sự hy sinh. Hình ảnh tượng trưng“ ba lần tiễn con đi, hai lần khóc thầm lặng lẽ” gợi trên khắp nước ta rất nhiều bà mẹ đang mòn mỏi chờ đợi những đứa con không bao giờ trở về. – Hình ảnh đất nước có từ lâu đời, trưởng thành từ những tháng ngày gian khổ.Động từ“chắn”, “ngăn” kết hợp ẩn dụ“bão giông”, “nắng lửa” khẳng định đất nước đã vượt qua biết bao khó khăn, gian khổ, giặc giã… * Đánh giá: – Thể thơ tự do, hình ảnh thơ giản dị, giọng thơ thiết tha, lắng đọng, biện pháp tu từ ẩn dụ… – Đoạn thơca ngợi vẻ đẹp của đất nước mang chiều sâu văn hóa, kiên cường bền bỉ dù gánh chịu nhiều nỗi đau đồng thời bộc lộ niềm tự hào, tình yêu của nhà thơ với Tổ quốc. 3. Kết đoạn: đánh giá vấn đề nghị luận, rút ra thông điệp… |
1,5 | ||
| 2 | Hiện nay, nhiều bạn trẻ đang gặp khó khăn trong việc quản lí cảm xúc của mình.
Hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ), bày tỏ quan điểm của em về vấn đề trên và đề xuất cách khắc phục để giải quyết thực trạng đó. |
4,0 | |
| * Yêu cầu về kĩ năng:
– Đảm bảo cấu trúc, dung lượng của một bài nghị luận xã hội. –Chính tả, dùng từ, đặt câu:đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ nghĩa tiếng Việt. –Sáng tạo:cách diễn đạt độc đáo, có suy nghĩ riêng về vấn đề. – Trình bày được ý kiến bàn luận về vấn đề với hệ thống luận điểm chặt chẽ, lí lẽ thuyết phục, bằng chứng tiêu biểu và xác thực. |
0,5 | ||
| * Yêu cầu về nội dung:Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, hệ thống ý linh hoạt, có thể triển khai theo hướng sau: | |||
| 1. Giới thiệu vấn đề nghị luận | 0,25 | ||
| 2.Giải thích vấn đề, biểu hiện, nêu quan điểm
– Quản lý cảm xúc là khả năng nhận thức, kiểm soát và điều chỉnh cảm xúc của bản thân sao cho phù hợp với hoàn cảnh, tránh để cảm xúc tiêu cực ảnh hưởng đến hành động và sức khỏe. – Khó khăn trong quản lý cảm xúc là việc giới trẻ khó kiểm soát, điều chỉnh cảm xúc của bản thân để dẫn đến tình trạng dễ nóng giận, căng thẳng, lo âu, tự ti hoặc thất vọng khi không đạt được mục tiêu. – Nhiều khi các bạn trẻ phản ứng thái quá, đưa ra những lời nói khó chịu, thiếu suy nghĩ hoặc dễ mất bình tĩnh khi tranh cãi… – Đây là vấn đề khá phổ biến và đáng lo ngại, cần tìm giải pháp khắc phục… |
0,25 | ||
| 3.Bàn luận | |||
| a. Vì sao đó là hiện tượng cần khắc phục? (Lí giải căn nguyên, cơ sở nảy sinh vấn đề trên)
– Cuộc sống vốn đa dạng phức tạp, có nhiều tình huống xảy ra ngoài ý muốn với con người và cần được giải quyết một cách khéo léo để hài hòa mọi chuyện. Từ đó mới xây dựng được những mối quan hệ tốt đẹp và tạo cơ hội để học tập, phát triển và thành công. – Tuổi trẻ là giai đoạn khởi đầu của một đời người, cần giữ được tâm lí ổn định để trau dồi kiến thức, rèn luyện kĩ năng, tạo lập các mối quan hệ… – Tuy nhiên do sự thay đổi của sinh lý, sự áp lực của học tập hoặc ở trong môi trường gia đình hoặc bạn bè thường xuyên xảy ra mâu thuẫn…dẫn đến nhiều bạn trẻ gặp khó khăn trong quản lí cảm xúc. – Đây là một thực trạng phổ biến, đáng lo ngại cần đề xuất cách giải quyết. |
0,5 | ||
| b. Hậu quả.
Nếu không kiểm soát được cảm xúc có thể gây ra những hậu quả tiêu cực: + Ảnh hưởng đến sức khỏe: Căng thẳng, lo âu kéo dài có thể gây ra các vấn đề về thể chất như mất ngủ, đau đầu, rối loạn tiêu hóa… + Giảm sút kết quả học tập: Khi tâm trạng bất ổn, học sinh khó tập trung, tiếp thu kiến thức kém hiệu quả. + Rạn nứt các mối quan hệ: Những hành vi nóng nảy, thiếu kiềm chế có thể làm tổn thương người khác, gây mất lòng tin và xa cách và là nguyên nhân gây ra bạo lực học đường… + Nguy cơ trầm cảm: Trong những trường hợp nghiêm trọng, cảm xúc tiêu cực không được giải tỏa có thể dẫn đến những rối loạn tâm lý nghiêm trọng như trầm cảm. + Tự làm hại bản thân: Một số bạn trẻ không kiểm soát được cảm xúc có thể tự làm đau bản thân để giải tỏa cảm xúc như: rạch tay, đập đầu vào tường thậm chí tự tử… |
0,75 | ||
| c. Nêu ý kiến trái chiều, phản bác
–Một số người cho rằng việc thể hiện cảm xúc một cách tự nhiên là điều tốt, không nên kìm nén bởi cảm xúc chân thật giúp mỗi người sống đúng với chính mình và giảm căng thẳng, áp lực trong cuộc sống. – Quan điểm này chỉ đúng một phần, vì thể hiện cảm xúc là quyền tự nhiên của con người, nhưng việc không kiểm soát cảm xúc hoặc thể hiện nó một cách tùy tiện, không đúng lúc, đúng chỗ có thể gây hậu quả tiêu cực, khiến người khác hiểu lầm hoặc tổn thương, gây mâu thuẫn trong các mối quan hệ… |
0,25 | ||
| 4.Đề xuất được giải pháp khả thi
HS đề xuất được những giải pháp hợp lí, phù hợp.Có thể là: – Nhận diện và hiểu rõ cảm xúc của bản thân: + Bản thân mỗi học sinh cần biết nhận diện và gọi tên chính xác cảm xúc của mình: buồn, tức giận, lo lắng… giúp ta hiểu rõ bản thân, từ đó có cách ứng xử phù hợp. + Biết tự tìm hiểu nguyên nhân gây ra cảm xúc tiêu cực bằng cáchtự vấn bản thân: “Điều gì khiến mình cảm thấy như vậy?”, “Có phải mình đang quá khắt khe với bản thân?”, … – Biết điều chỉnh và giải tỏa cảm xúc: + Tập hít thở sâu, giữ bình tĩnh nghe nhạc, hoặc tìm không gian yên tĩnh,… đểlàm dịu cảm xúc, giảm căng thẳng và giúp não bộ thư giãn. + Giải tỏa, cân bằng lại cảm xúc thông qua các hoạt động tích cực:tham gia các khóa học, hoạt động ngoại khóa để học học cách điều hòa cảm xúc, vận động… – Tư duy tích cực:Nhìn nhận vấn đề theo hướng lạc quan, tìm bài học từ những khó khăn thay vì đắm chìm trong tiêu cực, chủ động tìn cách giải quyết vấn đề. – Chia sẻ và học hỏi, tìm kiếm sự hỗ trợ khi cần thiết: + Nói ra những suy nghĩ và cảm xúc của mình với bạn bè, người mình tin tưởng, chia sẻ với chuyên gia tâm lí. – Gia đình, nhà trường: + Cha mẹ cần hiểu, lắng nghe và đưa ra những lời khuyên tích cực … + Thầy cô cần làm công tác tư vấn tâm lí học đường tháo gỡ khó khăn trong việc quản lý cảm xúc, … |
1,0 | ||
| Dẫn chứng: HS sử dụng dẫn chứng phù hợp, tiêu biểu, kết hợp với lí lẽ nhuần nhuyễn. | 0,25 | ||
| 5. Liên hệ với bản thân, rút ra bài học hoặc thông điệp có ý nghĩa. | 0.25 |
