Đề thi chính thức môn Ngữ Văn vào 10 tỉnh Quảng Ninh 2025
Gợi ý đáp án
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH QUẢNG NINH
ĐỀ THI CHÍNH THỨC
(Kỳ thi tuyển sinh Trung học phổ thông năm học 2025–2026)
Môn thi: Ngữ văn (Dành cho mọi thí sinh)
Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề
I, ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc đoạn trích:
Giấc mộng diệu huyền – Tế Hanh
Vịnh Hạ Long có rộng không chẳng biết
Nhưng từ lâu huyền bí của thiên nhiên
Vẫn mơn man như gió vuốt ve thuyền
Những ý nghĩ phiêu lưu, những tâm hồn mơ mộng
Khi nắng lóe hàng mi qua cửa động
Khi sóng trào tóc quấn đảo chon von
Khi mây chập chờn ẩn hiện đảo non
Khi mưa lẫn xanh trời và biếc bể
Người càng hiểu Hạ Long là thế
Trong mơ màng giấc mộng có rồng bay
[…]
Cõi mộng chờ kỳ lạ chính là đây:
Một bện tầng lớp lớp than dày
Núi lấp lánh như muốn ngăn dột sóng
Một bện điệp điệp trùng trùng chuyển động
Biển mang trong lòng sức sống vô biên
Và còn bao giá trị của thiên nhiên
Đất bí mật mãi nghìn năm che giấu?
Nhìn dưới bến những chiếc tàu im đậu
Chở than than, soi sóng bóng cò bay
Nhìn trên bờ chỉ những những đường ray
“Những va-gông(*)”, những cần những trục
Đẹp bằng mấy các lồng chân khéo chụp!
Ôi! Những đêm khi biển lẫn cùng trời
Cơn gió nóng thổi lộng từ ngoài khơi
Núi than đã diện ngời ngời bật sáng
Trên mặt nước chất lân tinh(**) lấp loáng
Và ngang trời bay những thoáng sao băng…
Và hơn tối lặng lặng trên cánh bè
Thấy ngày mai trong ánh sáng say mê
Chen chúc xe đi, tấp nập tàu về
Nhà cửa mọc tận dồi xa dào dặc
Khúc hợp tấu giữa không trung vang vọng
Của sức người cùng với sức thiên nhiên
Thoảng rồng bay trong giấc mộng diệu huyền.
— 1957 —
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1 (0,5 điểm):
Xác định thể thơ của văn bản.
Câu 2 (0,5 điểm):
Tìm các từ láy xuất hiện trong 5 dòng thơ đầu.
Câu 3 (1,0 điểm):
Phân tích tác dụng của các hình ảnh miêu tả thiên nhiên trong đoạn thơ sau:
Khi nắng lóe hàng mi qua cửa động
Khi sóng trào tóc quấn đảo chon von
Khi mây chập chờn ẩn hiện đảo non
Khi mưa lẫn xanh trời và biếc bể
Câu 4 (1,0 điểm):
Nhận xét về cảm xúc của nhà thơ được thể hiện trong những câu thơ sau:
Ôi! Những đêm khi biển lẫn cùng trời
Cơn gió nóng thổi lộng từ ngoài khơi
Núi than đã diện ngời ngời bật sáng
Trên mặt nước chất lân tinh lấp loáng
Và ngang trời bay những thoáng sao băng…
Câu 5 (1,0 điểm):
Từ niềm tin của tác giả được thể hiện ở khổ thơ cuối, em hãy chia sẻ ước mơ về sự phát triển của quê hương mình trong tương lai.
II, VIẾT (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm):
Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích đoạn trích sau trong bài Giấc mộng diệu huyền của Tế Hanh:
Một bện tầng tầng lớp lớp than dày
Núi lấp lánh như muốn ngăn dột sóng
Một bện điệp điệp trùng trùng chuyển động
Biển mang trong lòng sức sống vô biên
Câu 2 (4,0 điểm):
Để xây dựng quê hương, đất nước ngày càng giàu mạnh, mỗi cá nhân, đặc biệt là thế hệ trẻ cần phải tự phát triển bản thân. Hãy viết bài văn nghị luận trả lời câu hỏi:
Tuổi trẻ cần làm gì để tự phát triển bản thân trong thời đại ngày nay?
ĐÁP ÁN – HƯỚNG DẪN CHẤM
I, ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Câu 1:
Thể thơ tự do. (0,5 điểm)
Câu 2:
Từ láy xuất hiện trong 5 dòng thơ đầu: mơn man. (0,5 điểm)
Câu 3:
- Các hình ảnh thiên nhiên được miêu tả: “nắng lóe hàng mi”, “sóng trào tóc”, “mây chập chờn”, “mưa lẫn xanh trời và biếc bể”.
- Tác dụng:
- Gợi sự sống động, giàu chất thơ.
- Khắc họa thiên nhiên Hạ Long huyền ảo, quyến rũ, đa sắc thái.
- Thể hiện tình cảm trân trọng, say mê của nhà thơ với thiên nhiên đất nước.
Câu 4:
- Cảm xúc:
- Say mê, thích thú trước vẻ đẹp huyền ảo của thiên nhiên ban đêm.
- Tự hào, yêu mến trước những biến đổi đầy sức sống ở vùng mỏ.
- Cảm xúc chân thành, tinh tế, nghệ sĩ.
Câu 5:
- HS tự trình bày ước mơ phát triển quê hương (tham khảo):
- Trở thành thành phố hiện đại, du lịch phát triển.
- Bảo tồn thiên nhiên, khai thác bền vững.
- Làm điểm đến hấp dẫn với khách trong và ngoài nước.
II, VIẾT (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm): Phân tích đoạn thơ
Gợi ý:
- Mở đoạn: Dẫn dắt giới thiệu đoạn thơ.
- Thân đoạn:
- Biện pháp nghệ thuật: ẩn dụ “tầng tầng lớp lớp than dày”, điệp từ “trùng trùng”, so sánh “núi lấp lánh như muốn ngăn dột sóng”.
- Miêu tả vừa cụ thể vừa giàu hình ảnh tượng trưng cho sự hùng vĩ, mạnh mẽ.
- Nhân hóa: “biển mang trong lòng sức sống vô biên”.
- Kết đoạn: Khẳng định vẻ đẹp và sức sống mãnh liệt của thiên nhiên quê hương.
Câu 2 (4,0 điểm): Nghị luận: Tuổi trẻ cần làm gì để tự phát triển bản thân trong thời đại ngày nay?
Mở bài:
Dẫn dắt vấn đề: Phát triển bản thân là yếu tố cốt lõi trong hành trình trưởng thành.
Thân bài:
- Giải thích khái niệm phát triển bản thân:
- Là quá trình hoàn thiện bản thân về kiến thức, kỹ năng, nhân cách.
- Vai trò:
- Tạo nền tảng cho tương lai.
- Giúp tuổi trẻ sống có mục tiêu, vượt khó.
- Việc cần làm:
- Xác định mục tiêu rõ ràng.
- Học tập, rèn luyện tư duy phản biện, kỹ năng mềm.
- Biết lắng nghe, dám thay đổi, chấp nhận thử thách.
- Học hỏi từ người đi trước, rút kinh nghiệm.
- Dẫn chứng thực tiễn (Hiếu PC, bạn trẻ khởi nghiệp,…)
- Phản biện: Có người cho rằng tuổi trẻ chỉ nên sống vô tư. → Bác bỏ vì thiếu định hướng sẽ lãng phí thời gian quý báu.
Kết bài:
- Khẳng định: Tuổi trẻ phải nắm bắt cơ hội để phát triển bản thân, xây dựng tương lai và cống hiến cho đất nước.
HẾT