Đề thi thử vào 10 môn Ngữ Văn (đọc hiểu Cẩm nang Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trung học, phân tích truyện ngắn Bố tôi )

–   Từ ngữ liệt kê: an toàn, lành mạnh, có chất lượng.

–   Tác dụng:

+ Làm tăng hiệu quả diễn đạt, diễn tả phong phú những ý nghĩa của việc giáo dục kĩ năng sống.

+ Nhấn mạnh ý nghĩa của việc giáo dục kĩ năng sống với các bạn trẻ.

0,25đ

0,25đ

0,25đ

Để trở thành người có kĩ năng sống tốt cần:

– Có lí tưởng sống lành mạnh.

– Luôn có nhu cầu phát triển và hoàn thiện bản thân, làm chủ cuộc sống của mình. Chăm chỉ học tập, rèn luyện để tích lũy kiến thức và kinh nghiệm trong học tập và cuộc sống. ..

Gợi ý:

– Tích cực học tập bổ sung tri thức, rèn luyện phẩm chất đạo đức.

– Tham gia các hoạt động xã hội.

– Có lối sống lành mạnh, rèn luyện sức khỏe, sống lạc quan.

a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận phân tích tác phẩm: gồm 3 phần:       – Mở bài: Nêu được vấn đề

– Thân bài: triển khai được vấn đề

– Kết bài: Kết luận được vấn đề.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: Hiểu được nội dung chủ đề và giá trị nghệ thuật đặc sắc của truyện ngắn “Bố tôi” (Nguyễn Ngọc Thuần). c. Triển khai vấn đề: Thể hiện cảm nhận sâu sắc và vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đáp ứng được những yêu cầu cơ bản sau:

0,25đ

– Truyện ngắn “Bố tôi” của Nguyễn Ngọc Thuần đã xây dựng thành công hình ảnh người bố – một người đàn ông miền núi chất phác, hiền hậu, hết lòng yêu thương con, trân trọng tình cảm gia đình. Truyện ngắn gọn nhưng đã để lại cho người đọc những ấn tượng khó quên.

0,25đ

– Nội dung: Truyện kể về người bố của nhân vật “tôi”. Ông ở vùng đồi núi hiểm trở, người con học ở dưới đồng bằng xa nhà. Ông dành cho con những tình yêu thương sâu sắc và luôn dõi theo con từng ngày. Mỗi khi nhận được thư của con gửi về, ông cảm thấy vô cùng hạnh phúc và luôn trân trọng những bức thư ấy vì theo ông nghĩ con viết thư về được là vẫn mạnh khỏe. Ngày con bước chân vào giảng đường đại học cũng là lúc người bố ra đi mãi mãi, đó là ngày khai trường đầu tiên mà nhân vật “tôi” không có bố đi cùng. Nhưng nhân vật “tôi” tin rằng bố sẽ theo mình suốt hành trình cuộc đời phía trước.

– Chủ đề: Truyện ca ngợi tình yêu thương của người bố dành cho con và tấm lòng biết ơn của người con dành cho bố.

*Phân tích nội dung chủ đề:

+ Hình ảnh người bố hiện ra thật giản dị, đời thường nhưng gây ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc:

– Người bố nghèo, tần tảo, vất vả, một nắng hai sương làm nương rẫy ở trên vùng núi cao và không có điều kiện để đi học. “Còn bố tôi, từ một vùng núi cao xa xôi”, “đi chân đất xuống núi”; “chỉ tiếc là không biết nó viết gì. Sao ông không nhờ ai đó ở bưu điện đọc giùm”. Cuộc đời người bố vất vả, lam lũ như bao người nông dân vùng rừng núi xa xôi.

– Một người bố luôn quan tâm, dõi theo con: Cuối mỗi tuần, bao giờ ông cũng “mặc chiếc áo phẳng phiu nhất”, đi chân đất xuống núi, rẽ vào bưu điện để nhận lá thư tôi gửi,… Hành động lặp lại thường xuyên theo chu kì ấy đã khắc hoạ chân thực nỗi nhớ mong con da diết của người bố.

+ Người bố tinh tế, thấu hiểu được những tâm tư, tình cảm, suy nghĩ của con mình: “Nó là con tôi, nó viết gì tôi biết cả”,… Mỗi bức thư con gửi về, bố mẹ nhân vật “tôi” đều không thể đọc được, có lẽ cuộc đời cha mẹ của nhân vật “tôi” trước đây quá nghèo nên đã không được đi học. Nhưng họ luôn theo dõi từng bước đi của con nên họ hiểu rằng con vẫn mạnh khoẻ, bình an và học tập tốt. Đối với người dân ở vùng núi xa xôi, việc nuôi con học đại học là một điều không hề dễ dàng, vì vậy người con đang học đại học chính là đang thực hiện ước mơ của chính họ, tin vào tương lai có cuộc sống tốt đẹp hơn.

– Người bố rất trân trọng, nâng niu tất cả những gì thuộc về con. Nhận được thư con, ông “lặng lẽ, ông vụng về mở nó ra”. Từng hành động của người bố ấy rất cẩn trọng: “Ông xem từng con chữ, lấy tay chạm vào nó, rồi ép vào khuôn mặt đầy râu của ông. Rồi lặng lẽ như lúc mở ra, ông xếp nó lại, nhét vào bao thư”. Sự xúc động khiến ông “trầm ngâm” rồi “khẽ mỉm cười” thật hạnh phúc. “Rồi ông lấy lại lá thư, xếp vào trong tủ cùng những lá thư trước, những lá thư được bóc ra nhìn ngắm, chạm vào mặt rồi cất đi, không thiếu một lá, ngay cả những lá thư đầu tiên nét chữ còn non nớt”.

=> Người bố luôn dành cho con tình thương yêu sâu nặng, luôn dõi theo từng bước đi của con thể hiện qua sự nâng niu, trân trọng và gìn giữ những lá thư của con như một vật báu.

+ Tình yêu thương, sự kính trọng và biết ơn sâu sắc của người con dành cho bố: Khi học xa nhà, con ở dưới đồng bằng, bố ở vùng núi hiểm trở, người con rất nhớ thương bố. Mỗi lời kể của người con đều có sắc thái xúc động rưng rưng.

– Bố chính là điểm tựa vững chắc, luôn đứng sau che chở, động viên tinh thần cho con, vì vậy người con rất tự hào, kính trọng và yêu quý bố mình.

– Dù bố đã mất nhưng người con vẫn luôn cảm thấy có bố bên cạnh mình, suốt cả hành trình cuộc đời là bởi vì tình yêu thương, sự quan tâm, hình bóng của người bố vẫn in sâu trong ký ức của con, mãi mãi không bao giờ phai nhòa.

=> Đó là một người con hiếu thảo, thấu hiểu tấm lòng của cha mẹ và luôn sống xứng đáng với tình cảm thiêng liêng ấy.

* Một số nét đặc sắc về nghệ thuật .

– Kết hợp khéo léo các phương thức kể, tả, biểu cảm.

– Cốt truyện ngắn gọn, tình huống truyện đơn giản.

– Ngôi kể thứ nhất, người kể chuyện xưng “tôi” khiến câu chuyện càng trở nên gần gũi, chân thực.

– Nhân vật được xây dựng chủ yếu thể hiện qua ngoại hình, hành động, lời nói; ngôn ngữ của nhân vật.

– Ngôn ngữ kể chuyện mộc mạc, bình dị.

=> Truyện “Bố tôi” chỉ là tình huống và những sự việc hết sức đời thường nhưng đã đem đến cho người đọc sự xúc động về tình phụ tử thiêng liêng, cao quý.

0,25đ

0,25đ

0,5đ

0,5đ

0,5đ

1đ

– Khẳng định lại giá trị của truyện.

– Cảm xúc hoặc lời nhắn gửi tới mọi người.

0,25đ

e. Sáng tạo: Có những diễn đạt độc đáo, có suy nghĩ riêng về vấn đề nghị luận.