RÈN KỸ NĂNG VIẾT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI VỀ NHỮNG VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN TUỔI TRẺ

Sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội tạo điều kiện cho mỗi cá nhân được bày tỏ quan điểm riêng trước các vấn đề của đời sống, tuy nhiên cũng để lại nhiều hệ lụy.

Từ góc nhìn của người trẻ, anh/chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ về trách nhiệm trong phát ngôn trên mạng xã hội.

(Trích đề thi thử lần 2, sở GD&ĐT Ninh Bình, năm 2025)

a. Mở bài:

– Dẫn dắt, giới thiệu được vấn đề nghị luận (Trách nhiệm trong phát ngôn trên mạng xã hội).

– Bày tỏ quan điểm của người viết về vấn đề cần bàn luận.

b. Thân bài:

– Giải thích từ ngữ, khái niệm để làm rõ bản chất của vấn đề  cần bàn luận

(Trách nhiệm phát ngôn là gì?).

– Khái quát ngắn gọn cơ sở của vấn đề (Có thể là bối cảnh thời đại, thực trạng của vấn đề trong đời sống hiện nay).

+ Bối cảnh thời đại: Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ/mạng xã hội, mọi hoạt động xã hội chủ yếu được tương tác qua không gian ảo tạo điều kiện cho thông tin, tiếng nói cá nhân được chia sẻ mạnh mẽ.

+ Thực trạng: Bên cạnh những phát ngôn tích cực, chia sẻ thông tin hữu ích, còn có nhiều phát ngôn tự do mang nội dung không lành mạnh đang ngày càng trở nên phổ biến (phát ngôn tiêu cực; phát ngôn nhằm công kích, chế giễu, hạ nhục nhân cách đối phương; phát ngôn thiếu văn hóa; lan truyền thông tin không kiểm chứng/tin đồn thất thiệt…) gây nhiều hệ lụy.

– Tại sao vấn đề nghị luận lại quan trọng đối với giới trẻ? (Vì sao trách nhiệm phát ngôn lại quan trọng với giới trẻ/Tại sao giới trẻ lại cần có trách nhiệm trong phát ngôn?).

+ Nêu ý nghĩa của vấn đề đối với giới trẻ: Phát ngôn định hình nhân cách cho giới trẻ, là cơ sở để xây dựng và duy trì các mối quan hệ xã hội tốt đẹp. Việc phát ngôn của cá nhân là yếu tố văn hóa, chấp hành kỷ luật phát ngôn là lối sống có văn hóa,

+ Nêu tác hại/hậu quả mặt trái của vấn đề: Phát ngôn thiếu trách nhiệm có thể gây xung đột và hủy hoại mối quan hệ/hệ lụy khôn lường.

– Luận điểm chính: Những việc giới trẻ cần làm để thể hiện trách nhiệm của mình

(Giới trẻ thể hiện trách nhiệm phát ngôn của mình như thế nào?)

+ Ý thức trước pháp luật về việc chịu trách nhiệm cho mọi phát ngôn và nội dung đã đăng từ tài khoản cá nhân: Khi phát ngôn cần tôn trọng, lịch sự để tạo  môi trường thân thiện, tin cậy; tránh dùng những ngôn từ phản văn hóa/xúc phạm đến danh dự, nhân phẩm của người khác gây kích động, thù ghét, chia rẽ… Khi chia sẻ thông tin cần kiểm chứng tính đúng/sai; thật/giả; không chia sẻ những thông tin gây tổn hại đến danh dự, nhân phẩm, tính mạng, tài sản của các cá nhân/tổ chức -> Cần phát ngôn tích cực/chia sẻ những thông tin hữu ích.

+ Có thái độ kiên quyết, ứng xử phù hợp trước những phát ngôn/thông tin tiêu cực.

+ Lấy ít nhất 1 dẫn chứng để chứng minh.

– Mở rộng vấn đề, trao đổi quan điểm trái chiều hoặc ý kiến khác:

+ Ý kiến trái chiều: Phát ngôn là quyền tự do ngôn luận của mỗi cá nhân, mạng xã hội là không gian công cộng nên con người được tự do bày tỏ quan điểm chính kiến/Lỗi phát ngôn không thể quy chụp từ 1 phía: lỗi từ người nói và lỗi từ phía người tiếp nhận (thiếu bản lĩnh, ý chí, cả tin, mù quáng…)

+ Phản biện lại ý kiến trái chiều: Quyền tự do ngôn luận nhưng cần tuân thủ quy định của lương tâm và pháp luật. Mỗi cá nhân hãy là người thông thái trong việc thu và phát thông tin trước một thế giới nhiều biến động.

c. Kết bài:

– Khái quát lại vấn đề nghị luận.

– Rút ra bài học cho bản thân.

[Mẫu 1]. Trong dòng chảy không ngừng của cuộc sống hiện đại, giới trẻ chính là những người giữ vai trò quyết định cho tương lai của nhân loại. Trách nhiệm của họ không chỉ là thực hiện những ước mơ cá nhân mà còn là bảo vệ, gìn giữ và phát triển những giá trị bền vững cho xã hội, đặc biệt là…. Đó là lời mời gọi mạnh mẽ từ thời đại, nơi mà mỗi hành động của giới trẻ đều có thể tạo nên sự khác biệt. Vậy trách nhiệm ấy cần được nhìn nhận và thực hiện như thế nào để họ xứng đáng tuổi trẻ, tuổi thanh xuân nhiệt huyết nhất trong cuộc đời mỗi người.

[Mẫu 2]. Tuổi trẻ là khoảnh khắc rực rỡ nhất của đời người, khi ta ôm trong lòng những khát khao cháy bỏng, dám mơ và dám bước đi trên con đường đầy gió bụi. Đó là khi trái tim đập nhanh với từng nhịp ước mơ, bàn tay vươn tới tương lai với niềm tin không gì ngăn nổi. Nhưng cùng với những đặc quyền ấy, giới trẻ cũng phải đối diện với một sứ mệnh lớn lao: …..Trách nhiệm đó không chỉ là bổn phận, mà còn là cơ hội để khẳng định giá trị và tiếng nói của mình giữa một thế giới đang thay đổi từng ngày. Chính trong ý thức trách nhiệm, chúng ta thấy đươc tương lai của một xã hội đầy triển vọng.

[Mẫu 3]. Trong mỗi người trẻ luôn ẩn chứa một ngọn lửa sẵn sàng bùng cháy vì những khát khao lớn lao và lý tưởng cao đẹp. Thế nhưng, sức mạnh ấy sẽ chỉ thực sự tỏa sáng khi họ biết biến nó thành hành động, gắn liền với trách nhiệm của mình đối với xã hội và cuộc sống, đặc biệt là trách nhiêm trong vấn đề…… Trách nhiệm ấy không phải là áp lực, mà là lời mời gọi vinh quang từ những cơ hội để làm điều đúng đắn và ý nghĩa. Chỉ khi sống có trách nhiệm, tuổi trẻ mới thật sự mang trọn vẻ đẹp của sự cống hiến và hy sinh.