Phần I: Đọc hiểu (4,0 điểm) Đọc văn bản:
ĐÔI MẮT
(Lê Đình Bích)
Tàu chuyển bánh. Ba anh em chúng tôi trong khoang giường nằm bắt đầu không ngớt nhắc lại những kỷ niệm về anh. Những người lính 307 chúng tôi gọi anh là Hai Sáng vì hồi ấy anh em chúng tôi có mắt cũng như mù. Không ai biết chữ. Thư vợ, thư nhà đều nhờ anh đọc hộ. Có những chuyện thẩm kín, riêng tư phải đè anh thọc lét hoặc cõng anh lên, anh mới chịu đọc cho.
Có lần đọc đến chỗ quan trọng nhất, hồi hộp nhất: “Cái thai vụng” của người yêu thằng Lễ, anh bắt nó phải quỳ và thề trọn đời chung thủy thì anh mới đọc tiếp cho nghe. Những người lính Nam Bộ chúng tôi thương cái tánh anh: có chữ mà thật thà, chất phác. Ai cũng quý anh như người anh ruột. Có một điếu thuốc, một gói chuối xào dừa
vợ gởi sang đều đem đến dúi vào túi của anh.
Hồi ấy chúng tôi đã hứa với nhau dù sống chết gì hòa bình cũng sẽ kéo về đông dù ở nhà anh, cồng anh, thọc lét.
Tàu đến ga Đà Nẵng nửa đêm. Chúng tôi ra lộ ngồi chờ đến mờ sáng thì đón xe về Đại Lộc, quê anh. Đi bộ, đi đò, rồi đi quanh hết xóm này đến xóm khác hỏi nhà tới nửa buổi chiều vẫn không ai biết. May mà có một đứa trẻ chỉ giùm.
- Mấy bác kiếm ai đó?
- Dạ, có phải nhà anh Hai Sáng đây không chị?
Người đàn bà ngờ ngợ nhìn chúng tôi rồi đi thật lẹ vào nhà. Chúng tôi hồi hộp đứng chờ. Từ trong nhà một người đàn ông chống gậy dò dẫm bước ra.
- Trời! Anh Hai!
- Anh Hai Sáng!
- Tụi em đây nè! Tư Tranh, Sáu Dinh, Hai Voi 307 đây Chúng tôi ôm chầm lấy anh òa khóc.
- Tụi bay tới đây hồi nào hả?
- Dạ, hồi sáng sớm.
- Phải tụi bay hỏi Hai Mù thì ai mà chẳng biết!
- Mà sao lại thế này anh Hai?
- Thì về cuốc đất, vỡ rẫy… giẫm phải mìn… Ông nội cha nó! Chiến tranh thì sáng, mà hòa bình lại tối. Bây giờ thì làm răng đọc giùm thơ cho tụi bay!
Anh cười, mà chúng tôi lại khóc. Đứng giữa sân khóc như ba đứa trẻ. Những kỷ niệm cũ cứ dồn về. Bỗng từ trong đôi mắt mù sâu thẳm của anh nước mắt long lanh nhỏ xuống.
Còn thiếu thằng Lê nữa! Tội nghiệp nó, nó chết mà tao chưa kịp viết giùm thư cho vợ nó.
(In trong 100 truyện hay cực ngắn, NXB Văn nghệ TP.HCM, 1999)
Trả lời câu hỏi:
Câu 1 (0,5 điểm). Truyện được kế theo ngôi thứ mấy? Dưới điểm nhìn của ai?
Câu 2 (1,0 điểm) Tác giả đã sử dụng những từ ngữ nào để miêu tả tình cảm của những người lính đối với nhân vật Hai Sáng? Đó là tình cảm như thế nào?
Câu 3 (1,5 điểm). Hãy nêu nghĩa của từ “sáng” và “ tối” trong câu văn “Chiến tranh thì sáng, mà hòa bình lại tối”. Tác giả đã sử dụng từ “sáng” và “tối” theo nghĩa nào? Ý nghĩa của cách sử dụng này là gì?
Câu 4 (1,0 điểm). Hãy chỉ rõ thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm qua câu chuyện
này?
Phần II. Viết (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm). Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của em về
chi tiết: “Chiến tranh thì sáng, mà hòa bình lại tối” được nhắc đến trong văn bản “Đôi mắt”.
Câu 2 (4,0 điểm).
Trong bài báo: “Biến mái nhà thành lá cờ Tổ quốc: Trào lưu thấm đẫm niềm tự hào dân tộc” đăng trên báo điện tử Pháp luật Thành phố Hồ Chí Minh, số ra ngày 15/08/2024 có viết: “Trào lưu này nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình và lan tỏa rộng khắp các nền tảng mạng xã hội; minh chứng cho dòng máu Lạc Hồng vẫn sục sôi trong huyết quản mỗi con dân nước Việt.”
Viết bài văn nghị luận (khoảng 400 chữ) trình bày suy nghĩ của em về lòng yêu nước và tự hào dân tộc trong bối cảnh hiện nay. Từ đó đề ra giải pháp để phát huy lòng yêu nước và tự hào dân tộc trong thời đại mới.