Phần I. Đọc hiểu (4 điểm): Cho đoạn thơ sau:
BÀI THƠ QUÊ HƯƠNG
…Quê hương tôi có Trường Sơn một dải,
Có Hồng Hà lại có Cửu Long Giang
Có Hà Nội có Hồ Tây, hồ Kiếm.
Chợ Đồng Xuân bày đủ mặt hàng.
Quê hương tôi có sầu riêng, măng cụt
Lòng bưởi đào, lòng gấc đỏ như son.
Có gạo tám xoan thổi nồi đồng điếu,
Cam xã Đoài ai bóc cũng thơm ngon.
Cánh đồng nào cũng chôn vàng, giấu bạc,
Bờ biển nào cũng ngời chói ngọc châu.
Có thanh quế ngửi qua là khỏi bệnh,
Có cây lim đóng cả một thân tàu.
Quê hương tôi có những người con gái
“Một ngày hai bữa cơm đèn…”
Cách sông cái cũng bắc cầu dải yếm,
Cho chàng sang đính ước chuyện nhân duyên.
Trong bụng mẹ đã từng mê tiếng hát,
Nên quê tôi ai cũng biết làm thơ.
Những đứa trẻ nằm nôi hay đặt võng
Sớm hay chiều, đều mượn cánh cò đưa.
Khi có giặc những tre làng khắp nước,
Đều xả thân làm ngọn mác, mũi chông
Những trai gái thôn Đoài, xóm Bắc
Thoắt vươn vai thành những anh hùng.
(Trích Hoàng Xuân, Nguyễn Bính – thơ và đời, NXB Văn học, 2003)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1: Xác định thể thơ của đoạn trích trên.
Câu 2: Nhân vật trữ tình trong đoạn thơ trên là ai?
Câu 3: Nêu tác dụng của biện pháp tu từ điệp ngữ trong hai khổ thơ sau của bài thơ.
Quê hương tôi có Trường Sơn một dải,
Có Hồng Hà lại có Cửu Long Giang
Có Hà Nội có Hồ Tây, hồ Kiếm.
Chợ Đồng Xuân bày đủ mặt hàng.
Quê hương tôi có sầu riêng, măng cụt
Lòng bưởi đào, lòng gấc đỏ như son.
Có gạo tám xoan thổi nồi đồng điếu,
Cam xã Đoài ai bóc cũng thơm ngon.
Câu 4 : Đọc khổ thơ sau, em cảm nhận được vẻ đẹp gì của “quê hương tôi”?
Cánh đồng nào cũng chôn vàng, giấu bạc,
Bờ biển nào cũng ngời chói ngọc châu.
Có thanh quế ngửi qua là khỏi bệnh,
Có cây lim đóng cả một thân tàu.
Câu 5 (1.0 điểm): Bài thơ đã khơi gợi trong em tình cảm, suy nghĩ gì về quê hương, đất nước?
Phần II. Viết (6.0 điểm)
Câu 1 (2.0 điểm): Em hãy viết một đoạn văn khoảng 200 chữ ghi lại cảm xúc của em về con người quê hương trong đoạn thơ sau:
Khi có giặc những tre làng khắp nước,
Đều xả thân làm ngọn mác, mũi chông
Những trai gái thôn Đoài, xóm Bắc
Thoắt vươn vai thành những anh hùng
Câu 2 (4.0 điểm)
Viết bài văn nghị luận xã hội khoảng (600 chữ) về một vấn đề cần giải quyết: “Là học sinh, em nghĩ làm thế nào để xây dựng và nuôi dưỡng ước mơ hoài bão cho bản thân”.
C.HƯỚNG DẪN CHẤM
Phần | Câu | Nội dung | Điểm |
I | ĐỌC HIỂU | ||
1 | Thể thơ 8 chữ | 0.5 | |
2 | Nhân vật trữ tình: tôi/tác giả | 0.5 | |
3 | – Biện pháp tu từ điệp ngữ: quê hương tôi, có
– Tác dụng: + Làm cho câu thơ trở nên sinh động, hấp dẫn, gợi hình, gợi cảm, nhịp nhàng + Diễn tả niềm Khẳng định, nhấn mạnh tự hào rằng đất nước Việt Nam được sở hữu rất nhiều cảnh đẹp mang giá trị lịch sử và tinh thần và những đặc sản nổi tiếng. Qua đó, khẳng định sự giàu có, trù phú, đẹp đẽ của quê hương “tôi”. + Thể hiện tình yêu, lòng tự hào của tác giả về quê hương mình. |
0.5
0.5 |
|
4 | Khổ thơ khắc họa hình ảnh quê hương “tôi” là:
– Quê hương đẹp đẽ, giàu có, trù phú: Cánh đồng có bạc vàng, bờ biển có ngọc châu, rừng có quế, có lim… – Thể hiện tình yêu, lòng tự hào về quê hương của tác giả |
1 | |
5 | Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau, miễn là hiểu vấn đề, trình bày được những tình cảm đẹp, nhân văn về quê hương, đất nước. Gợi ý
Bài thơ đã khơi gợi tình cảm, suy nghĩ về quê hương, đất nước: – Yêu mến, tự hào về quê hương đất nước tươi đẹp, anh hùng, giàu truyền thống… – Cố gắng học tập, rèn luyện để xây dựng quê hương, đất nước giàu mạnh. – Sẵn sàng đứng lên bảo vệ quê hương, đất nước nếu cần. |
1 |
|
II | VIẾT | ||
1 | a. Đảm bảo cấu trúc đoạn văn
Mở đoạn nêu được vấn đề. Thân đoạn triển khai được vấn đề. Kết đoạn khái quát được vấn đề: Hình ảnh của con người quê hương trong đoạn thơ. |
0.25 | |
b. Xác định đúng yêu cầu của đề
Trình bày cảm nghĩ về một đoạn thơ 8 chữ. |
|||
c. Nội dung
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau, miễn đảm bảo được các ý cơ bản theo gợi ý sau: * Mở đoạn: Giới thiệu tên bài thơ, tên tác giả, đoạn thơ và cảm xúc về con người quê hương trong đoạn thơ. * Thân đoạn: + Lần lượt trình bày cảm xúc, suy nghĩ về những nét độc đáo về con người quê hương: – Khi có ngoại xâm những cây tre trở thành những ngọn mác, mũi chông -> biểu tượng cho sức mạnh, sự kiên cường, tinh thần quyết chiến, quyết thắng kẻ thù, sự hy sinh cao cả của người dân trong việc bảo vệ quê hương . -.> Quê hương trong thơ Nguyễn Bính là mảnh đất sinh ra những người dân yêu nước , những anh hùng, những người con sẵn sàng xả thân bảo vệ quê hương + Cảm nghĩ về nghệ thuật: – Thể thơ 8 chữ biến thể, . – ngắt nhịp linh hoạt tạo nên sự uyển chuyển, mượt mà – giọng thơ xúc động tự hào – hình ảnh thơ giản dị, đa nghĩa – ẩn dụ, hoán dụ đẹp sáng tạo * Kết đoạn: Khẳng định giá trị của đoạn thơ và rút ra bài học, liên hệ. |
1.5
|
||
d. Chính tả, ngữ pháp
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt |
0.25 | ||
e. Sáng tạo:
– Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận – Có cách diễn đạt mới mẻ. |
|||
2 | a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận
Mở bài nêu được vấn đề. Thân bài triển khai được vấn đề. Kết bài khái quát được vấn đề. |
0.25 | |
b. Xác định đúng yêu cầu của đề
Suy nghĩ về ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu, đề xuất các giải pháp. |
0.25 | ||
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
Học sinh có thể viết bài nhiều cách trên cơ sở kết hợp được lí lẽ và dẫn chứng để tạo tính chặt chẽ, logic của mỗi luận điểm. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề của bài viết Xác định được các ý chính của bài viết. Sắp xếp được các ý hợp lí theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận: Có thể triển khai dàn bài theo gợi ý sau: c.1. Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận: Là học sinh, em nghĩ làm thế nào để xây dựng và nuôi dưỡng ước mơ hoài bão cho bản thân c.2. Thân bài: * Giải thích: – Ước mơ là những khát khao cháy bỏng, những mục tiêu hướng tới trong tương lai. – Hoài bão là ý chí quyết tâm thực hiện những điều lớn lao, có ý nghĩa cho bản thân và xã hội. – Xây dựng và nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão là quá trình nhận thức, định hướng và không ngừng phấn đấu để biến những điều tưởng chừng viển vông thành hiện thực. * Thực trạng không nuôi dưỡng ước mơ – Hiện nay, nhiều học sinh vẫn còn mơ hồ, chưa xác định được ước mơ của mình. – Một số bạn chạy theo xu hướng, a dua bạn bè mà không hiểu rõ bản thân thực sự muốn gì. – Lựa chọn sai ngành nghề, lãng phí thời gian và công sức. * Nguyên nhân: – không xác định được mục tiêu – thiếu định hướng từ gia đình và nhà trường, áp lực thành tích học tập – ảnh hưởng tiêu cực từ mạng xã hội – thiếu tấm gương sáng để noi theo… * Vì sao cần xây dựng nuôi dưỡng ước mơ? – Ước mơ, hoài bão không chỉ là động lực để ta vươn lên mà còn giúp ta tìm thấy ý nghĩa cuộc sống, sống có mục đích và trách nhiệm hơn. – Thiếu đi ước mơ, con người dễ rơi vào trạng thái mất phương hướng, buông xuôi trước khó khăn. Dẫn chứng: Hs lấy dẫn chứng và phân tích dẫn chứng phù hợp về người không xây dựng và theo đuổi ước mơ * Ý kiến trái chiều: – Một số người cho rằng, ước mơ chỉ là ảo tưởng, không thực tế. Thay vì theo đuổi những điều viển vông, hãy tập trung vào những gì mình đang có. – Tuy nhiên, quan điểm này hoàn toàn sai lầm. Ước mơ chính là động lực để ta phát triển, hoàn thiện bản thân. Nếu không có ước mơ, con người sẽ không bao giờ đạt được những thành tựu lớn lao. * Giải pháp + Mỗi cá nhân cần: – Nhận thức đúng đủ hậu quả trước mắt và lâu dài khi không nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão. – Xác định mục tiêu và lập kế hoạch hành động chi tiết trong từng giai đoạn giúp mình có định hướng rõ ràng, tránh lãng phí thời gian và công sức giúp mình biết mình cần làm gì và làm như thế nào để đạt được ước mơ. – Khám phá bản thân và thế giới xung quanh bằng cách tích cực tham gia các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ, tìm hiểu về các ngành nghề, lĩnh vực khác nhau. Đọc sách, xem phim, tham quan các triển lãm, bảo tàng để mở rộng hiểu biết. – Tham gia các bài trắc nghiệm tính cách, hướng nghiệp, các buổi tư vấn của chuyên gia tâm lý để khám phá bản thân giúp mình nhận ra điểm mạnh, điểm yếu, sở thích, đam mê và nắm được những cơ hội, thách thức trong tương lai, từ đó định hướng được con đường mình muốn đi. – Đọc sách, xem các bài phỏng vấn, bài nói chuyện của những người thành công trong lĩnh vực mình quan tâm nghe họ chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm của người thành công về những khó khăn, thử thách, những bài học quý giá giúp học sinh có thêm động lực, niềm tin để theo đuổi ước mơ. – Tham gia các khóa học, lớp học thêm để nâng cao kiến thức, kỹ năng. Tìm kiếm cơ hội thực tập, làm việc bán thời gian để tích lũy kinh nghiệm thực tế giúp mình tự tin
* Kết bài: Khẳng định vấn đề, rút ra bài học cho bản thân. d. Viết bài văn đảm bảo các yêu cầu sau: – Triển khai được ít nhất hai luận điểm mạch lạc, lô gic, thuyết phục. – Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận. – Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng, dẫn chứng tiêu biểu, phù hợp, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. |
0.25
0.25 0,25 0,25
0,5
0,25
1
0.25 |
||
d. Chính tả, ngữ pháp
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt |
0.25 | ||
e. Sáng tạo:
– Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận. – Có cách diễn đạt mới mẻ, sáng tạo, lập luận chặt chẽ, lí lẽ thuyết phục, dẫn chứng tiêu biểu… |
0.25 |