Đề thi chính thức môn Ngữ Văn vào 10 TP Đà Nẵng 2025
Gợi ý đáp án
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG
ĐỀ CHÍNH THỨC
(Đề thi có 02 trang)
KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NĂM HỌC 2025 – 2026
Môn thi: NGỮ VĂN
Thời gian làm bài: 120 phút
(Không kể thời gian giao đề)
PHẦN I: ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc văn bản:
Nói với con cuối năm
(1) Cha lên làng so tên thăm con
hoa mận nở trắng vườn
nấm sắp hết
chợ quê rộn rịp
vầng hương nếp mới lả dong xanh
(2) hai cha con ngồi trên bờ đê cao
sóng chiều ngút khói
rạ rơm mình có cả
sau lưng Hà Nội sương mờ
thành phố vừa trải qua
lòng cha gió giập nát
nhưng xác người máu loang
biết nói gì với con
đôi mắt trẻ đen tròn ngơ ngác thế
cuộc chiến tranh đã mấy chục năm trôi
con mới gần ba tuổi
tia nắng sớm mong manh chùm lá mới
đêm của đời giờ giỗ báo cáo dài lâu
con bị đói bẩn ghẻ có cây
tập gọi tên các sự vật trên đời
tập tin lời người lớn
cha làm sao nói được
những khổ đau lầm lạc dọc trên đường
cái ác đen sì trong mỗi quả bom
mang mặt đẹp nói cười khôn khéo
(3) con hát lời ngông nghiu
“vít đất tay gà hai đứa đi chơi”
ép trán vào gò má thơm cha
cha bỗng thấy chẳng có gì để giảng sọc
cha dạy con mềm thương tất cả
để con tự lớn so biết cấm thù
để thay con tên yêu từ ngọn cỏ
rồi mai sau con sẽ nghĩ hồi
cha dặn lẽ loi những câu hỏi dõi cha
con sẽ đọc đất nhiều câu hỏi mới
[…]
(4) chiều bên sông gió rét
con lặng nhìn tít tắp bãi ngô xa
Bên kia sông có gì hở cha?
Bên kia sông có đường đất đỏ
có ruộng mùa lúa có trăng xóa
những vuông đất này ngợp những đồng hoa.
Có bươm bướm không cha?
Có, có rất nhiều bươm bướm.
Con thi thầm trong hơi thở mạnh
Sông rộng thế làm sao sang được?
Cha ôm con vào lòng, con bé bỏng của cha
Bên kia sông nhiều bướm nhiều hoa
rồi cha con ta sẽ tìm được con đò
đi sang bên ấy.
(Lưu Quang Vũ, Tuyển thơ gió và tình yêu thời trên đất nước tôi, NXB Hội Nhà văn, 2018, tr.178–180)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1. (0,5 điểm) Xác định thể tài của văn bản.
Câu 2. (0,5 điểm) Chỉ ra những từ ngữ, hình ảnh miêu tả người con trong các dòng thơ được in đậm.
Câu 3. (0,75 điểm) Nhận xét về sự thay đổi cảm xúc của người cha từ đoạn (2) đến đoạn (3).
Câu 4. (0,75 điểm) Nêu hiệu quả của việc dùng yếu tố tự sự trong văn bản.
Câu 5. (1,0 điểm) Bày tỏ suy nghĩ của em về một bài học rút ra từ văn bản. (Trả lời tối đa 7 dòng)
PHẦN II: VIẾT (6,0 điểm)
Câu 1. (2,0 điểm)
Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích đoạn thơ sau trong văn bản ở phần Đọc hiểu:
Con thì thầm trong hơi thở mạnh
- Sông rộng thế làm sao sang được?
Cha ôm con vào lòng, con bé bỏng của cha - Bên kia sông nhiều bướm nhiều hoa
rồi cha con ta sẽ tìm được con đò
đi sang bên ấy.
Câu 2. (4,0 điểm)
Bằng trải nghiệm cá nhân, em hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày những việc các bạn trẻ cần làm để thuyết phục cha mẹ tin tưởng và đồng hành trên con đường vươn tới những điều tốt đẹp trong tương lai.
HẾT
HƯỚNG DẪN GIẢI CHI TIẾT ĐỀ THI VÀO 10 NĂM HỌC 2025 – 2026
MÔN NGỮ VĂN – ĐÀ NẴNG
THỰC HIỆN: BAN CHUYÊN MÔN TUYENSINH247.COM
— HOÀN THÀNH —
I, ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Câu 1. (0,5 điểm)
Đề tài của văn bản là: Tình cha con
Câu 2. (0,5 điểm)
Từ ngữ miêu tả người con: đôi mắt đen tròn, ngơ ngác; con gần ba tuổi
Câu 3. (1,0 điểm)
Sự thay đổi cảm xúc của người cha từ đoạn (2) đến đoạn (3):
- Đoạn (2): Cảm xúc của người cha được thể hiện trực tiếp qua những câu thơ “lòng cha giỗ giạp nát/ những xác người máu loang…” → nỗi đau đớn tột cùng trước những đau thương, mất mát mà chiến tranh gây ra, trước “cái ác đen sì trong mỗi quả bom/ mang mặt đẹp nổi cười khôn khéo”.
- Đoạn (3): Cảm xúc của người cha được thể hiện qua câu thơ “cha bồng thấy chẳng có gì gầy sọ” → bình thản, mạnh mẽ vượt lên tất cả với niềm tin yêu.
→ Sự thay đổi cảm xúc rất tự nhiên, phù hợp với tâm lý, hoàn cảnh của nhân vật người cha.
Câu 4. (1,0 điểm)
Tác dụng của điệp ngữ “bên kia sông” trong đoạn (4):
- Tạo nhịp điệu cho câu thơ; làm cho đoạn thơ trở nên giàu nhạc tính.
- Thể hiện sự tò mò, khao khát khám phá thế giới của trẻ thơ.
- Nhấn mạnh về một vùng đất tươi đẹp, trù phú với “đường đất đỏ”, “có ruộng mà trổ cờ trắng xóa”, “những vườn đầy ắp ngọt những đồng hoa”.
- Gợi niềm tin yêu, hi vọng vào cuộc đời phía trước sau những năm tháng chiến tranh với bao đau thương, mất mát.
Câu 5. (1,0 điểm)
- Yếu tố tự sự trong bài thơ: có bối cảnh thời gian (cuối năm), cha lên làng sơ tán thăm con), có nhân vật (cha, con), có những lời thoại của các nhân vật ( – Bên kia sông có gì hở cha? / – Bên kia sông có đường đất đỏ…)
- Hiệu quả của việc dùng yếu tố tự sự trong bài văn:
- Làm cho bài thơ như một câu chuyện nhẹ nhàng, ấm áp của hai cha con.
- Giúp nhân vật người cha thuận lợi bộc lộ cảm xúc: từ nỗi đau đớn trước những đau thương, mất mát mà chiến tranh gây ra cho đến niềm tin yêu, hi vọng vào cuộc sống phía trước.
- Góp phần thể hiện chủ đề, tư tưởng của bài thơ: Ca ngợi tình phụ tử thiêng liêng, cao đẹp; hướng con người đến suy nghĩ tích cực, lạc quan trong cuộc sống.
Câu 6. (1,0 điểm)
- HS trình bày suy nghĩ về một bài học được gợi ra từ văn bản.
- Tham khảo gợi ý:
- Trân trọng tình cảm gia đình.
- Luôn suy nghĩ tích cực, lạc quan trong cuộc sống.
- Trân trọng những điều bình dị, gần gũi xung quanh ta.
- …
PHẦN II. VIẾT (6,0 điểm)
Câu 1. (2,0 điểm)
Bài làm có thể triển khai theo nhiều cách, sau đây là gợi ý của TuyenSinh247.com
Mở đoạn:
- Dẫn dắt, giới thiệu vấn đề đoạn thơ cần phân tích: 6 câu thơ tái hiện lại cuộc trò chuyện tình cảm của hai cha con.
Thân đoạn:
- Người con: “thầm thì” như đang thổn thức, chỉ muốn nói thầm với người cha về thắc mắc của bản thân thành – “Sông rộng thế làm sao sang được?”
- Người cha:
- Hành động “ôm con vào lòng” –> thể hiện sự bao bọc, che chở của người cha.
- Cách gọi “con bé bỏng của cha” –> thể hiện tình cảm trìu mến, thương thương.
- Lời giải đáp thắc mắc: “Bên kia sông nhiều bươm bướm nhiều hoa/ rồi cha con ta sẽ tìm được con đó/ đi sang bên ấy” –> Hình ảnh “Bên kia sông” trở đi trở lại trong đoạn (4), tượng trưng cho một thế giới tươi đẹp, một tương lai tốt đẹp. Mong muốn “cha con ta sẽ tìm được con đó/ đi sang bên ấy” thể hiện niềm tin, quyết tâm của người cha đưa con đến với một cuộc sống tốt đẹp phía trước, vượt qua những khó khăn, thử thách của hiện tại…
Kết đoạn:
- Thể thơ tự do với sự phóng khoáng và linh hoạt trong cách ngắt nhịp, gieo vần; sự kết hợp hài hòa yếu tố tự sự và biểu cảm cùng ngôn ngữ giản dị, hình ảnh thơ mang tính biểu tượng đã góp phần thể hiện tình cha con sâu nặng cũng khát vọng vươn tới những điều tốt đẹp, khơi gợi trong mỗi người tinh thần lạc quan, suy nghĩ tích cực trước khó khăn, thử thách.
Câu 2. (4,0 điểm)
Bài làm có thể triển khai theo nhiều cách, sau đây là gợi ý của TuyenSinh247.com
Mở bài:
- Dẫn dắt, giới thiệu vấn đề nghị luận: Nhận việc các bạn trẻ cần làm để thuyết phục cha mẹ tin tưởng và đồng hành trên con đường vươn tới những điều tốt đẹp trong tương lai.
Thân bài:
Giải thích:
- Các bạn trẻ: lứa tuổi thanh thiếu niên, lứa tuổi tràn đầy sức sống, tràn đầy ước mơ, hoài bão.
- Thuyết phục cha mẹ tin tưởng và đồng hành: làm cho cha mẹ ủng hộ, thấy những việc làm của bản thân là đúng, là hay
- Vươn tới những điều tốt đẹp trong tương lai: tạo ra một cuộc sống hạnh phúc, thành công, có đóng góp cho gia đình, xã hội.
Bàn luận: Nếu ý kiến của bản thân về đề nghị luận và sử dụng lí lẽ, dẫn chứng để phân tích, chứng minh:
- Lí do cần đề xuất biện pháp: Học sinh sơ lược giá trị, ý nghĩa việc cha mẹ tin tưởng và đồng hành trong cuộc sống; thực trạng một bộ phận học sinh hiện nay luôn khiến cha mẹ lo lắng, bất an, thiếu sự tin tưởng,… nên phải làm theo những gì cha mẹ mong muốn, sắp đặt mà không thể làm những điều mình thích, lựa chọn những điều mình mong muốn; từ đó đưa ra những hệ quả của việc người trẻ thiếu sự tin tưởng, đồng hành của cha mẹ: gặp phải nhiều khó khăn, thách thức; thiếu đi điểm tựa tinh thần; dễ xảy ra mâu thuẫn với cha mẹ, khiến không khí trong gia đình luôn nặng nề…
- Đề xuất thực hiện một số biện pháp giúp người trẻ có được sự tin tưởng và đồng hành của cha mẹ trên con đường vươn tới những điều tốt đẹp trong tương lai:
+) Bản thân mỗi người trẻ cần nhận thức đúng đắn và sâu sắc về tầm quan trọng của gia đình với cuộc sống của mỗi con người. Gia đình là điểm tựa, chỗ dựa vững chắc cho mỗi người vươn tới thành công, chạm tới ước mơ. Dù cha mẹ có không thể thấu hiểu tất cả những ước mơ, quyết định của người trẻ cũng đều xuất phát từ tình yêu thương, mong muốn người trẻ có cuộc sống tốt đẹp. Vì vậy, người trẻ cần chủ động, tích cực thay đổi bản thân để tạo được niềm tin từ phía gia đình, cha mẹ.
+) Bản thân người trẻ cần có kế hoạch cụ thể để tự phát triển bản thân, theo đuổi đam mê và khát vọng của chính mình. Không để dâng buông xuôi, bỏ cuộc khi đường dài, đối diện với khó khăn. Người trẻ cần tích cực học tập để trau dồi tri thức; rèn luyện các kĩ năng sống như kĩ năng giao tiếp, kĩ năng làm việc nhóm, kĩ năng giải quyết vấn đề,… hoặc đi đối với hành…
+) Người trẻ cũng cần dành thời gian để trò chuyện để hiểu hơn về suy nghĩ, cảm nhận của cha mẹ, tránh tự quyết định, tự làm những gì bản thân cho là đúng mà không hỏi ý kiến, không lắng nghe cha mẹ khuyên nhủ. Bởi cha mẹ có nhiều kinh nghiệm quý báu, bài học để cho người trẻ rút ra bài học cho chính mình.
(HS lấy dẫn chứng thực tế về những bạn trẻ đã luôn nhận được sự tin tưởng, đồng hành của cha mẹ trong con đường vươn tới những điều tốt đẹp trong tương lai.) - Mở rộng, liên hệ
+) Ý kiến trái chiều: Nhiều người cho rằng người trẻ nên nghe theo ý muốn, sự sắp đặt của cha mẹ là sẽ luôn nhận được sự yêu thương, đồng hành của cha mẹ. –> Đây là quan điểm không hoàn toàn đúng. Bởi mong ước của cha mẹ, có thể khác với mong ước của người trẻ. Việc cố làm theo những điều cha mẹ muốn, chỉ để an ủi, để người cha, tin tưởng của cha mẹ để không khiến họ thất vọng trước cuộc sống… - Chia sẻ trải nghiệm của bản thân cá nhân liên quan đến vấn đề nghị luận và rút ra bài học: Bản thân mỗi người trẻ cần tích cực học tập để trau dồi kiến thức; luôn tích cực tham gia các hoạt động xã hội… để phát triển bản thân, hoàn thiện chính mình mỗi ngày. Đó là con đường để nhận được sự tin tưởng của cha mẹ.
Kết bài:
- Khẳng định vấn đề.