ĐỀ GIAO LƯU HỌC SINH GIỎI CẤP THÀNH PHỐ SẦM SƠN VĂN 8

– HS không làm hoặc làm sai.

0.0

• Dẫu trải qua thời gian và thăng trầm lịch sử, vẫn giữ được sự tươi tắn và hơi thở của tình yêu.

• Âm thầm lan tỏa hương sắc, chia sẻ buồn vui mà không đòi hỏi.

– HS không làm hoặc làm sai.

0.0

• Mở đầu, tác giả lý giải vì sao hoa trở thành bất tử qua phẩm chất cao quý của hoa.

• Sau đó, bài thơ thể hiện sự ngợi ca hương sắc, sự cống hiến âm thầm của hoa.

• Cuối cùng, tác giả bày tỏ sự khiêm nhường, mong muốn học hỏi cách sống ý nghĩa từ hoa.

– Không làm hoặc làm sai.

0.0

– HS xác định đúng Hai câu thơ:

“Ta cúi đầu trước bông hoa nhỏ bé

Xin học làm một sắc hương lặng lẽ”

 (HS chỉ gọi tên biện pháp mà không chỉ ra tác dụnghoặc chỉ ra tác dụng nhưng không gọi tên biện pháp: 0.5 điểm)

• Cách hiểu:

• Tác giả thể hiện sự trân trọng và khiêm nhường trước vẻ đẹp bình dị nhưng ý nghĩa của hoa.

• Mong muốn học cách sống âm thầm, cống hiến không vụ lợi, giống như hoa lan tỏa hương sắc cho đời.

•Tăng sức gợi hình,gợi cảm cho diễn đạt,câu thơ trở nên sinh động

– HS không làm hoặc làm sai.

(HS nêu được từ 02 tác dụng trở lên: 0.5 điểm; nêu được 01 tác dụng: 0.25 điểm).

– Không làm hoặc làm sai.

0.5

0.5

0.0

• Lý do:

• Thông điệp này khuyến khích mỗi người sống khiêm nhường, cống hiến giá trị tốt đẹp mà không đòi hỏi sự ghi nhận.

• Điều này rất phù hợp trong cuộc sống hiện đại, khi con người thường mải chạy theo danh vọng mà quên đi giá trị của sự cho đi.

– Không làm hoặc làm sai.

0.0

II

Câu 2:

1.    Giới thiệu vấn đề

o   Vấn đề: nhận thức giá trị bản thân là nền tảng để mỗi người tự tin cống hiến và sống ý nghĩa.

2.    Dẫn dắt vào phân tích hình ảnh hoa trong “Với hoa”

o   Hình ảnh đóa hoa không chỉ là vẻ đẹp thiên nhiên mà còn mang ý nghĩa biểu tượng về phẩm giá và sự cống hiến thầm lặng.

II. Thân đoạn

1.    Luận điểm 1: Đóa hoa tươi tắn bất chấp thời gian – biểu tượng của giá trị bền bỉ

o   Luận cứ: “Dầu dãi ngàn năm… vẫn tươi tắn, ngọt ngào hơi thở tình yêu”.

o   Giải thích: Hoa không khoe khoang; nét đẹp nội tại không phai mờ theo năm tháng.

o   Liên hệ nhận thức bản thân: Mỗi cá nhân cần hiểu rõ năng lực, thế mạnh của mình để vững tin và liên tục phát triển.

2.    Luận điểm 2: Hoa âm thầm tỏa hương, không đòi hỏi – bài học về khiêm nhường và sẻ chia

o   Luận cứ: “Xin cứ cho, sẽ được nhận về mình… bền bỉ, âm thầm bám rễ sâu lòng đất.”

o   Giải thích: Hoa không tính toán, chỉ cống hiến chân thành.

o   Liên hệ nhận thức bản thân: Khi đã nhận ra giá trị mình có, ta không nên so đo, mà hãy biết cho đi những điều tốt đẹp mà không đòi hỏi đền đáp.

3.    Luận điểm 3: Hoa mang muôn sắc cảm xúc – khẳng định quyền biểu đạt giá trị cá nhân

o   Luận cứ: “Trước mỗi buồn vui… mọi cung bậc yêu thương đều biết nói thay lời”.

o   Giải thích: Qua sắc và hương, hoa truyền tải đầy đủ cảm xúc.

o   Liên hệ nhận thức bản thân: Mỗi người có cách thể hiện giá trị riêng qua tài năng, cảm xúc, và hành động; điều quan trọng là dám khẳng định và chia sẻ chúng với đời.

III. Kết đoạn

1.    Khẳng định lại ý nghĩa

Nhận thức đúng giá trị bản thân giúp ta vững tin, khiêm nhường và cống hiến trọn vẹn, như đóa hoa tỏa hương sắc giữa đời thường.

2.    Liên hệ vận dụng

o   Mỗi chúng ta hãy học theo hình ảnh hoa: hiểu mình, tin mình, và sống trọn vẹn với những giá trị tốt đẹp.

Đoạn văn phân tích hình ảnh đóa hoa trong bài thơ: Trong bài thơ “Với hoa” của Hạnh Ly, hình ảnh đóa hoa không chỉ mang vẻ đẹp của tự nhiên mà còn ẩn chứa ý nghĩa biểu tượng sâu sắc. Những đóa hoa trở thành bất tử bởi phẩm chất cao quý: chúng tươi tắn, ngọt ngào bất chấp thời gian và thăng trầm lịch sử. Hoa là hiện thân của sự bền bỉ, âm thầm lan tỏa hương sắc, làm đẹp cho đời mà không đòi hỏi điều gì. Tác giả sử dụng hình ảnh hoa như một bài học cho con người về sự cống hiến và chia sẻ. Hoa không chỉ làm đẹp cảnh quan, mà còn biết nói thay những cung bậc yêu thương trong cuộc sống, từ vui mừng đến buồn bã. Bên cạnh đó, hình ảnh bông hoa nhỏ bé còn nhắc nhở chúng ta về sự khiêm nhường: giữa cuộc sống hối hả, mỗi người hãy học cách sống lặng lẽ, lan tỏa giá trị tích cực, giống như hoa “bám rễ sâu lòng đất” để chắt lọc tinh túy làm nên hương sắc. Đóa hoa trong bài thơ không đơn thuần là một hình ảnh thiên nhiên mà còn là biểu tượng cho lối sống cao đẹp và nhân văn.

– Xác định được các ý chính của bài viết.

– Sắp xếp được các ý hợp lí theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận:

* Giới thiệu tên tác phẩm, tên tác giả, nêu ý kiến khái quát về tác phẩm.

* Triển khai vấn đề nghị luận:

– Về nội dung

– Về nghệ thuật: Truyện được kể theo ngôi thứ ba khiến cho câu chuyện được kể trở nên khách quan; Cốt truyện đơn giản, phù hợp với tâm lí của tuổi thơ; Tình huống truyện bất ngờ; Miêu tả, khắc hoạ nhân vật tinh tế, đặc sắc…

*Khẳng định lại giá trị, ý nghĩa của tác phẩm truyện.

I.Mở bài

“Thiên chức của người nghệ sĩ là phát hiện ra cái đẹp ở chỗ không ai ngờ tới, tìm cái đẹp kín đáo và che lấp của sự vật, để cho người đọc một bài học trông nhìn và thưởng thức.” Đó là lời khẳng định sâu sắc của nhà văn Thạch Lam về sứ mệnh của người cầm bút. Truyện ngắn Tí bụi của nhà văn Quế Hương đã minh chứng sinh động cho nhận định ấy. Qua nhân vật Tí bụi – một cậu bé cùng cực, sống với mẹ tâm thần và mảnh đời chật vật – tác giả đã khéo léo hé lộ vẻ đẹp nhân hậu, lòng yêu thương và tinh thần hy sinh, thắp lên niềm tin về những giá trị cao đẹp tiềm ẩn trong con người.

II.Thân bài

1.  Giải thích ý kiến của Thạch Lam

·       “Phát hiện cái đẹp ở chỗ không ai ngờ tới”: Nghệ sĩ không chỉ ghi lại vẻ hào nhoáng, rực rỡ, mà còn phải có con mắt tinh tế, dám lội ngược dòng thực tại để tìm thấy cái đẹp nằm sâu bên dưới bề mặt cuộc sống và con người thường nhật.

·       “Tìm cái đẹp kín đáo và che lấp của sự vật”: Cái đẹp ấy thường ẩn mình sau những vết thương, phận số éo le, những góc tối tưởng chừng vùi lấp hết cả hy vọng.

·       “Cho người đọc một bài học trông nhìn và thưởng thức”: Người cầm bút không chỉ khơi dậy cảm xúc thẩm mỹ, mà còn khiến người đọc nhận ra, trân trọng và giữ gìn vẻ đẹp ấy trong tâm hồn.

2.  Phân tích nhân vật Tí bụi để làm sáng tỏ ý kiến trên

a) Hoàn cảnh éo le, vẻ ngoài “bụi bặm” che phủ vẻ đẹp nội tại

·       Tí bụi là đứa trẻ sống bên hồ rau muống, mẹ mắc bệnh tâm thần, túp lều ẩm thấp lộn xộn rác và ni-lông rách. Mái tóc rối bù, quần áo xốc xếch, đôi dép cũ nát trở thành “dấu ấn” của cuộc mưu sinh vất vả.

·       Dưới lớp “bụi đời” và vẻ ngoài tăm tối ấy, nếu nhà văn chỉ miêu tả mặt thực tại khắc nghiệt, tác phẩm sẽ dễ rơi vào bi kịch đơn thuần. Nhưng Quế Hương đã khéo léo lột tả cử chỉ, ánh mắt, lời nói của Tí bụi để hé mở một tâm hồn giàu tình thương.

b) Cử chỉ, hành động bộc lộ vẻ đẹp thiêng liêng

·       Chăm sóc mẹ và dàn chó con: Dù bữa ăn còn khó khăn, Tí bụi vẫn luôn để ý từng miếng rau muống con mẹ nấu, từng tấm bìa các-tông trải cho đàn chó con. Em bảo vệ mẹ, giữ cho mẹ ngủ yên trong đêm lạnh, như bảo vệ tình mẫu tử thiêng liêng. Hành động đắp chăn, chùi tay cho mẹ, chăm chó con vừa mới mở mắt—tất cả đều nói lên tấm lòng nhẫn nại, tinh thần trách nhiệm và lòng trắc ẩn sâu sắc.

·       Niềm vui tự nhiên, hồn nhiên: Khi khoe con chó Win với cô giáo “con đẹp nhất sẽ tặng cô”, Tí bụi thể hiện niềm tự hào chân thật nhất về thành quả tình yêu thương. Không phải khoe khoang, mà em muốn chia sẻ vẻ đẹp đã gầy dựng bằng tình cảm thuần khiết.

c) Ngôn ngữ kể chuyện và tình huống nghệ thuật

·       Ngôi thứ ba khách quan, nhiều bất ngờ: Quế Hương kể qua góc nhìn của “tôi” – cô giáo vừa thương vừa nghi ngờ, khiến người đọc liên tục thay đổi cảm xúc: từ ác cảm (“trộm vặt”), sang ngạc nhiên (“chủ của Win”), đến xúc động, cuối cùng là thán phục vẻ đẹp tiềm ẩn ở Tí bụi.

·       Tình huống đỡ gậy cho Win: Đó là khoảnh khắc cao trào, tố cáo định kiến và đồng thời khẳng định bản năng nhân đạo của “tôi” cũng là tấm gương để người đọc thức tỉnh: cái đẹp không chỉ nằm trong những hành động cao quý của Tí bụi, mà còn chạm đến trái tim những người xung quanh.

d) Thông điệp nhân văn

·       Qua nhân vật Tí bụi, Quế Hương muốn nhắn gửi: vẻ đẹp con người không nằm ở vẻ hào nhoáng, giàu có, mà ở trái tim biết yêu thương và hy sinh.

·       Người nghệ sĩ đã dùng ngôn từ dịu dàng, tinh tế để “tìm cái đẹp kín đáo” và đặt giữa đời thường, giúp người đọc cảm thu được giá trị nhân đạo sâu sắc.

3.Xác định được giá trị nghệ thuật của bài

–  Ngôi kể thứ ba khách quan nhưng giàu cảm xúc: Quế Hương chọn ngôi kể “tôi” – cô giáo – để dẫn dắt câu chuyện, tạo ra tấm gương phản chiếu đa chiều. Ban đầu, “tôi” chỉ là một người ngoài cuộc, dùng đôi mắt khách quan để quan sát Tí bụi: từ những hành vi lén lút, lấy dép, bắt chó… khiến ta hoài nghi về bản tính tốt đẹp của em. Nhưng chính giọng điệu thành thật, có lúc ngỡ ngàng, có lúc đồng cảm của “tôi” đã liên tục kéo người đọc qua các ngưỡng cảm xúc khác nhau. Nhờ vậy, mỗi bước chuyển tâm lý — từ ác cảm, ngạc nhiên, chạnh lòng đến thán phục — đều trở nên tự nhiên, không hề gượng ép.

–  Xây dựng tình huống nghệ thuật cao trào: Điểm nhấn là tình tiết “tôi” bất ngờ đỡ gậy cho Win khi thấy bọn bắt chó đánh nó dã man. Đó không chỉ đơn thuần là một hành động giải cứu thú vật: về mặt nghệ thuật, đây là cú “quay ngược” ngoạn mục—từ người nghi kỵ trở thành người cứu giúp, từ kẻ lên án trở thành người đồng cảm. Khoảnh khắc ấy tố cáo định kiến “Trộm chó thì không xứng đáng được thương” mà “tôi” từng áp đặt, đồng thời khẳng định bản năng nhân đạo sâu sắc tiềm ẩn trong mỗi con người, kể cả khi họ tưởng chừng bàng quan.

–  Kết hợp tả – kể nhuần nhuyễn: Ngôn từ của tác giả vừa tả chân dung không gian tù túng, bẩn thỉu quanh túp lều của Tí bụi, vừa kể mạch lạc diễn biến cảm xúc của “tôi”. Những hình ảnh như “Win tru lên thảm thiết”, “đôi mắt hắn nhìn tôi da diết” được chọn lọc tỉ mỉ, khiến người đọc hình dung rõ nét tâm trạng hai bên mà không cần lời bình luận dài dòng.

–  Thông điệp ẩn sau nghệ thuật kể: Bằng cách đặt độc giả vào vị trí chứng kiến cùng “tôi”, tác giả khơi gợi suy ngẫm: “Liệu chính mình có dám vượt qua định kiến để nhìn thấu nhân phẩm con người?” Cách kể ấy không chỉ nâng cao tính khách quan mà còn khiến mỗi chúng ta phải tự soi, tự trả lời

III.Kết bài

Truyện ngắn Tí bụi đã minh chứng rõ ràng cho ý kiến của Thạch Lam: người cầm bút cần có con mắt tinh đời để phát hiện và tôn vinh cái đẹp ẩn khuất trong những phận người tưởng chừng tầm thường nhất. Tí bụi – cậu bé “bụi bặm” với mảnh đời chật vật – chính là viên ngọc chưa được mài dũa, tỏa sáng bằng tình yêu thương chân thành. Nhờ đó, người đọc nhận ra rằng, ngay trong hoàn cảnh khắc nghiệt nhất, vẫn có thể mọc lên những đóa hoa lòng nhân ái, làm giàu đẹp cho cuộc đời này.

– Học sinh triển khai được yêu cầu về nội dung (chủ đề) và ít nhất 02 ý về phương diện nghệ thuật trong yêu cầu * Triển khai vấn đề nghị luận ở mục c) để làm rõ quan điểm cá nhân.

– Lựa chọn được thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận.

– Lập luận thuyết phục, dẫn chứng phù hợp.