I.ĐỌC HIỂU (4 điểm)
Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới:
Thương đất nước trên ba ngàn hòn đảo
Suốt ngàn năm bóng giặc vẫn chập chờn
Máu đã đổ ở Trường Sa ngày ấy
Bạn tôi nằm dưới sóng mặn vùi thân
Nếu Tổ quốc neo mình đầu sóng cả
Những chàng trai ra đảo đã quên mình
Một sắc chỉ về Hoàng Sa thuở trước
Còn truyền đời con cháu mãi đinh ninh
Nếu Tổ quốc nhìn từ bao mất mát
Máu xương kia dằng dặc suốt ngàn đời
Hồn dân tộc ngàn năm không chịu khuất
Dáng con tàu vẫn hướng mãi ra khơi
(Tổ quốc nhìn từ biển, Nguyễn Việt Chiến, dẫn nguồn thivien.net)
*Nội dung toàn bài thơ: Bài thơ mang nội dung mới lạ khi có cái nhìn Tổ quốc từ biển. Qua bài thơ độc giả thấy được tầm quan trọng của biển đảo quê hương. Đó là một phần máu thịt linh thiêng của Tổ quốc. Đọc bài thơ, càng khơi dậy trong tâm hồn mỗi người dân đất Việt tình yêu nước nồng nàn và tha thiết.
*Hoàn cảnh sáng tác: Tổ quốc nhìn từ biển” trong đợt đi sáng tác với Quân chủng Hải quân ở phía Bắc vào tháng 4 năm 2009.
Câu 1: Xác định thể thơ? Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích?
Câu 2: Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ điệp ngữ có trong đoạn thơ trên?
Câu 3. “ đinh ninh” có nghĩa là gì? Phân tích hiệu quả diễn đạt của từ láy “ đinh ninh” trong câu thơ: “Còn truyền đời con cháu mãi đinh ninh”?
Câu 4: Qua đoạn thơ thấy được thái độ, tình cảm gì của nhân vật trữ tình?
II/ Viết:
Câu 1: Viết đoạn văn cảm nhận về khổ thơ:
“ Nếu Tổ quốc nhìn từ bao mất mát
Máu xương kia dằng dặc suốt ngàn đời
Hồn dân tộc ngàn năm không chịu khuất
Dáng con tàu vẫn hướng mãi ra khơi”.
(Tổ quốc nhìn từ biển, Nguyễn Việt Chiến, dẫn nguồn thivien.net)
Câu 2: Hãy viết một bài văn nghị luận với chủ đề: ý nghĩa của lối sống biết trân trọng những giá trị truyền thống tốt đẹp của thế hệ trẻ ngày nay.
———- HẾT ———-
ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM
Phần | Câu | Nội dung | Điểm | |
I | ĐỌC HIỂU | 4.0 | ||
|
1 | Thể thơ 8 chữ
phương thức biểu đạt chính: biểu cảm. |
0,5
0,5 |
|
2 | Đinh ninh: vững vàng, chắc chắn, không thay đổi.
Khẳng định niềm tin, tình yêu, niềm tự hào về quá khứ hào hùng của dân tộc ta. |
0,5
0,5 |
||
3 | Điệp ngữ, điệp cấu trúc câu:
Nếu Tổ quốc neo mình đầu sóng cả … Nếu Tổ quốc nhìn từ bao mất mát Tác dụng: – Nhịp thơ, lời thơ cân đối hài hòa, giàu nhạc tính – Nhấn mạnh, khẳng định xét ở phương diện nào, góc nhìn nào con người,đất nước VN cũng kiên cường, bất khuất, anh dũng, sẵn sàng hi sinh để bảo vệ tổ quốc, gìn giữ hòa bình cho biên cương, hải đảo… – Bồi đắp tình yêu và ý thức trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với đất nước, quê hương |
0,25
0,75 |
||
4 | – Trân trọng biết ơn những thế hệ đi trước đã hi sinh vì sự bình yên của biển đảo quê hương, niềm tự hào, niềm tin và lòng quyết tâm bảo vệ biển đảo, quê hương đất nước. | 1,0 | ||
II | VIẾT: Viết đoạn văn cảm nhận khổ thơ cuối
“ Nếu Tổ quốc nhìn từ bao mất mát Máu xương kia dằng dặc suốt ngàn đời Hồn dân tộc ngàn năm không chịu khuất Dáng con tàu vẫn hướng mãi ra khơi”. trong đoạn thơ “Tổ quốc nhìn từ biển” của Nguyễn Việt Chiến. |
2,0đ | ||
a. Đảm bảo cấu trúc đoạn văn
Mở đoạn nêu được vấn đề, Thân đoạn triển khai được vấn đề, Kết đoạn khái quát được vấn đề – Làm nổi bật được vẻ đẹp nội dung và nghệ thuật của khổ thơ trong đó triển khai và làm rõ được; |
0.25 | |||
1. Mở đoạn:
– Giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Việt Chiến và bài thơ, trong đó nêu được cái nhìn độc đáo, mới lạ và đầy tin yêu của tác giả khi nhìn Tổ quốc từ biển qua khổ kết đoạn thơ. 2. Thân đoạn: Cần triển khai được các ý sau: Thể thơ 8 chữ, kết hợp tự sự với biểu cảm hình ảnh, ngôn ngữ thơ giản dị, tự nhiên, chân thực, nhưng giàu ý nghĩa biểu tượng đã khái quát được cả một quá khứ đau thương, bi hùng của dân tộc.Đó là: – Truyền thống anh dũng quật cường của dân tộc Việt Nam trong suốt hàng ngàn năm đấu tranh dựng nước và giữ nước. Từ PK phương Bắc đến thực dân phương tây chưa kẻ thù nào khuất phục được nd ta – Nghệ thuật ẩn dụ: Hình ảnh “ Dáng con tàu” biểu tượng cho con người đất nước VN vẫn luôn “ hướng mãi ra khơi”vươn mình ra biển lớn, tìm đến những chân trời mới, những khát vọng mới trên con đường đi tới, trong khát vọng chinh phục biển khơi, chinh phục tri thức, trí tuệ, trong xu thế hội nhập quốc tế. – Khổ thơ làm sống dậy trong mỗi chúng ta một niềm tin mãnh liệt vào thế đi lên của dân tộc có giá trị bồi dưỡng lòng tự hào, tự tôn, tình yêu và trach nhiệm đối với tổ quốc đặc biệt là đối với thế hệ trẻ. Kết đoạn: Khẳng định giá trị, ý nghĩa của đoạn trích. + Đây là một bài ca về tình yêu quê hương đất nước sâu sắc, và đặc biệt là tình cảm dành cho vùng biển đảo quê hương. + Liên hệ bản thân |
0,25
1,25
0,25
|
|||
Câu 2: Hãy viết một bài văn nghị luận với chủ đề: ý nghĩa của lối sống biết trân trọng những giá trị truyền thống tốt đẹp của thế hệ trẻ ngày nay. | 4,0đ | |||
a. Xác định được yêu cầu của kiểu bài
Xác định được yêu cầu của kiểu bài: nghị luận xã hội b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: : ý nghĩa của lối sống biết trân trọng những giá trị truyền thống tốt đẹp của thế hệ trẻ ngày nay. |
0,25đ
|
|||
|
c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề của bài viết
– Xác định được các ý chính của bài viết – Sắp xếp được các ý hợp lí theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Trong đó: MB: Giới thiệu vấn đề nghị luận và nêu khái quát quan điểm của cá nhân về vấn đề: ý nghĩa của lối sống biết trân trọng những giá trị truyền thống tốt đẹp của thế hệ trẻ ngày nay. TB: Triển khai vấn đề nghị luận: 1. Giải thích: Trân trọng những giá trị truyền thống tốt đẹp là trân trọng những giá trị vật chất, tinh thần tốt đẹp mà người đi trước sáng tạo ra và để lại cho những thế hệ sau. 2. Phân tích,chứng minh: – Lối sống biết trân trọng những giá trị truyền thống tốt đẹp của thế hệ trẻ thể hiện đạo lí tốt đẹp của dân tộc ta, đạo lí “uống nước nhớ nguồn”. – Lối sống biết trân trọng những giá trị truyền thống tốt đẹp của thế hệ trẻ tạo niềm tự hào cho thế hệ đi trước về những thành quả mà họ sáng tạo ra; tạo niềm tin ở họ rằng thế hệ sau sẽ nối tiếp sự nghiệp của mình. – Lối sống biết trân trọng những giá trị truyền thống tốt đẹp là yếu tố quan trọng góp phần hình thành nhân cách của mỗi con người. – Lối sống biết trân trọng những giá trị truyền thống tốt đẹp giúp thế hệ trẻ ý thức sâu sắc trách nhiệm của bản thân đối với cuộc đời, từ đó có thêm động lực để vượt qua khó khăn thử thách vươn tới thành công, tạo ra những giá trị tốt đẹp, tạo ra ý nghĩa cuộc sống, giá trị của bản thân… là tiền đề cho sự phát triển bền vững của đất nước. – HS biết lấy dẫn chứng phù hợp để làm rõ vấn đề 3. Phản đề: – Trong xã hội hiện nay còn có những bạn trẻ thờ ơ, quay lưng lại với công lao của cha ông, không trân trọng những điều tốt đẹp cha ông để lại, sống ỷ lại, thậm chí buông thả… làm cản trở sự phát triển của xã hội, thật đáng phê phán. – Trân trọng những giá trị truyền thống tốt đẹp không có nghĩa là chỉ ôm khư khư những giá trị đó, không nhìn thấy những khả năng phát triển khác… – Cùng với trân trọng giá trị truyền thống tốt đẹp thì phải biết kế thừa, phát triển những giá trị ấy, đồng thời biết tiếp thu những cái mới, cái tinh hoa của nhân loại để làm giàu bản sắc văn hóa dân tộc trong xu thế hội nhập và phát triển như hiện nay 4. Bài học nhận thức và hành động: -Có ý thức trách nhiệm trong việc giữ gìn, phát huy và lan tỏa những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc – Tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại để làm giàu văn hóa nước nhà – Không ngừng học tập, tu dưỡng nhân cách, tâm hồn, trí tuệ để góp phần làm đậm đà hơn văn hóa VN trên trường quốc tế KB: Khẳng định lại: Trân trọng những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc là một trong những biểu hiện rõ nét của lòng yêu nước và tự hào dân tộc. – Suy nghĩ, tình cảm của bản thân trước vấn đề đó |
0,25đ
0,25đ 0,5đ 1,5đ
0,5đ
0.5đ
0,25đ |