Phần I (4,0 điểm): Đọc-hiểu
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:
NGỌN LỬA
Tại một vùng núi non lạnh lẽo của miền Bắc Ấn Độ, người đi đường thường giữ ấm bằng một chiếc nồi đất nhỏ, cho than hồng vào và đậy nắp cho kín. Sau đó họ lấy dây ràng kĩ quanh nồi rồi dùng khăn vải bọc lại. Khi đi ra ngoài, ho cắp chiếc lồng ấp trên vào người cho ấm.
Ba người đàn ông nọ cùng đi đến đền thờ. Đường thì xa nên cứ đi một lúc. họ lại nghỉ chân rồi mới đi tiếp. Ở một chặng nghỉ, một người trong họ trông thấy có vài người bộ hành ngổi co rúm lại vì lạnh. Anh ta vội mở chiếc lồng của mình ra lấy lửa mồi cho những chiếc lồng ấp của họ để tất cả mọi người đều được sưởi ấm. Lần đó, anh ta cứu được mấy mạng người suýt bị chết cóng trong đêm lạnh rét buốt của vùng Bắc An. Thế rồi, cả nhóm người lại lên đường. Đêm đã khuya. Đường đi tối mịt không có lấy một ánh sao. Người bộ hành thứ hai mở chiếc lồng sưởi của mình để mồi lửa vào ngọn đuốc mà anh ta đã mang theo. Anh sáng từ ngọn đuốc đã giúp cho cả đoàn người có thể lên đường an toàn.
Người thứ ba cười nhạo hai người bạn đồng hành của mình: “Các anh là một lũ điên. Có hoạ là điên mới đem phí phạm ngọn lửa của mình như thế”. Nghe thế, họ bảo anh ta: “Hãy cho chúng tôi xem ngọn lửa của bạn”. Anh này mở chiếc lồng sưởi ấm của mình ra thì hởi ôi, lửa đã tắt ngúm từ bao giờ, chỉ còn lại tro và vài mẩu than leo lét sắp tàn. […]
(Trích Ngọn lửa, Trái tim có điều kì diệu, NXB Trẻ, 2013)
Câu 1(1,0 điểm). Xác định ngôi kể của đoạn trích và nêu tác dụng?
Câu 2 (1,0 điểm). Xác định hai lời dẫn trực tiếp trong đoạn trích ?
Câu 3(1,0 điểm). Mỗi người đàn ông trong câu chuyện có một cách ứng xử riêng đối với những người bộ hành. Em đồng ý với cách ứng xử của ai? Vì sao?
Câu 4(1,0 điểm). Nhận xét ý nghĩa nhan đề Ngọn lửa?
Phần II(6,0 điểm): Viết văn
Câu 1(2,0 điểm). Từ văn bản trên, em hãy viết 1 đoạn văn bàn về ý nghĩa của lòng tốt trong cuộc sống hàng ngày.
Câu 2(4,0 điểm). Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ sau:
Lời ru cho cháu-Bùi Kim Anh-
Lời ru tự ở nơi xa
Ngủ được không cháu lời bà gió đưa
Sài Gòn lạc mất lối trưa
Lời ru qua nắng có vừa giấc không?
À ơi, qua ba dòng sông
Thấm cơn mắt đắm mênh mông cánh cò
Ngọt ngào chắt đắng âu lo
Nhớ thương gói lại dành cho ngày về.
Lời ru qua cả giấc hè
Mượn giời mây trắng mà che ru hời.
……………………….HẾT…………………………….
– Thí sinh không được sử dụng tài liệu.
– Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
HƯỚNG DẪN CHẤM
Phần I.( 4 điểm): Đọc hiểu
| Câu | Nội dung | Điểm |
| Câu 1
|
-Ngôi kể thứ 3
-Tác dụng: Cách kể này giúp người kể có thể kể chuyện một cách linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật. |
|
| Câu 2
|
Lời dẫn trực tiếp:
+ “Các anh là một lũ điên. Có hoạ là điên mới đem phí phạm ngọn lửa của mình như thế.” + “Hãy cho chúng tôi xem ngọn lửa của bạn”. |
|
| Câu 3 | -Đồng ý với cách ứng xử của người đàn ông thứ nhất và thứ hai vì họ đã chia sẽ những gì mình có để cứu giúp những người đang gặp nạn. | |
| Câu 4 | Đây là một nhan đề giàu ý nghĩa. Ngọn lửa không chỉ mang lớp nghĩa thực mà còn là một hình ảnh ẩn dụ
+ Đó là ngọn lửa ấm nóng, sưởi ấm, chiếu sáng cho con người + Là ngọn lửa của tình yêu thương chia sẻ |
Phần II (6,0 điểm): Viết văn
Câu 1(2,0 điểm):
*Yêu cầu về hình thức: Đoạn văn khoảng 200 chữ
*Yêu cầu về nội dung: nghị luận về sự cần thiết của lòng tốt
*Dàn ý:
1.Mở đoạn: Giới thiệu về sự cần thiết của lòng tốt(0,25 điểm)
2.Thân đoạn:
-Giải thích:(0,5 điểm)
+ Lòng tốt chính là lòng yêu thương, quan tâm, sẻ chia, vị tha đến những người xung quanh và rộng ra là đến cả muôn vật muôn loài xung quanh ta. Người có lòng tốt là người biết quan tâm, giúp đỡ, sẻ chia với người khác, đặc biệt là trong những hoàn cảnh khó khăn.
è Lòng tốt là một trong những điều không thể thiếu trong cuộc sống con người hiện nay.
-Biểu hiện:(0,5 điểm)
+Sẵn sàng giúp đỡ người khác mà không ngại khó ngại khổ, không so đo tính toán thiệt hơn. Sẵn sàng sẻ chia, lắng nghe những niềm vui, nỗi buồn của người khác.
+Có những hành động thiết thực vì cộng đồng, tham gia những chiến dịch tình nguyện, tuyên truyền những thông điệp tốt đẹp đến với mọi người.
-Ý nghĩa:(0, 25 điểm)
+ Đường đời vốn nhiều chông gai, không ai là không từng vấp ngã. Khi người ngã, đưa đôi tay nắm lấy bàn tay đang cần sự giúp đỡ của họ để rồi khi chính bản thân rơi vào hoàn cảnh tương tự, sẽ có một bàn tay khác nắm lấy tay ta, sẻ chia, giúp đỡ.
+ Lòng tốt không chỉ giúp cho con người gần con người hơn, biết sống yêu thương nhau hơn mà còn xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.
+ Hãy thử tưởng tượng một xã hội chỉ toàn những con người xấu xa, ích kỷ, chỉ biết nghĩ cho chính mình thì thế giới này sẽ chỉ toàn những ganh ghét, hãm hại lẫn nhau, rồi sự sống sẽ đi về đâu?
+ Hơn thế nữa, lòng tốt là một trong những quy chuẩn đạo đức của con người. Nó giúp cho con người sống người hơn, rời xa với lớp thú không có tình yêu,không có cảm xúc.
+ Dẫn chứng: Nguyễn Ngọc Mạnh, những mạnh thường quân…
-Đối lập-mở rộng:
+Bên cạnh đó vẫn có không ít người có tính ích kỉ, nhỏ nhen, chỉ biết đến bản thân mình mà không cần suy nghĩ cho người khác, cũng có những người vô cảm mặc kệ nỗi đau của đồng loại,… đây là những tính xấu mà chúng ta cần phải bài trừ ra khỏi xã hội.
-Bài học:(0,25 điểm)
+ Hãy sống và đối xử tốt với mọi người.
+ Nhưng không phải là lòng tốt một cách ngu ngốc và mù quáng.
+ Lòng tốt đặt không đúng chỗ hại mình mà hại cả những người xung quanh.
3.Kết đoạn: Khẳng định lại vấn đề và thông điệp(0,25 điểm)
Câu 2(4,0 điểm):
*Hình thức: Bài văn nghị luận tác phẩm thơ
*Nội dung: Phân tích bài thơ
*Dàn ý:
- Mở bài: Giới thiệu tác giả, tác phẩm , khái quát về nội dung bài thơ (0,5 điểm):
- Thân bài:
- Ý 1: Giới thiệu khát quát về bài thơ: Đề tài, thể thơ, nhan đề (0,5 điểm)
– Đề tài: Viết về tình cảm gia đìnhè Quen thuộc, tạo nên dư âm tha thiết trong lòng mỗi bạn đọc.
-Thể thơ: Lục bát
-Nhan đề: Lời ru cho cháu: Thể hiện đối tượng cụ thể là bà hát ru cho đứa cháu ngủ ngon, qua đó nói lên sự chăm sóc, yêu thương và mong đợi cho ngủ ngon an lành của đứa trẻ. Đó là những lời ru tha thiết, nhẹ nhàng và thấm đẫm tình cảm.
- Ý 2: phân tích nội dung và nghệ
*Phần 1: 4 câu đầu: Hoàn cảnh của lời ru(1,0 điểm):
– Không gian:+ “Lời ru tự ở nơi xa”: Có thể đó là lời hát ru mà bà ở nơi xa xôi gửi cho cháu nơi thị thành cụ thể “Sài Gòn”, hoặc đó là những câu hát từ xa xưa mà cháu chưa chắc đã hiểu khi bà cất lên ru cháu -> Lời ru bắt đầu cất nhịp rất đặc biệt, tràn đầy tâm tình của bà với cháu.
+ “Sài Gòn lạc mất lối trưa”: Cuộc sống Sài Gòn ở đây có thể hiện sự bận rộn, lộn xộn, vội vã, mất đi lối mòn yên bình, lạc mất cả những giấc ngủ chưa thường thấy mà con người hay chợp mắt để nghỉ ngơi sau những mệt mỏi, vội vã trước đó.
– Thời gian: “Trưa”: Khoảng thời gian mà mọi người chậm lại để nghỉ ngơi, thời điểm đứa trẻ bắt đầu giấc ngủ, là khoảng lặng trong sự yên ả sau nắng vàng. Bà là người chú ý tới nhịp sinh hoạt của cháu và muốn cho cháu giấc ngủ bình yên.
– Tình cảm dành cho cháu:
+ Sự lo lắng, yêu thương, mong đợi, hy vọng rằng những lời ru nhẹ nhàng sẽ giúp đỡ cháu có một giấc ngủ trưa an lành
+ Bà hát cho cháu “Lời bà gió đưa”, “Lời ru có nắng”: Nghệ thuật nhân hoá, ẩn dụ
=> Sự yêu thương, chăm sóc và quan tâm của bà hết mực với người cháu nơi xa, từ đó thấy được sự mong nhớ, cái xa xôi cách trở mà bà không thể gần với cháu, thấy được niềm yêu thương, có chút ngậm ngùi của người bà nơi xa dành cho đứa trẻ non nớt, bé thơ.
*Phần 2: 4 câu tiếp theo: Tâm tình gửi trong lời ru của bà (1,0 điểm):
-Khúc hát ru: “À ơi”: Tiếng hát ru quen thuộc tạo thành dòng chảy kí ức sâu đậm đối với mỗi chúng ta.
-Hình ảnh trong lời ru: Ẩn dụ “qua ba dòng sông”, Từ láy “mênh mông”: Không gian rộng lớn , hình ảnh thiên nhiên quen thuộc chứa đựng một nỗi buồn nhẹ nhàng, mênh mang của bà khi ở nơi xa.
-Tâm trạng của bà qua lời ru:
+ “Thấm cơn mắt đắm”: Con người trầm tư, giàu tình cảm và sâu sắc.
+Đối lập, ẩn dụ “Ngọt ngào”>< “đắng”, động từ “chắt”, “âu lo”: Sự ngọt ngào của kỷ niệm và những lo âu, nỗi niềm của cuộc sống và tình cảm, những vất vả, gian truân, những gian khổ kinh qua bà từng có.
+ “Nhớ thương gói lại”, “dành cho ngày về”: thương yêu được chắt chiu lại, dồn lại để đợi ngày con cháu về thăm
*Phần 3: 2 câu cuối: Tình cảm bà dành cho cháu(0,5 điểm):
– “Lời ru qua cả giấc hè”: thời gian đầy sự tươi vui, ấm áp và tràn ngập ánh nắng. Lời ru của bà là tình yêu thương cả cuộc đời chắt chiu, giữ lại cho con cháu suốt cuộc đời mình.
-“ Mượn giời mây trắng mà che ru hời”: Cách sử dụng từ “Giời” độc đáo, là từ ngữ địa phương, thể hiện sự dân dã, gần gũi trong lời ru êm ái, nhẹ nhàng như làn mây trắng trôi bên trời xanh ->sự quan tâm, lo lắng và yêu thương sâu sắc của người lớn dành cho đứa trẻ.
-Liên hệ: Các bài thơ hoặc tác phẩm viết về lời ru hoặc hình ảnh người bà
Nghệ thuật chung: Ngôn ngữ thơ trong sáng, nhẹ nhàng, hình ảnh thơ giàu gợi hình, gợi cảm, nhịp điệu tha thiết, trầm lắng đầy niềm tin, sử dụng thể thơ lục bát cùng cách gieo vần tinh tế. Các hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng cao như gió, nắng, cánh cò, mây trắng… không chỉ là những mô tả mà còn mang đến những ý nghĩa sâu sắc về sự bao bọc, che chở và hy vọng.
- Kết bài: Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm (0,5 điểm):