Đề thi thử tốt nghiệp (đọc hiểu Mùa hoa cải bên sông, phân tích vai trò của người kể chuyện, điểm nhìn)

(Đề thi gồm 02 trang)

Môn: Ngữ văn, lớp 12

(Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề)

(Đáp án và hướng dẫn chấm gồm 05 trang)

   ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM

 Môn: Ngữ văn, lớp 12

Hướng dẫn chấm:

– Trả lời như đáp án: 0.5 điểm

– Không trả lời hoặc trả lời khác: 0.0 điểm

Hướng dẫn chấm:

– Trả lời đầy đủ như đáp án: 0.5 điểm

– Trả lời chưa đầy đủ: 0.25 điểm

– Không trả lời hoặc trả lời sai: 0.0 điểm

– Biện pháp nhân hóa: dòng sông mở rộng lòng đón nhận mọi số phận.

– Tác dụng của phép tu từ nhân hóa là:

+ Nhấn mạnh vẻ đẹp bao dung của dòng sông đối với con người.

+ Bộc lộ nỗi lòng cảm kích, biết ơn của ông Lư đối với dòng sông.

+ Làm cho cách diễn đạt thêm sinh động, giàu hình ảnh, giàu sức biểu cảm hơn.

Hướng dẫn chấm:

– Trả lời đầy đủ hoặc tương đương như đáp án: 1.0 điểm

– Chỉ ra biểu hiện của biện pháp nhân hóa: 0.25 điểm

– Chỉ trả lời được một trong ba tác dụng: 0.25 điểm

– Không trả lời: 0 điểm

– Nhận xét lời nguyền của ông Lư:

+ Lời nguyền đó xuất phát từ tâm trạng bất mãn cao độ của ông Lư trước sự nhẫn tâm của người dân hai bên sông không cho ông được chôn cất vợ trên bờ khi vợ ông mất vì dịch bệnh.

+ Lời nguyền đó cũng xuất phát từ nỗi đau đớn khôn xiết của ông Lư trước sự ra đi của vợ.

+ Lời nguyền đó thể hiện thái độ kiên quyết của ông Lư muốn tuyệt giao với những con người trên mặt đất, không muốn căn bệnh vô cảm của những người dân hai bên bờ năm xưa ảnh hưởng đến những đứa con ông

Hướng dẫn chấm:

– Trả lời đầy đủ 2 ý như đáp án hoặc tương đương: 1.0 điểm

– Trả lời được lời nguyền: 0.25 điểm

– Trả lời được nhận xét đúng từ 2 ý trở lên: 0.75 điểm

– Không trả lời: 0 điểm

– HS đồng tình với với việc ông Lư cấm các con được đặt chân lên mặt đất, bởi vì:

+ Cuộc sống nơi mặt đất chứa đựng nhiều phức tạp trong đó có cả sự vô cảm, tàn nhẫn mà gia đình ông đã phải gánh chịu hậu quả.

+ Gia đình ông đã gắn bó với con sông từ bao năm nay, …

– HS không đồng tình vì:

+ Các con của ông cần lên mặt đất để đi học để mở rộng hiểu biết.

+ Trên mặt đất không phải ai cũng vô cảm, cũng xấu tính.

+ Không chỉ vì nỗi hận thù trong quá khứ mà ông Lư bắt các con ông phải sống cuộc sống tẻ nhạt, quanh năm suốt tháng lênh đênh trên mặt nước sông; ông không nên áp đặt cuộc sống của các con ông mà cần cho chúng được tự do quyết định.

– HS vừa đồng tình vừa không đồng tình: Kết hợp 2 cách lý giải trên

–        Hướng dẫn chấm:

– Học sinh bày tỏ được quan điểm: 0.25 điểm

– Lý giải rõ ràng, thuyết phục: 0.75 điểm

– Lý giải sơ sài hoặc chưa thuyết phục: 0.25 – 0.5 điểm

– Không trả lời: 0 điểm

 Xác định đúng yêu cầu về hình thức và dung lượng (khoảng 200 chữ) của đoạn văn. Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng – phân – hợp, móc xích hoặc song hành

 Vai trò của người kể chuyện, điểm nhìn trong đoạn trích “Mùa hoa cải bên sông” (Nguyễn Quang Thiều) ở phần Đọc hiểu.

Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp, kết hợp chặt chẽ lí lẽ và dẫn chứng trên cơ sở đảm bảo những nội dung sau:

– Giới thiệu được tên tác giả, tác phẩm và vấn đề nghị luận

– Chỉ ra người kể chuyện và điểm nhìn trong đoạn trích:

+ Ngôi kể: sử dụng ngôi kể thứ ba.

+ Điểm nhìn: Kết hợp cả điểm nhìn của người kể chuyện ngôi thứ ba và điểm nhìn bên trong của nhân vật ông Lư (Ông không còn biết về đâu; Ông chỉ biết con thuyền và dòng sông.)

–  Phân tích vai trò của người kể chuyện và điểm nhìn:

+ Người kể chuyện thứ ba, trần thuật theo điểm nhìn của người kể chuyện giúp tái hiện những sự việc và khắc họa nhân vật ông Lư một cách khách quan. Tuy vậy, câu chuyện vẫn gợi nên trong người đọc nỗi day dứt, ám ảnh về những số phận con người nơi mặt sông.

+ Điểm nhìn di chuyển vào bên trong giúp tái hiện thế giới nội tâm nhân vật ông Lư với nỗi đau đớn tột cùng khi không thể chôn cất vợ trên bờ, mà phải chôn dưới đáy sông lạnh lẽo.

+  Thể hiện thái độ của người kể chuyện: đồng cảm, xót xa trước số phận của những kiếp người sống và gắn bó với con sông.

– Khẳng định lại vấn đề nghị luận: Người kể chuyện và điểm nhìn góp phần quan trọng trong việc khắc họa nhân vật và truyền tải những thông điệp sâu sắc đến người đọc.

Hướng dẫn chấm:

– Học sinh triển khai được hệ thống ý để chỉ ra, phân tích sâu sắc được vai trò của người kể chuyện và điểm nhìn, kết hợp chặt chẽ lí lẽ và dẫn chứng từ đoạn trích: 1,0 điểm

– Học sinh triển khai được hệ thống ý để phân tích được vai trò của người kể chuyện và điểm nhìn, nhưng chưa sâu sắc, kết hợp chặt chẽ lí lẽ và dẫn chứng từ đoạn trích: 0,75 điểm

– Học sinh triển khai được hệ thống ý để phân tích được một số vai trò của người kể chuyện và điểm nhìn, chưa có dẫn chứng và lý lẽ chưa thuyết phục: 0,5 điểm.

– Học sinh chưa biết triển khai ý, viết lan man: 0,25 điểm.

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn.

Hướng dẫn chấm:

Không cho điểm với những bài viết sai nhiều lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp, liên kết.

Hướng dẫn chấm:

Học sinh đạt được một trong hai yêu cầu trên: 0,25 điểm

* Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp, kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng, trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục bố cục 3 phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

Mở bài: Tuổi trẻ với việc trau dồi kĩ năng giao tiếp để mở ra những cơ hội mới trong cuộc sống.

Thân bài:

* Giải thích:

+ Kĩ năng giao tiếp là khả năng sử dụng ngôn ngữ nói hoặc ngôn ngữ cơ thể để truyền tải, diễn đạt, trao đổi thông tin…; kĩ năng giao tiếp gồm những quy tắc, cách ứng xử, phản hồi… giữa người nói và người nghe nhằm đạt mục đích nhất định.

+ Cơ hội: là một thuật ngữ dùng để chỉ một tình huống hoặc sự kiện có thể tạo ra tiềm năng cho một lợi ích, thành công, hoặc sự phát triển. Nó thường được coi là một khả năng hay một lợi thế mà người ta có thể tận dụng để đạt được mục tiêu hoặc thay đổi tình huống hiện tại theo cách tích cực.

=>Kĩ năng giao tiếp có vai trò vô cùng quan trọng mở ra những cơ hội mới cho con người.

* Bàn luận:

– Vai trò của kĩ năng giao tiếp:

+ Giúp nâng cao khả năng tương tác, diễn đạt của bản thân để đạt mục đích giao tiếp, dễ dàng hợp tác, làm việc chung

+ Giúp con người biết lắng nghe, học hỏi, đối thoại với những người xung quanh, từ đó, tích lũy kinh nghiệm để tự hoàn thiện, phát triển bản thân.

+ Giúp mỗi người tự khẳng định mình, là cơ sở để tạo dựng những mối quan hệ tốt đẹp, nắm bắt những cơ hội, vươn đến thành công. Người giỏi giao tiếp thường có cơ hội nghề nghiệp tốt hơn và dễ dàng thu hút sự chú ý của người khác.

+ Giúp người trẻ kết nối, diễn đạt ý tưởng và tạo dựng mối quan hệ tích cực. Điều này giúp họ không bị tụt lại phía sau trong thời đại hội nhập.

– Làm thế nào để nâng cao kĩ năng giao tiếp?

+ Tham gia các khóa học hoặc các hoạt động giao tiếp trong cộng đồng như thuyết trình, tham gia câu lạc bộ, đọc sách báo…

+ Cần phát triển sự tự tin, chủ động và tinh thần sẵn sàng đối thoại; tập trung vào chủ đề và biết cách lắng nghe, phản hồi là rất quan trọng.

+ Trau dồi kiến thức xã hội, tích, trải nghiệm cuộc sống, tích luỹ từ vựng, cải thiện ngoại ngữ và không ngừng thực hành giao tiếp.

* Mở rộng vấn đề, trao đổi (quan điểm trái chiều hoặc ý kiến khác):  

Học sinh hình dung những ý kiến trái chiều, ngược với quan điểm của bản thân, từ đó có trao đổi để bảo vệ quan điểm cá nhân. Sau đây là gợi ý:

– Có nhiều người nghĩ rằng giao tiếp là năng khiếu mà không cần học hành chúng ta vẫn có thể làm tốt.

– Giá trị của bản thân được đánh giá qua nhiều yếu tố như kĩ năng sống, tri thức, vốn sống, trình độ… nên kĩ năng giao tiếp không phải là yếu tố duy nhất, quyết định.

* Khẳng định lại quan điểm cá nhân đã trình bày và rút ra bài học cho bản thân:

– Cần nhận thức được vai trò quan trọng của trau dồi kĩ năng giao tiếp đối với sự thành công của mỗi người.;

–  Lập kế hoạch luyện tập kĩ năng diễn đạt thường xuyên, tạo môi trường giao lưu gặp gỡ để nâng tầm giá trị của bản thân…

* Kết bài: Khái quát lại vấn đề

Lưu ý: Thí sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

Dẫn chứng: HS lấy dẫn chứng chứng minh cho vấn đề nghị luận trên. Yêu cầu dẫn chứng tiêu biểu, có tính cập nhật.

Hướng dẫn chấm:

– Xác định đúng vấn đề nghị luận; triển khai rành mạch các luận điểm để làm sáng tỏ vấn đề, lập luận chặt chẽ, kết hợp lí lẽ và dẫn chứng, đề xuất được những giải pháp khả thi về vấn đề bàn luận, có mở rộng, trao đổi với ý kiến trái chiều: 2,25-2,5 điểm.

– Xác định đúng vấn đề nghị luận; triển khai được các luận điểm để làm sáng tỏ vấn đề, lập luận tương đối chặt chẽ, có dẫn chứng nhưng chưa thật tiêu biểu, đề xuất được những giải pháp vấn đề bàn luận, có mở rộng, trao đổi với ý kiến trái chiều: 1,5 -2,0 điểm.

– Xác định đúng vấn đề nghị luận; triển khai được luận điểm để làm sáng tỏ vấn đề, lập luận chưa chặt chẽ, có dẫn chứng nhưng chưa tiêu biểu, chưa đề xuất được những giải pháp khả thi về vấn đề bàn luận, chưa có mở rộng, trao đổi với ý kiến trái chiều: 1,0-1,25 điểm.

– Xác định vấn đề nghị luận chưa rõ, bài làm sơ sài, lí lẽ và dẫn chứng thiếu thuyết phục, chưa đề xuất được giải pháp và chưa có mở rộng, trao đổi với ý kiến trái chiều: 0,25-0,75 điểm

– Không làm bài hoặc lạc đề hoàn toàn: 0,0 điểm

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu và liên kết văn bản.

Hướng dẫn chấm:

Không cho điểm với những bài viết sai nhiều lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp, liên kết

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.

Hướng dẫn chấm:

Học sinh đạt được một trong hai yêu cầu trên: 0,25 điểm