Đề thi thử vào 10 môn Ngữ Văn (đọc hiểu Bài thơ quê hương, NLXH về thực trạng trên và đề xuất giải pháp để sử dụng hiệu quả thư viện sách trong mỗi nhà trường, phân tích Bài thơ quê hương)

1

– Thể thơ: tám chữ

– Đề tài: quê hương

– 0,25 điểm: trả lời đúng 01 ý trong đáp án.

– 0 điểm: trả lời sai hoặc không trả lời.

2

*Ví dụ, có thể liệt kê những hình ảnh sau:

– cây bầu cây nhị;

– cô Tấm náu mình trong quả thị;

– người em may túi đúng ba gang.

– 0,25 điểm: liệt kê đúng 01 chi tiết nhưng chưa đầy đủ hoặc thiếu chính xác.

– 0 điểm: trả lời sai hoặc không trả lời.

3

– Phép liệt kê thể hiện qua hình ảnh: Trường Sơn một dải, Hồng Hà, hồ Tây, Hà Nội, hồ Kiếm, Chợ Đồng Xuân.

– Nêu rõ tác dụng của phép liệt kê, ví dụ:

+ nêu đầy đủ, cụ thể tên các địa danh nổi tiếng của đất nước, thể hiện sự phong phú, giàu đẹp của quê hương;

+ bộc lộ tình yêu và cảm hứng tự hào của tác giả về những giá trị quê hương;

+ tạo nhịp điệu tha thiết cho khổ thơ.

– 0,75 điểm: thực hiện đúng, đủ yêu cầu như đáp án, nêu tác dụng của phép liệt kê rõ ràng song diễn đạt chưa thuyết phục.

– 0,25 – 0,5 điểm: thực hiện đúng yêu cầu như đáp án song nêu tác dụng của phép liệt kê chưa rõ ràng, còn chung chung.

– 0 điểm: trả lời sai hoặc không trả lời.

*Các trường hợp khác GV linh hoạt chấm với thực tế bài làm của thí sinh.

4

– Nêu cảm hứng chủ đạo của văn bản: niềm tự hào và tình yêu tha thiết về những giá trị của quê hương.

– Nêu dấu hiệu thể hiện rõ nhất cảm hứng chủ đạo:

+ sử dụng điệp ngữ “quê hương tôi có” trong hầu hết các khổ thơ;

+ liệt kê hàng loạt những giá trị của quê hương trong từng khổ thơ.

– 0,75 điểm: thực hiện đủ yêu cầu song diễn đạt, trình bày chưa mạch lạc, rõ ràng.

– 0,5 điểm: chỉ thực hiện được 01 yêu cầu yêu cầu.

– 0 điểm: không thực hiện đúng yêu cầu nào hoặc không làm bài.

*Các trường hợp khác GV linh hoạt chấm với thực tế bài làm của thí sinh.

–  Em yêu mến và biết ơn vì quê hương em có những cánh đồng lúa bằng phẳng, rộng lớn, trải dài dọc con đường em đi học. Cánh đồng ấy mang đến những hạt “ngọc trời” dẻo thơm khắp thôn xóm. Cánh đồng cũng là nơi có những giọt mồ hôi của ông bà, cha mẹ, của những người nông dân bao ngày  mưa nắng…

–  Em rất tự hào vì nơi em sinh ra và lớn lên có những con phố dài, với những ngôi nhà cao tầng san sát nối tiếp nhau, với những dòng người hối hả ngược xuôi, với những ngọn đèn sáng lung linh khi đêm về…Nơi ấy, có hình ảnh cha mẹ em và những bao người lao động chăm chỉ sớm hôm tất bật với công việc, với các hoạt động xã hội…

– Từ 0,25 – 0,5 điểm: thể hiện tình cảm được gợi ra từ cảm hứng chủ đạo của bài thơ song diễn đạt, trình bày chưa thuyết phục.

– 0 điểm: không đạt được yêu cầu nào hoặc không trả lời.

*Các trường hợp khác GV linh hoạt chấm với thực tế bài làm của thí sinh.

II

Câu 1

HS tự lựa chọn 01 khổ thơ mình yêu thích, trình bày đoạn văn theo cấu trúc tự chọn…, sử dụng các thao tác lập luận phù hợp để phân tích nét đặc sắc nghệ thuật trong khổ thơ đó.

Ví dụ, HS có thể chọn và phân tích khổ thơ đầu:

“Quê hương tôi có cây bầu cây nhị

Tiếng đàn kêu tích tịch tình tang…

Có cô Tấm náu mình trong quả thị

Có người em may túi đúng ba gang.”

– Khái quát: Khổ thơ khới nguồn mạch kể của tác giả về những thứ “quê hương tôi có”

– Phân tích nét đặc sắc nghệ thuật thể hiện qua các hình ảnh thơ mang đậm tính dân gian, mang đậm bản sắc Việt Nam:

+ Hình ảnh Cây bầu, Cây nhị, hai loại nhạc cụ dân gian đặc biệt của Việt Nam; Thanh âm của nó trong thơ Nguyễn là cả một không gian chuyện cổ Thạch Sanh. Chàng trai dũng cảm nhân hậu  như một biểu tượng văn hóa Việt cổ.

+  Hình ảnh Cô Tấm dịu hiền hóa thân vào quả thị thơm, mang đạo lý sống “ở hiền gặp lành” của nhân dân ta.

+ Hình ảnh “người em may túi đúng ba gang” gợi nhắc một câu chuyện dân gian về lối sống ân nghĩa, không tham lam của cải vật chất.

– Nhận xét, đánh giá:

+ Sử dụng những hình ảnh thơ gần gũi với đời sống nhân dân, là biểu tượng cho nền văn hóa dân gian của người Việt.

+ Thể hiện tình yêu và niềm tự hào với quê hương từ những nét văn hóa mang đậm bản sắc dân tộc Việt Nam.

– 0,75 điểm: đáp ứng đầy đủ các yêu cầu của đáp án; triển khai đoạn văn hợp lý; lựa chọn được nét đặc sắc nghệ thuật của khổ thơ để phân tích.

– Từ 0,5 điểm: đáp ứng đa số các yêu cầu của đáp án; triển khai đoạn văn hợp lý; lựa chọn được nét đặc sắc nghệ thuật của khổ thơ nhưng chưa phân tích được.

– Từ 0,25 điểm: bài làm chỉ đáp ứng được một phần nhỏ các yêu cầu của đáp án, chưa biết lựa chọn nét đặc sắc nghệ thuật của khổ thơ.

– 0 điểm: làm sai yêu cầu hoặc không làm bài.

*Các trường hợp khác GV linh hoạt chấm với thực tế bài làm của thí sinh.

Ví dụ, có thể triển khai vấn đề như sau:

(1) Giới thiệu vấn đề nghị luận: giải pháp sử dụng hiệu quả thư viện sách trong mỗi nhà trường.

(2) Nêu quan điểm, ý kiến chung về vấn đề: là hiện nay còn nhiều hạn chế, bất cập. Cần có giải pháp tăng cường hiệu quả hoạt động thư viện là cấp thiết để phục vụ đổi mới giáo dục.

(3) Nêu biểu hiện/thực trạng của việc sử dụng thư viện sách trong nhà trường:

– Nhiều thư viện chỉ là kho chứa sách

– Học sinh không có thói quen đến thư viện hoặc rất ngại/không thích

– Công suất sử dụng thư viện rất hạn chế, số lượng HS vào thư viện sách rất ít…

(4) Nêu nguyên nhân làm nảy sinh vấn đề:

– Nguyên nhân khách quan: Không gian thư viện của một số trường học do diện tích trường học nhỏ, chưa đẹp, chưa tạo được sự thoải mái và hứng thú cho HS; nguồn tài liệu trong thư viện còn sơ sài, chưa đa dạng phong phú…

– Nguyên nhân chủ quan: Do học sinh chưa có thói quen tự đọc sách báo, đặc biệt sách báo giấy; Cán bộ thư viện làm việc chưa chuyên nghiệp, chưa khoa học…

(5) Hậu quả của vấn đề:

– Gây lãng phí một nguồn cơ sở vật chất được đầu tư trong trường học;

– Bỏ quên một nguồn tri thức quan trọng từ sách giấy;

– Không hình thành được thói quen đọc sách cho học sinh và văn hóa đọc trong nhà trường…

(6) Đề xuất giải pháp giải quyết vấn đề:

– Chú trọng đào tạo cán bộ thư viện: bồi dưỡng chuyên nghiệp vụ; thái độ thân thiện, nhiệt tình với HS;

+ Đẩy mạnh hoạt động quảng bá cho các dịch vụ thư viện;

– Tổ chức các chuyên đề nói chuyện sách gắn với những ngày sự kiện lớn;

+ Tổ chức tuyên truyền, giới thiệu sách mới hàng tuần theo chương trình “Mỗi tuần một cuốn sách”;

…

(7) Tổng kết vấn đề:

– Khẳng định: cần phối hợp các giải pháp để sử dụng hiệu quả thư viện sách trong nhà trường;

– Mong muốn thư viện sách trong nhà trường là điểm đến yêu thích của các bạn học sinh.

– Từ 2,0 – 2,5 điểm: đảm bảo đủ các yêu cầu như đáp án; triển khai được hệ thống luận đề, luận điểm, lí lẽ, bằng chứng rõ ràng, mạch lạc; phân tích được thực trạng, tác động, nguyên nhân của vấn đề và trình bày được giải pháp khả thi.

– Từ 1,25 – 1,75 điểm: đảm bảo đa số các yêu cầu như đáp án; triển khai được hệ thống luận đề, luận điểm, lí lẽ, bằng chứng; phân tích được thực trạng, tác động, nguyên nhân của vấn đề và trình bày được giải pháp.

– Từ 0,75 – 1,0 điểm: đảm bảo một phần nhỏ yêu cầu nội dung đáp án; triển khai được luận đề, luận điểm, nhưng chưa có kĩ năng sử dụng lí lẽ, bằng chứng.

– Từ 0,25 – 0,5 điểm: đảm bảo một phần nhỏ yêu cầu của nội dung đáp án; chưa triển khai được luận đề, luận điểm.

– 0 điểm: Bài viết không đảm bảo bất kì nội dung nào trong yêu cầu của đáp án hoặc không làm bài.

* Các trường hợp khác, GV cần linh hoạt cho điểm theo thực tế bài làm của HS.

(trừ tối đa điểm nếu sai quá 03 lỗi trong toàn bài; chữ viết khó đọc, tẩy xóa)