Đề chọn HSG Ngữ Văn 10 cụm Việt Yên – Bắc Giang năm 2024 – 2025

CỤM TRƯỜNG THPT THỊ XÃ VIỆT YÊN

(Đề thi có 02 trang)

NĂM HỌC 2024-2025 MÔN THI: NGỮ VĂN KHỐI: 10

(Thời gian làm bài: 150 phút, không kể thời gian phát đề )

CỤM TRƯỜNG THPT THỊ XÃ VIỆT YÊN

(Đáp án có 6 trang)

KỲ THI HSG CỤM THPT THỊ XÃ VIỆT YÊN

NĂM HỌC 2024-2025 MÔN THI: NGỮ VĂN KHỐI: 10

(Thời gian làm bài: 150 phút, không kể thời gian phát đề )

8.0

+ Gắn với những năm tháng lịch sử vất vả, giông bão, chiến tranh.

+ Bà và mẹ sống cuộc đời lam lũ, cơ cực, luôn âm thầm hi sinh, chắt chiu hi vọng, tin tưởng vào tương lai cuộc sống bình yên

Hướng dẫn chấm:

–  Thí sinh trả lời đúng như đáp án: 1.0 điểm

-Thí sinh trả lời đúng 1 ý: 0.5 điểm

–  Thí sinh trả lời không đúng hoặc không làm bài: Không cho điểm

+Đỏ ối trời hoa gạo

+Mùi rơm rạ

+Mùi bùn non

+Bãi bồi

+Chuồn ngô cắn rốn

Hướng dẫn chấm:

–  Thí sinh trả lời đúng như đáp án: 1.0 điểm

-Thí sinh chỉ nêu hình ảnh thiên nhiên mà không nhận xét: 0.5 điểm

–  Thí sinh chỉ nhận xét mà không nêu hình ảnh thiên nhiên: 1.0 điểm

–  Thí sinh trả lời không đúng hoặc không làm bài: Không cho điểm

3

–  Bộc lộ nỗi nhớ về tuổi thơ đầy vất vả lam lũ nhưng cũng hết sức thú vị của nhân vật trữ tình.

–  Đồng thời thể hiện tình yêu thương, lòng biết ơn với bà và mẹ

–  Tạo âm hưởng và nhịp điệu cho bài thơ

Hướng dẫn chấm:

-Thí sinh trả lời như đáp án: 1.5 điểm

–  Thí sinh trả lời được ý thứ nhất hoặc ý thứ 2 : 0.75 điểm

–  Thí sinh trả lời được 2 ý đầu : 1.0 điểm

–  Thí sinh chỉ nêu được ý thứ 3: 0.25 điểm

–  Thí sinh trả lời không đúng hoặc không làm bài: Không cho điểm

4

Chỉ có u u những hồi còi báo động

Những câu thơ là kí ức của nhân vật trữ tình về tuổi thơ của mình

-“không có bà Tiên, cô Tấm”: là không có những tháng ngày yên bình, tươi đẹp để sống với thế giới cổ tích trong câu chuyện kể của bà và mẹ

-“Chỉ có u u những hồi còi báo động”: những âm thanh của chiến tranh, gợi sự mất mát đau thương

->Thế giới tuổi thơ không có những điều yên bình ngọt ngào mà là nỗi lo sợ, ám ảnh về chiến

tranh

Hướng dẫn chấm:

-Thí sinh trả lời như đáp án hoặc có các diễn đạt tương đương: 1.5 điểm

–  Thí sinh trả lời được mỗi ý đúng: 0.5 điểm

–  Thí sinh trả lời không đúng hoặc không làm bài: Không cho điểm

-Đưa ra những lí giải hợp lí Hướng dẫn chấm :

-Thí sinh trả lời đồng tình hoặc không đồng tình: 0.5 điểm

-Thí sinh trả lời đồng tình hoặc không đồng tình, lí giải được bằng 1 ý: 1.0 điểm

– Thí sinh trả lời đồng tình hoặc không đồng tình, lí giải được bằng 2 ý: 1.5 điểm

-Thí sinh trả lời đồng tình hoặc không đồng tình, lí giải được bằng 3 ý: 2.0 điểm

-Thí sinh không trả lời vào câu hỏi hoặc không làm bài: không cho điểm

Mở bài giới thiệu được vấn đề; thân bài triển khai được vấn đề; Kết bài khái quát được vấn đề

“Lạc mất những ngày thơ ấu”nghĩa là lãng quên đi, không biết trân trọng những tháng ngày tuổi thơ của chính mình với bao kí ức tươi đẹp

– Ai cũng có những tháng ngày thơ ấu.Cho dù đó là những ngày hạnh phúc hay bất hạnh, thì đều là một phần của cuộc sống,góp phần làm nên cuộc đời mỗi người(0.5 đ)

– Nếu ta để lạc mất những ngày thơ ấu thì sẽ (1.0 đ)

+Đánh mất một bến bờ bình yên để nương tựa tâm hồn

+Không còn sợi dây kết nối với quá khứ, mất phương hướng trong hiện tại và tương lai.

+Cuộc sống trở nên vô vị tẻ nhạt và tâm hồn trở nên khô cằn

->Dẫn chứng:

– Để lạc mất những ngày thơ ấu không đồng nghĩa với việc phải chấp nhận quên đi một phần kí ức tuổi thơ không mấy yên bình để sống tốt cuộc sống trong hiện tại

-Phê phán những người không biết trân trọng những tháng ngày thơ ấu mình đã trải qua

–  Thí sinh có thể cảm nhận và kiến giải theo những cách khác nhau, nhưng phải có lí lẽ, căn cứ xác đáng.

Mở bài giới thiệu được vấn đề; thân bài triển khai được vấn đề; Kết bài khái quát được vấn đề

Làm sáng tỏ ý kiến của William Wordsworth “Thơ là sự biểu lộ của những tình cảm mãnh liệt” thông qua bài thơ “Tuổi thơ” của Trương Nam Hương.

* Cắt nghĩa

–  Thơ: là hình thái văn học đầu tiên của loài người, phản ánh cuộc sống, thể hiện những tâm trạng cảm xúc mạnh mẽ bằng ngôn ngữ hàm súc, giàu hình ảnh và nhất là có nhạc điệu

–  Biểu lộ: Biểu hiện ra dưới một hình thức nhất định

-Tình cảm mãnh liệt: Là những rung động sâu xa của người nghệ sĩ trước cuộc đời. Nó không hời hợt, nhạt nhẽo mà mạnh mẽ, sâu sắc

-> Ý kiến đã đề cập đến đặc trưng cơ bản của thơ là thể hiện những tình cảm chân thành nhất, mãnh liệt nhất của nhà thơ bằng những hình nghệ thuật độc đáo

– Nhưng tình cảm trong thơ không phải là cảm xúc hời hợt, thoáng qua trong chốc lát rồi nhanh chóng vụt tắt đi hay thứ tình cảm bản năng, trực tiếp mà là tình cảm được ý thức, thăng hoa, được lắng đọng từ trái tim yêu say đắm, chân thành của nhà thơ. Nhà thơ phải sống rất lâu trong tâm hồn mình, lắng nghe những xao động của cuộc sống, đau đớn sướng khổ cùng nó mới hình thành nên thứ tình cảm chân thành, mãnh liệt nhất. Chất men đắm say chếnh choáng ấy là cội nguồn gọi thức con chữ, là nhịp cầu nối những tâm hồn đồng điệu của người nghệ sĩ với độc giả.

-Khi tình cảm của người nghệ sĩ đã đến độ mãnh liệt nó sẽ tự tìm thấy cho mình một hình thức để bộc lộ ra ngoài, tức là tình cảm ấy chủ động tìm đến với mỗi thể loại, một cách viết, cách sử dụng ngôn từ sao cho phù hợp nhất với nó. Tác phẩm thơ, như vậy, chính là sự kết hợp nhuẫn nhuyễn giữa tình cảm của người viết với một hình thức biểu hiện.

0.5

 0.5

–  Trương Nam Hương (23-10-1963) là người gốc Huế, sinh ra và lớn lên ở Hà Nội và vào TP Hồ Chí Minh từ năm 12 tuổi. Tốt nghiệp Khoa Ngữ văn Trường Đại học Tổng hợp TP Hồ Chí Minh. Hiện sống và viết tại TP Hồ Chí Minh. Cuộc đời với những hành trình thiên di đủ cho Trương Nam Hương những trải nghiệm sống trong chập chùng ký ức, để gửi vào thơ. Thơ của Trương Nam Hương coi trọng khai thác chất liệu ca dao và văn hóa truyền thống, dịu dàng tinh tế trong ngôn ngữ trữ tình. Trong thơ anh có sự giằng xé giữa cảm hứng hương xưa quen thuộc với ý thức tiếp nhận những làn gió mới của thời đại và tâm tình con người”.

–  Bài thơ “Tuổi thơ” được in trong tập “Viết tặng những mùa xưa” xuất bản năm 1999

C2.Phân tích: (3.0 đ)

*Tuổi thơ –Những tình cảm mãnh liệt của Trương Nam Hương (2.0đ)

-Tình cảm đó trước hết là nỗi nhớ về những tháng ngày tuổi thơ đầy tươi đẹp (đoạn 1)

+Đó là thế giới tuổi thơ gắn với những hình ảnh thân thuộc của quê hương: đỏ ối trời hoa gạo, mùi bùn non ngai ngái, mùi rơm rạ huây hoai.Nó đã trở thành một phần kí ức không thể nào lãng quên trong trái tim của nhân vật trữ tình

+Đó còn là những trò chơi tưởng là trò nghịch dại nhưng lại hết sức hồn nhiên vô tư của những đứa trẻ: cho chuồn ngô cắn rốn, bơi qua sống Hồng để rồi “một thân chuối lạc đã vớt con lúc đuối”

+ Trong kí ức của nhân vật trữ tình, thế giới tuổi thơ không chỉ “đỏ ối trời hoa gạo” mà còn “đỏ rát trời đạn lửa”.Để rồi những đứa trẻ thơ như cậu bé ấy phải “tất tả xuôi ngược” chạy trốn khỏi bom đạn chiến tranh “ngồi hát giữa chập chèng xoong chậu”.

+Hồn nhiên vô tư là thế những nỗi ám ảnh về chiến tranh vẫn hằn sâu trong kí ức của nhân vật trữ tình.Cái âm thanh “u u những hồi còi báo động” đã kéo dài trong suốt chặng đường tuổi thơ của cậu bé.

->Những mảng màu của thế giới tuổi thơ như một lời nhắc nhở:cần biết trân trọng những

tháng ngày đã đi qua để sống tốt hơn trong hiện tại và tương lai

-Tình cảm đó còn là tình yêu, sự trân trọng biết ơn của nhân vật trữ tình với bà và mẹ

+Xuyên suốt cả bài thơ là hình ảnh người bà và mẹ sống trong kí ức tuổi thơ của nhân vật trữ tình.Có lẽ vì thế, nhân vật tữ tình mặc nhiên thể hiện tình cảm của mình không chút giấu diếm: nhớ bà nhớ mẹ những năm giông bão; thương bà thương mẹ những năm chiến tranh.

+Chính mẹ và bà đã thắp lên hi vọng trong trái tim đứa trẻ, giúp cậu bé đi qua những tháng ngày

chiến tranh bằng chính sự hồn nhiên vô tư của mình.

->Bài thơ khép lại bằng âm thanh của tiếng dế tuổi thơ.Âm thanh tuy nhỏ bé nhưng lại giúp những đứa trẻ bước qua những ngày chiến tranh để sống yên bình trong thế giới tuổi thơ của mình.Một lần nữa những mảng màu của thế giới tuổi thơ đã giúp ta trân trọng quá khứ, biết ơn những hi sinh thầm lặng của bà của mẹ và biết sống tốt hơn trong hiện tại

*Tuổi thơ – Những hình thức nghệ thuật độc đáo giúp biểu lộ tình cảm của tác giả (1.0đ)

-Thể thơ tự do phù hợp với việc diễn tả cảm xúc dâng trào của nhân vật trữ tình

-Ngôn ngữ, hình ảnh thơ giản dị, gắn liền với thế giới tuổi thơ và với đồng ruộng quê hương

– Giọng điệu trữ tình thiết tha sâu lắng

->Bài thơ không chỉ là sự tưởng nhớ về quá khứ mà còn là sự khao khát trở lại thời điểm đó, khi mọi thứ đều trong sáng và tươi đẹp. Nó là một lời nhắc nhở cho chúng ta về giá trị của tuổi thơ

–  Ý kiến chính là một sự định hướng rất có ý nghĩa cho những người nghệ sĩ chân chính trên hành trình sáng tạo nghệ thuật phải tích luỹ vốn sống, nuôi dưỡng cảm xúc để tìm được nguồn cảm hứng sáng tạo.

–  Ý kiến cũng là một sự gợi mở cho người đọc định hướng đánh giá giá trị của thơ ca qua cách

biểu hiện cảm xúc của người viết.

– Qua tác phẩm trên, người đọc không chỉ nhận thấy tài năng nghệ thuật mà còn hiểu rõ hơn về cái tôi của người nghệ sĩ. Đó không chỉ là vẻ đẹp tâm hồn phong phú mà còn là những tư tưởng cao cả mang tầm vóc thơi đại và dân tộc.

1. Đây là đáp án mở, thang điểm có thể không quy định chi tiết đối với từng ý nhỏ, chỉ nêu mức

điểm của phần nội dung lớn nhất thiết phải có.

mỗi câu, đồng thời phải được triển khai chặt chẽ, diễn đạt lưu loát, có cảm xúc.

3.  Khuyến khích những bài viết có sáng tạo. Chấp nhận bài viết không giống đáp án, có những ý ngoài đáp án nhưng phải có căn cứ xác đáng và lí lẽ thuyết phục.

4.  Không cho điểm cao đối với những bài chỉ nêu chung chung, sáo rỗng.

5.  Cần trừ điểm đối với những lỗi về hành văn, ngữ pháp và chính tả.