Đề thi chính thức môn Ngữ Văn vào 10 tỉnh Hà Nam 2025
ĐỀ THI CHÍNH THỨC – TỈNH HÀ NAM
I, ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau:
Tôi đi học dưới đồng bằng. Còn bố tôi, là một vùng núi cao xa xôi, luôn dõi theo tôi.
Cuối mỗi mùa, bao giờ ông cũng móc chiếc áo phồng phinh, đã chần dãi xuống núi, rẽ vào đầu bản để tìm về nội tôi đã già. Lặng lẽ như mèo, ông lại lả lướt, xem từng con chữ, chạm tay vào bìa vở, ép vào khuôn mặt đầy râu. Rồi cũng lặng lẽ như mèo, ông đi.
Có lần tôi hỏi bố, nơi ông nội về: “Con trai viết thư về à”. Mẹ tôi hỏi: “Thư đâu?”. Ông trao thư cho mẹ tôi rồi đi ra ngồi uống nước. Còn tôi cầm tờ giấy viết thư của bố, nhìn không ra nét chữ của người trai làng từng học hết lớp ba.
Mẹ tôi cười bảo: “Nó nhờ người khác viết đó!”. Tôi rụt rè nói: “Chữ người khác viết thì làm sao mà biết đúng là thư của bố viết?”. Mẹ nói: “Chữ có thể là của người khác, nhưng lời là của bố con đấy! Nó đọc rồi, người ta viết lại thôi mà”. Rồi lặng đi một lúc lâu, mẹ tôi nghẹn ngào: “Không biết có khi nào nó viết thư cho mẹ không nhỉ?”.
Hôm nay là ngày đầu tiên tôi đi học đại học. Lặng lẽ vùng về, ông nội là bố tôi đã đến bên tôi, chẳng nói gì. Ông đọc lá thư, mở hộp bánh, nhét vào tay tôi chiếc áo trắng mới.
Mãi rồi sẽ đi, suốt cả cuộc đời.
(Nguyễn Ngọc Thuần, Tuyển tập truyện ngắn, NXB Giáo dục Việt Nam, 2012)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1. Xác định và nêu dấu hiệu nhận biết ngôi kể của đoạn trích.
Câu 2. Vì sao người bố không nhờ ai đọc thư ở bưu điện giúp mà chỉ nhờ người khác đọc giúp thư của con?
Câu 3. Chỉ ra và nêu tác dụng của thành phần biệt lập trong câu văn sau:
“Hôm nay là ngày đầu tiên tôi đi học đại học. Lặng lẽ vùng về, ông nội là bố tôi đã đến bên tôi, chẳng nói gì.”
Câu 4. Những hành động của người bố trong đoạn trích thể hiện điều gì?
Câu 5. Thông điệp sâu sắc nhất em rút ra từ đoạn trích trên là gì? Vì sao?
II, VIẾT (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm):
Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) cảm nhận về nhân vật người bố trong đoạn trích ở phần Đọc hiểu.
HƯỚNG DẪN GIẢI CHI TIẾT
I, ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Câu 1.
– Ngôi kể: Ngôi thứ nhất, người kể là “tôi”.
Câu 2.
– Người bố không nhờ ai đọc thư ở bưu điện vì ông không muốn người khác đọc và nghe chuyện của bố con ông, đồng thời ông không biết ai thân thiết và tin tưởng để chia sẻ như vậy.
Câu 3.
– Thành phần biệt lập: “ngày khai trường đầu tiên không có bố”
→ Là thành phần phụ chú, bổ sung thông tin cho sự kiện “tôi đi học đại học”.
Câu 4.
– Ý nghĩa hành động của người bố:
- Tình yêu thương vô bờ bến, sâu sắc, dồn nén trong thầm lặng.
- Niềm tự hào và trân trọng tình cảm cha con.
- Dù vụng về và nghèo ngôn ngữ, người bố vẫn cố gắng gìn giữ, thể hiện sự gắn bó, yêu thương con bằng hành động cụ thể.
Câu 5.
Thông điệp gợi ý:
– Tình cha con là tình cảm thiêng liêng, sâu sắc, dù trong hoàn cảnh nào cũng không bị ngăn cách.
– Cha mẹ có thể ít lời, ít thể hiện nhưng tình cảm luôn dồn nén và vĩnh cửu.
II, PHẦN VIẾT (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm): Cảm nhận về nhân vật người bố
Mở đoạn:
– Giới thiệu vấn đề: Cảm nhận về hình ảnh người bố trong đoạn trích.
Thân đoạn:
– Hình ảnh người bố hiện lên:
- Vất vả, nhọc nhằn.
- Ở nơi xa xôi, ít học.
- Ít nói, âm thầm lặng lẽ, luôn quan tâm con.
– Tình yêu thương thể hiện qua: - Lặng lẽ đọc thư, gói bánh, mang áo trắng mới cho con.
- Luôn hướng về con bằng tất cả sự hi sinh.
Nghệ thuật:
– Cách kể chuyện kết hợp hồi ức.
– Lời văn mộc mạc, sâu lắng, dễ đi vào lòng người.
Kết đoạn:
– Tổng kết, khẳng định vẻ đẹp hình tượng người cha.
Câu 2 (4,0 điểm): Nghị luận về rác thải nhựa
Mở bài:
– Nêu vấn đề: Tác hại rác thải nhựa & cần có giải pháp giảm thiểu.
Thân bài:
Thực trạng:
– Xuất hiện ở khắp nơi: đô thị, nông thôn, công nghiệp…
– Các loại phổ biến: túi nilon, hộp xốp, chai lọ…
Tác hại:
– Với môi trường:
- Không phân hủy → ô nhiễm đất, nước, không khí.
- Tàn phá sinh thái biển, hệ sinh học.
– Với con người: - Vi hạt nhựa xâm nhập vào cơ thể qua ăn uống.
- Ảnh hưởng sức khỏe: ung thư, nội tiết…
- Tác động tiêu cực đến du lịch, kinh tế.
Nguyên nhân:
– Thói quen tiện lợi, thiếu ý thức.
– Thiếu cơ sở xử lý rác.
– Công nghệ tái chế chưa được đầu tư.
Giải pháp:
Cá nhân:
- Hạn chế dùng nhựa một lần (túi vải, chai thủy tinh…).
- Phân loại rác, tái chế.
- Tuyên truyền cho người xung quanh.
Nhà nước & cộng đồng:
- Chính sách cấm nhựa dùng một lần.
- Khuyến khích doanh nghiệp tái chế.
- Đầu tư công nghệ thu gom.
- Tổ chức truyền thông, giáo dục môi trường.
III. Kết bài:
– Tổng kết lại vấn đề, kêu gọi hành động cụ thể từ mỗi người.
