ĐỀ THI KSCL ĐỘI TUYỂN HSG LẦN 50 TRƯỜNG THPT NHƯ THANH

Hướng dẫn chấm:

– Trả lời như đáp án: 1,0 điểm

– Trả lời sai/ Không trả lời: 0 điểm

 -Leonardo de Vinci lúc 12 tuổi đã thề rằng “Tôi sẽ trở thành một trong những họa sĩ vĩ đại nhất trên thế giới và một ngày nào đó, tôi sẽ sống cùng với các ông vua và đi chơi với các hoàng tử”

 -Napoleon đã ngồi hàng giờ tưởng tượng ra cảnh mình chinh phục Châu Âu, mơ về việc lãnh đạo và điều hành quân đội của mình.

-Anh em nhà Wright biến giấc mơ của họ thành những chiếc máy bay.

 – Henry Ford biến giấc mơ về chiếc xe hơi giá rẻ cho tất cả mọi người thành các dây chuyền sản xuất ô tô hàng loạt.

 – Neil Armstrong đã mơ đến việc lập thành tích trong lĩnh vực hàng không.

Hướng dẫn chấm:

– Trả lời như đáp án: 1,0 điểm

– Trả lời sai/ Không trả lời: 0 điểm

– Mọi cái đều bắt đầu từ những giấc mơ: Giấc mơ như một chìa khóa mở ra cánh cửa, là động lực để con người thực hiện hoài bão của mình. Giấc mơ  tạo cảm hứng và truyền động lực, đem lại niềm tin và hi vọng cho chúng ta biến nó thành hiện thực để đạt được thành công.  Người có hoài bão sẽ có bản lĩnh để vượt qua những khó khăn, thất bại trong cuộc sống.

– Từ đó, tác giả khuyên mọi người hãy nuôi dưỡng giấc mơ đẹp cho cuộc đời mình

Hướng dẫn chấm:

– HS trả lời như đáp án hoặc tương đương: 1,0 điểm.

– Trả lời chạm ý hoặc chưa rõ ràng: 0,25 – 0,75 điểm

– Trả lời sai/ Không trả lời: 0 điểm

– Giúp tác giả nêu được vai trò, ý nghĩa của giấc mơ mà không khiên cưỡng và không cảm tính, chủ quan: mọi vật quanh ta đều có những khao khát, những đợi chờ; với con người, giấc mơ là khởi đầu cho tất cả mọi thành công trong cuộc sống.

– Giúp tác giả tạo được tính đồng thuận trong việc nêu vấn đề và tăng tính thuyết phục cho lập luận, làm cho câu văn trở nên sinh động hấp dẫn, gây ấn tượng và tạo chú ý đối với người đọc,…

Hướng dẫn chấm:

– Trả lời đầy đủ như đáp án: 1,0 điểm

– Trả lời chạm ý hoặc chưa rõ ràng: 0,25 – 0,75 điểm

– Trả lời sai/ Không trả lời: 0 điểm

– HS bày tỏ quan điểm cá nhân, lí giải hợp lí, thuyết phục về cách thức để biến giấc mơ thành hiện thực. Sau đây là một số gợi ý

– Cần dành thời gian và luôn nỗ lực không ngừng để học tập, làm việc trọn vẹn với đam mê.

– Xây dựng mối quan hệ tốt để học hỏi và tìm kiếm những cơ hội để chạm được đến ước mơ của mình.

– Phải có tinh thần kiên trì, khả năng chịu áp lực, sẵn sàng đối mặt với mọi thử thách và khó khăn.

– Dám nghĩ, dám làm và dám chịu trách nhiệm…

Hướng dẫn chấm:

– Nêu được quan điểm và lí giải đầy đủ: 2,0 điểm.

– Nêu được quan điểm và lí giải còn sơ sài chung chung: 0,75 – 1,5 điểm.

– Nêu không tra lời được: 0 điểm.

Lưu ý: học sinh trả lời tương đương vẫn cho điểm tối đa.

1

Thí sinh có thể trình bày đọan văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng – phân – hợp, móc xích hoặc song hành.

– Thí sinh biết cách làm đoạn văn nghị luận xã hội, vận dụng tốt các thao tác lập luận.

– Bài viết đảm bảo đúng hình thức đoạn văn, dung lượng: khoảng 200 chữ, bố cục ba phần, diễn đạt rõ ràng, trong sáng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp.

Có thể triển khai theo hướng như sau:

1. Giải thích

– “Gió”, “biển”  là hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp. “Gió” thường thổi theo một hướng tùy theo mùa và thời tiết. Học “lời ngọn gió” dạy “chẳng bao giờ vu vơ” tức luôn có chủ đích chứ không phải mơ hồ không rõ ràng. Con người cần sống có lí tưởng, hoài bão, ước mơ, xác định rõ ràng con đường đi của mình để đạt tới thành công

– “Biển” luôn rộng lớn. Học “lời của biển” “đừng hạn hẹp bến bờ” có nghĩa là đừng nên ích kỉ, hẹp hòi, ngược lại mở rộng lòng mình để đón nhận yêu thương và hãy yêu thương, sẻ chia, giúp đỡ mọi người.

-> Đoạn thơ vừa là lời tự nhủ vừa là lời khuyên chân thành về cách sống của nhà thơ Đỗ Trung Quân, rằng hãy sống có lí tưởng, ước mơ và có tấm lòng rộng mở.

2. Bàn luận

-Sống có lí tưởng hoài bão ước mơ sẽ giúp con người thấy cuộc đời thật ý nghĩa; là động lực để cố gắng, phấn đấu và vượt qua những khó khăn thử thách, đạt tới thành công…

– Sống với tấm lòng rộng mở, yêu thương và sẻ chia yêu thương sẽ tạo được niềm vui, hạnh phúc, giúp cho cuộc sống con người, xã hội tốt đẹp hơn… (dẫn chứng)

– Phê phán lối sống không lí tưởng, ước mơ, ích kỉ, thực dụng, vô cảm…

3. Bài học nhận thức và hành động

– Cần nhận thức ý nghĩa của lối sống có lí tưởng và có tấm lòng vị tha, bao dung

– Tuổi trẻ hãy dám sống là chính mình với những ước mơ, lí tưởng cao đẹp, hãy biết sẻ chia yêu thương và sống có ích để dâng hiến cho đời

0.5

1,75

0,5

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp tiếng Việt.

Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.

Có đủ mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề. Thân bài triển khai được vấn đề. Kết bài khái quát được vấn đề.

Vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng.

– Nhịp điệu: là những điểm ngắt hay ngừng theo chu kì nhất định trên văn bản do tác giả bố trí. nhịp điệu chứa đựng sự lặp lại có biến đổi của các yếu tố ngôn ngữ và hình ảnh nhằm gợi ra cảm giác về sự vận động của sự sống và thể hiện cảm nhận thẩm mĩ về thế giới.

– Nhịp điệu là sức mạnh chủ yếu: Nhịp điệu là sức mạnh căn bản, quan trọng trong việc thể hiện ý nghĩa câu thơ, cảm xúc nhà thơ.

– Nhịp điệu là năng lượng của câu thơ: Là khả năng lan tỏa, tác động và lôi cuốn của câu thơ, thu hút và cuốn người đọc hòa vào thế với cảm xúc và nghệ thuật của bài thơ.

– Ý kiến của Maiacốpxki khẳng định sức mạnh tầm quan trọng của nhịp điệu trong việc chuyển tải cảm xúc, thể hiện tình cảm, thế giới nội tâm ẩn kín của nhà thơ, nhịp điệu còn có khả năng tác động đến tình cảm, cảm xúc của người đọc và là tín hiệu nghệ thuật để người đọc khám phá, tiếp nhận thế giới của thơ.

– Thơ ca là sự biểu hiện trực tiếp cảm xúc, tình cảm của con người. Thơ được hình thành nhờ mối rung cảm thầm kín giữa con người và cuộc sống. Nhịp điệu trong thơ luôn là một tín hiệu quan trọng để người đọc khám phá, giải mã những kí hiệu thẩm mỹ nghệ thuật.

– Nhịp điệu là một thành tố quan trọng, một yếu tính làm nên tính thơ, chức năng thơ, thậm chí, trong nhiều quan niệm, thơ đồng nghĩa với một thể loại có nhịp điệu, một chuỗi từ có nhịp, nhịp điệu mới là một trong những yếu tố chủ yếu để bộc lộ các trạng thái nhận thức thực tại và đặc biệt, để tái hiện sự phức tạp của thế giới tinh thần.

– Nguyễn Đình Thi trong Mấy ý nghĩ về thơ: “Nhịp điệu của thơ không những là nhịp điệu bằng bằng, trắc trắc, lên bổng xuống trầm như tiếng đàn êm tai […]. Thơ có một thứ nhịp nữa, một thứ nhịp điệu bên trong, một thứ nhịp điệu của hình ảnh tình ý, nói chung là của tâm hồn”.

Nhà thơ P.Êluya nói: “Thơ ca trước tiên là ngôn ngữ cất thành tiếng hát… ngôn ngữ hát lên, ở nó tràn đầy hi vọng, ngay cả khi nó hát những điều thất vọng”. Đó chính là tính nhạc trong thơ ca.

Theo Trần Thiện Khanh trong Nguyên lý cấu trúc của thơ cho rằng: “Nhịp điệu trở thành ngôn ngữ đặc biệt của thơ, nó biểu hiện được bao ý tình mà từ ngữ không thể nói hết được. Nhịp điệu – một khi được cảm xúc hoá, cá tính hoá sẽ mài sắc cảm nhận, cảm giác của người đọc. Đọc bài thơ giàu tính nhạc, người đọc như được sống trong cảm giác mới mà trước đó chưa từng biết”. Cảm nhận được nhịp điệu của thơ sẽ tạo nên sự khám phá mới, thú vị.  làm tăng thông tin thẩm mĩ của bài thơ.

– Nhịp thơ không chỉ là yếu tố bên ngoài, một yếu tố của hình thức cụ thể cảm tính mà còn là yếu tố bên trong tạo hình thức bài thơ. Khám phá khoảng không vô hình tạo ra nhịp thơ đòi hỏi khả năng cảm thụ của người đọc. Nhịp điệu làm tăng hàm nghĩa cho từ ngữ, gợi ra những điều từ ngữ không thể nói hết. Nhịp điệu trong thơ thể hiện nhịp vận động của đời sống, của nhịp đập trái tim, bước đi của tình cảm con người. Nhịp điệu cùng với giọng điệu, hiệp vần, phối thanh…..tất cả làm nên nhạc tính của mọi bài thơ. Chính vì vậy thơ vẫn luôn đi vào lòng bạn đọc, tìm được tiếng nói chung với người đọc nhờ những mối rung cảm trong đó có nhịp điệu.

Biểu hiện:

“Sức mạnh chủ yếu, năng lượng của câu thơ” tạo nên từ nhịp điệu giúp độc giả khám phá vẻ đẹp của nội dung bài thơ qua từng cung bậc cảm xúc

– Tình em là niềm tin sâu sắc và mãnh liệt cùng một tình yêu thiết tha lẫn cảm phục qua sự quan sát, chiêm nghiệm sâu sắc về cuộc sống, về tình người: “Khi chiếc lá xa cành/ Lá không còn màu xanh/ Mà sao em xa anh/ Đời vẫn xanh vời vợi”. Từ đó thể hiện niềm lạc quan, niềm tự hào và hạnh phúc về tình yêu thiêng liêng và đẹp đẽ của em và anh trong những năm tháng ác liệt, nóng nỏng của chiến tranh.

– Tình em là tình yêu son sắt, chân thành, lưu luyến, nhớ nhung quấn quýt không rời..đã tiếp thêm niềm tin và nghị lực cho người chiến sĩ nơi xa: “Anh đi xa bao núi…/ Tình em như khe suối/ Lưu luyến và nhớ thương/ Chảy theo anh khắp rừng”

–Tình em dịu dàng âu yếm, luôn hướng về anh với những yêu thương dịu dàng, đẹp đẽ nhất:  Anh đi xa càng xa/ Tình em như cỏ hoa/ Âu yếm và thiết tha/ Theo anh dài nương rẫy”.

– Tình em là nguồn mạch yêu thương dào dạt và ấm áp, nâng đỡ và tiếp thêm sức mạnh : “Tình em là lửa hồng/ Rực cháy giữa đêm đông/ Mặt trời lên đỏ mọng/ Như môi em tươi hồng”

Bài thơ: “Tình em” là một bản tình ca hoàn chỉnh giữa lời ca và âm nhạc. Với tình yêu lứa đôi tha thiết, ngọt ngào, sâu lắng và tràn đầy niềm tin,“Tình em” đã trở thành nguồn động viên và tưới mát tâm hồn con người trong những ngày chiến tranh khốc liệt giúp họ vượt qua được bao nỗi gian lao, vững vàng trong mọi thử thách, chiến thắng mọi yếu mềm và cả những khắc nghiệt của chiến tranh để giữ trọn tình yêu đôi lứa.

4.0

– Thể thơ: Bài thơ viết theo thể 5 chữ, dung lượng số câu giưã các khổ  không đều nhau tạo nên tính nhạc. Đó là nhạc điệu trong sáng, thiết tha, tiết tấu uyển chuyển, thơ – nhạc hòa quyện thể hiện tâm tình người vợ chiến sĩ trong chiến tranh ác liệt, “Tình em” đã truyền lửa cho biết bao chiến sĩ thêm lạc quan yêu đời, vững tin vào tình yêu, cuộc sống.

– Hình ảnh thơ:giản dị, gần gũi, gợi cảm

– Giọng điệu: giọng điệu thiết tha, đằm thắm, thể hiện tình yêu, nỗi nhớ thương, niềm xúc động, tự hào đồng thời là niềm tin vào tình yêu, lòng chung thủy của người vợ trong xa cách, làm đẹp thêm tình cảm vợ chồng, tình cảm con người trong cuộc chiến tranh. Giọng điệu cũng làm người  đọc xúc động và cùng hòa vào nỗi nhớ thương của nhà thơ.

– Hiệp vần: Với việc sử dụng chủ yếu vần chân, gieo vần ở cuối dòng thơ: cành/ xanh/ anh… ; vợi/ ơi;  sống/lòng/ nóng…. nhấn mạnh cuối câu thơ, tạo mối liên kết giữa các dòng một cách liền mạch, thể hiện niền tin yêu, lạc quan và tình yêu thiết tha sâu nặng của đôi lứa trong xa cách, góp phần tạo nhịp điệu, nhạc tính cho bài thơ.

– Biện pháp tu từ: Điệp từ “Tình em” láy đi láy lại tới nhiều lần, trở thành âm hưởng chủ đạo thể hiện sự cảm phục, xúc động; trân trọng và ngợi ca của người chồng nơi chiến tuyến với người vợ ở hậu phương. Tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ so sánh liên tiếp “Tình em” như: Sự sống, cỏ hoa, sông dài, buồm căng; như khe suối …thể hiện sự đẹp đẽ của tình em, thể hiện tình yêu, niềm tự hào, biết ơn và xúc động của nhà thơ trước tình cảm thiết tha của người vợ dành cho mình.

Nhịp điệu là yếu tố chủ yếu để bộc lộ các trạng thái cảm xúc và đặc biệt, để tái hiện sự phức tạp của thế giới tinh thần sâu kín của nhà thơ.

Nhịp điệu tác động đến tình cảm cảm xúc của người đọc khi tiếp cận với văn bản và là một tín hiệu quan trọng để người đọc khám phá, giải mã những kí hiệu thẩm mĩ nghệ thuật của văn bản.