📘 Giới thiệu
Tài liệu “Đọc hiểu ngoài SGK theo đặc trưng thể loại thơ” được biên soạn nhằm giúp học sinh nắm vững các tiêu chí khi làm bài tập đọc hiểu thơ, đồng thời rèn luyện kỹ năng phân tích, cảm thụ văn học. Nội dung bám sát cấu trúc đề thi Ngữ văn THCS – THPT, phù hợp cho cả học sinh tự học và giáo viên tham khảo trong quá trình giảng dạy.
1. Nội dung lý thuyết trọng tâm
Tài liệu hệ thống kiến thức theo 11 dạng câu hỏi đọc hiểu thường gặp, giúp học sinh dễ dàng định hướng khi làm bài:
-
Thể thơ: cách xác định theo số chữ, đặc điểm và các thể thơ phổ biến.
-
Nhân vật trữ tình: phân biệt với tác giả, nhận diện qua ví dụ cụ thể.
-
Đối tượng trữ tình: con người, sự việc, cảnh vật được gửi gắm cảm xúc.
-
Từ ngữ, hình ảnh, chi tiết nghệ thuật: cách khai thác ngắn gọn, đúng trọng tâm.
-
Nội dung chính & cảm hứng chủ đạo: khái quát ý nghĩa, tình cảm bao trùm tác phẩm.
-
Ý nghĩa câu thơ, từ ngữ, hình ảnh: giải thích và phân tích dụng ý nghệ thuật.
-
Bài học rút ra: từ nhận thức đến hành động.
-
Thông điệp: cách triển khai 4 ý cơ bản trong phần trả lời.
-
Tình cảm của người đọc và tình cảm của tác giả: hướng dẫn cảm thụ, nêu dẫn chứng, phân tích nghệ thuật.
Những phần lý thuyết này đều có ví dụ minh họa cụ thể từ các tác phẩm quen thuộc như Mùa xuân nho nhỏ, Nói với con, Bếp lửa, Sao chiến thắng…
2. Phần đề luyện tập
Tài liệu cung cấp nhiều đề luyện đọc hiểu thơ ngoài SGK, kèm theo hướng dẫn chấm chi tiết. Một số đoạn trích tiêu biểu:
-
Con nợ mẹ (Nguyễn Văn Chung) – khai thác tình cảm mẫu tử.
-
Khoảng trời, hố bom (Lâm Thị Mỹ Dạ) – ca ngợi tinh thần hy sinh của thanh niên xung phong.
-
Cảm ơn đất nước (Huỳnh Thanh Hồng) – thể hiện niềm tự hào và lòng biết ơn Tổ quốc.
-
Các đoạn thơ về gia đình, quê hương, đất nước…
- …..
Mỗi đề đều có hệ thống câu hỏi đa dạng (xác định thể thơ, biện pháp tu từ, cảm hứng chủ đạo, thông điệp, bài học, tình cảm tác giả – người đọc) cùng thang điểm chi tiết, giúp học sinh tự đánh giá năng lực và rèn luyện kỹ năng làm bài.