📝 Tổng hợp đề kiểm tra giữa học kì 1 môn Ngữ văn từ lớp 6 → 12
Bộ sưu tập đề kiểm tra Cuối học kì 1 môn Ngữ văn cho học sinh từ lớp 6 đến lớp 12. Mỗi đề đều kèm đáp án và hướng dẫn chấm chi tiết giúp học sinh ôn luyện hiệu quả trước kỳ thi.
🧠 Cập nhật liên tục – giúp học sinh ôn tập vững vàng trước kỳ thi cuối học kì 1.
PHÒNG GD&ĐT THÀNH PHỐ THANH HÓA
TRƯỜNG THCS ĐIỆN BIÊN
ĐỀ KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG HỌC KÌ I NĂM HỌC 2024 – 2025
MÔN: NGỮ VĂN 8
THỜI GIAN: 90 PHÚT
ĐỀ BÀI:
PHẦN I. ĐỌC HIỂU (6.0 điểm)
Đọc bài thơ sau và thực hiện yêu cầu:
CHIỀU HÔM NHỚ NHÀ
(Bà Huyện Thanh Quan)
Chiều trời bảng lảng bóng hoàng hôn,
Tiếng ốc xa đưa lẩn trống đồn.
Gác mái, ngư ông(1) về viễn phố(2),
Gõ sừng, mục tử(3) lại cô thôn(4).
Ngàn mai(5) gió cuốn chim bay mỏi,
Dặm liễu(6) sương sa khách bước dồn.
Kẻ chốn trang đài(7) người lữ thứ(8),
Lấy ai mà kể nỗi hàn ôn(9)?
(Nguồn: Trần Trung Viên, Văn đàn bảo giám, NXB Văn học, 2004)
Chú thích:
- Ngư ông: ông già câu cá/ đánh cá
- Viễn phố: nơi bến xa
- Mục tử: đứa trẻ chăn trâu
- Cô thôn: xóm lẻ trơ trọi
- Ngàn mai: rừng mai
- Dặm liễu: đường đi có trồng liễu ở hai bên
- Trang đài: chốn trang điểm của người phụ nữ; ở đây dùng để chỉ người ở nhà chờ đợi.
- Người lữ thứ: người ở quán trọ, dùng để chỉ người đi xa, không ở nhà.
- Hàn ôn: lạnh và ấm, chỉ việc hai người gặp nhau hỏi trời lạnh và ấm thế nào, thường dùng với nghĩa tâm sự, kể lể, hỏi han.
Lựa chọn một đáp án đúng nhất trong mỗi câu sau, mỗi câu đúng được 0,5 điểm. (Từ câu 1 – câu 8)
Câu 1. Bài thơ được viết theo thể thơ nào?
A. Tư do
B. Bảy chữ
C. Thất ngôn bát cú
D. Thất ngôn tứ tuyệt
Câu 2. Đâu không phải là từ Hán Việt được sử dụng trong bài thơ?
A. Viễn phố
B. Hoàng hôn
C. Ngư ông
D. Gió cuốn
Câu 3 (0.5 điểm). Bài thơ có thể chia bố cục là:
A. Khai, thừa, chuyển, hợp
B. Khai, chuyển, thừa, hợp
C. Đề, thực, luận, kết
D. Đề, luận, thực, kết
Câu 4. Tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài thơ là gì?
A. Vui mừng, phấn khởi
B. Xót xa, sầu tủi
C. Buồn, ngậm ngùi
D. Cả ba phương án trên
Câu 5. Nội dung của bài thơ là gì?
A. Tâm trạng buồn lê thê, một niềm sầu thương tê tái của người lữ khách đi xa nhớ nhà, nhớ quê hương da diết.
B. Tâm trạng hân hoan, vui sướng khi nhớ về quê nhà
C. Nhớ tiếc một thời vàng son của Thăng Long cũng là trở về cội nguồn của dân tộc, tự hào về sức sống và nền văn hiến Đại Việt
D. Hoài niệm về những tàn dư thủa trước
Câu 6.Nhận định nào sau đây đúng nhất về thơ của Bà Huyện Thanh Quan?
A. Trang nhã, đậm chất bác học và thấm đẫm niềm hoài cổ.
B. Trẻ trung, mạnh mẽ đầy hơi thở dân gian.
C. Ngôn ngữ bình dị, gần với lời ăn tiếng nói hàng ngày.
D. Trang nhã, đậm chất bác học.
Câu 7. Em có nhận xét gì về nghệ thuật đặc sắc của bài thơ Chiều hôm nhớ nhà?
A. Kết cấu bài thơ phù hợp với tâm trạng chủ thể trữ tình
B. Thủ pháp nghệ thuật phóng đại được sử dụng hiệu quả
C. Lời thơ trang nhã, sử dựng nhiều từ Hán Việt, giọng thơ man mác, hoài cổ
D. Ngôn ngữ thơ Nôm bình dị, hình ảnh gợi cảm, giàu màu sắc, nghệ thuật tả cảnh ngụ tình đặc sắc
Câu 8. Căn cứ vào nội dung bài thơ cho thấy rõ nhất điều gì ở nhân vật trữ tình?
A. Lòng tự trọng
B. Yêu nhà, yêu quê hương
C. Sự hoài cổ
D. Khát khao tình yêu mãnh liệt.
Câu 9 (1.0 điểm). Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ đảo ngữ trong các câu thơ sau:
Gác mái, ngư ông về viễn phố,
Gõ sừng, mục tử lại cô thôn.
Câu 10 (1.0 điểm). Từ nội dung của bài thơ, em hãy viết đoạn văn (khoảng 7 – 10 câu) nêu rõ vai trò của quê hương đối với mỗi người.
II, VIẾT (4,0 điểm)
Viết bài văn nghị luận bàn về vai trò của thế hệ trẻ với việc bảo tồn và phát huy những di sản văn hóa của dân tộc.
HƯỚNG DẪN CHẤM:
| PHẤN/ CÂU | NỘI DUNG CẦN ĐẠT |
| I | ĐỌC HIỂU |
| 1 | C |
| 2 | D |
| 3 | C |
| 4 | C |
| 5 | A |
| 6 | A |
| 7 | C |
| 8 | B |
| 9 | HS trình bày bằng đoạn văn chỉ rõ và nêu được tác dụng của biện pháp tu từ đảo ngữ.
– Biện pháp tu từ đảo ngữ: Gác mái – ngư ông, Gõ sừng – mục tử. – Tác dụng: + Động từ “gác mái” biểu đạt một tâm thế nhàn của ngư ông đang sống ở miền quê, đã thoát vòng danh lợi. Đảo vị ngữ “Gác mái” càng nhấn mạnh sự nghỉ ngơi thư thái của ngư ông. + “Gõ sừng” cũng được đảo ra phía trước để nhấn mạnh cử động của mục tử (người chăn trâu) nhưng là cử động trở về, nghỉ ngơi . → Tóm lại, hai câu thực đã thể hiện một cách tài hoa chủ đề “ chiều hôm nhớ nhà”, tạo nên không khí tĩnh lặng, cảnh chiều thêm tĩnh mịch và ẩn chứa một nỗi niềm man mác, bâng khuâng của lòng người. |
| 10 | – HS nêu vai trò của quê hương đối với mỗi người.
* Yêu cầu về kỹ năng: Viết thành đoạn văn theo quy định. * Yêu cầu về kiến thức: HS trả lời theo suy nghĩ của cá nhân, viết đúng dung lượng, có thể theo hướng sau: + Quê hương có vai trò quan trọng trong cuộc đời mỗi người. + Quê hương chính là nơi chôn nhau cắt rốn của ta, là nơi nuôi ta lớn lên với biết bao kỉ niệm chẳng thể phai nhòa. + Quê hương dạy ta biết lớn khôn và trưởng thành … + Quê hương cho ta những năm tháng tuổi thơ tuyệt vời mà suốt hành hình trình trưởng thành ta không bao giờ tìm lại được. + Quê hương ấy, những con người quen thuộc ấy sẽ theo dấu chân ta trên suốt quãng đời của mình … + Mỗi chúng ta hãy biết trân trọng, giữ gìn quê hương của mình. (HS có thể có những lí giải khác để thể hiện quan điểm cá nhân của mình nhưng cần hợp lí và thuyết phục). |
| II | Viết bài văn nghị luận về một vấn đề đời sống ( Con người trong mối quan hệ với cộng đồng, đất nước) |
| a. Xác định vấn đề nghị luận: Vai trò của thế hệ trẻ với việc bảo tồn và phát huy những di sản văn hóa của dân tộc. | |
| b. Bố cục: đảm bảo bố cục của một bài nghị luận xã hội gồm 3 phần | |
| c. Triển khai vấn đề nghị luận: Học sinh có thể triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các yêu cầu chính sau:
Mở bài: Dẫn dắt, nêu vấn đề nghị luận: Vai trò của thế hệ trẻ với việc bảo tồn và phát huy những di sản văn hóa của dân tộc. Thân bài * Giải thích ngắn gọn vấn đề nghị luận: – Di sản văn hóa là các giá trị vật chất và giá trị tinh thần của một dân tộc được kế thừa từ thế hệ này qua thế hệ khác. Di sản văn hóa bao gồm tài sản văn hóa vật thể như di tích lịch sử, đền thờ, lăng miếu…..và sản phẩm văn hóa phi vật thể như tiếng nói, chữ viết, tập quán xã hội và tín ngưỡng, lễ hội truyền thống… * Vì sao lại có ý kiến như vậy? (Lí lẽ, bằng chứng) – Di sản văn hóa là tài sản quý báu của mỗi dân tộc. Qua các di sản văn hóa, ta có thể hiểu sâu sắc về đời sống vật chất và đời sống tinh thần của cha ông qua nhiều thời đại. Từ đó, bồi đắp cho chúng ta những phẩm chất tốt đẹp và niềm tự hào dân tộc. Như di tích lịch sử Lam Kinh ở Thanh Hóa, địa đạo Vĩnh Linh ở Quảng Trị, hang Bắc-pó ở Cao Bằng…gắn với lịch sử đấu tranh giành độc lập dân tộc của nhân dân ta có giá trị bổi đắp tình yêu nước, tinh thần đoàn kết, ý chí kiên cường…. – Di sản văn hóa dân tộc không chỉ có giá trị kết nối quá khứ với hiện tại mà còn mở hướng cho con người tiến đến tương lai. – Di sản văn hóa dân tộc còn mang lại những lợi ích kinh tế to lớn. Nhiều di tích lịch sử, công trình văn hóa, đền thờ, các hình thức nghệ thuật dân gian…. tạo nên sức thu hút lớn đối với khách du lịch từ khắp nơi trên thế giới – những người yêu thích du lịch và khám phá văn hóa – đến tham quan, tìm hiểu, thưởng thức. Đây là cơ hội lớn để tạo việc làm cho người lao động, phát triển kính tế, đưa đất nước đi lên, hội nhập với thế giới. * Nhận thức về ý kiến đó như thế nào? (Lí lẽ, bằng chứng) Trước sự tàn phá của thời gian và con người, các di sản văn hóa dân tộc đang bị đe dọa nghiêm trọng. Vì vậy, chúng ta cần hành động ngay để bảo tồn và phát huy bằng cách: – Cần ý thức rõ vai trò và ý nghĩa của di sản văn hóa dân tộc. Có thể bắt đầu bằng việc nghiên cứu và tìm hiểu về lịch sử, truyền thống, và giá trị văn hóa của dân tộc mình. – Cần tôn trọng các di sản văn hóa. Không có hành vi phá hoại các di sản cha ông đề lại. Không chiếm giữ trái phép các cổ vật. Giữ gìn sạch đẹp di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh. Nhắc nhở mọi người cùng thực hiện. – Tích cực như tham gia vào các hoạt động văn hóa và cộng đồng, để bảo lưu và phát huy những giá trị đậm đà bản sắc dân tộc. – Phê phán, lên án những hành vi làm mai một, thậm trí phá hoại các di sản văn hóa dân tộc. (HS có thể lấy bằng chứng minh họa trong thực tế, hoặc lịch sử, văn học, lấy 01 bằng chứng làm sáng tỏ nhiều lí lẽ phù hợp). *Ý kiến trái chiều và ý kiến của bản thân về ý kiến trái chiều – Bên cạnh những bạn trẻ biết trân trọng và phát huy những di sản văn hóa dân tộc, vẫn còn có nhiều học sinh không có ý thức giữ gìn và bảo vệ các di sản đó. Họ cho rằng nó không là của ai. Nó lạc hậu và cũ kỹ, không giá trị gì. Đó là nhận thức hết sức sai lầm và vô cảm. Bởi vậy, họ thường có thái độ xúc phạm , thậm chí cố tình phá hoại các di sản văn hóa ấy. Những hành động như thế thật đáng chê trách. * Liên hệ, mở rộng vấn đề. (Lí lẽ, bằng chứng) – Nhà trường, xã hội cần tiến hành nhiều hơn nữa các hoạt động nhằm quảng bá, giáo dục học sinh về giá trị và việc giữ gìn các di sản văn hóa của dân tộc mình. + Bản thân người tuổi trẻ ý thức được mục đích học tập để hoàn thiện bản thân và cống hiến cho quê hương, đất nước. Kết bài: – Khẳng định tầm quan trọng của việc giữ gìn các di sản văn hóa dân tộc đối với thế hệ trẻ ngày nay. – Rút ra bài học cá nhân về trách nhiệm và ý thức trong việc bảo tồn và phát huy các di sản ấy. |
|
| d. Chữ viết, chính tả: Bài viết cần đảm bảo quy tắc dùng từ, đặt câu và quy tắc chính tả của tiếng Việt. | |
| e. Sáng tạo: Bài viết có nhiều những phát hiện mới về hệ thống ý, dùng từ ngữ và diễn đạt độc đáo gây hứng thú cho người đọc. |
☕ Nếu bạn thấy tài liệu này hữu ích, hãy ủng hộ mình một ly cà phê nhỏ để có thêm động lực biên soạn, cập nhật và duy trì website miễn phí, không quảng cáo gây phiền nhé!
💬 Mỗi tháng có hơn 20.000 học sinh truy cập học tập miễn phí — cảm ơn bạn đã giúp mình duy trì dự án này! ❤️
⚠️ Trang web không thu bất kỳ khoản phí nào khi tải tài liệu. Mọi nội dung đều miễn phí cho học sinh và giáo viên.
🚫 Khuyến nghị: Không thực hiện thanh toán dưới bất kỳ hình thức nào cho các quảng cáo hoặc liên kết mạo danh website.
📚 Tham gia nhóm tài liệu
Cập nhật tài liệu, đề thi và bài ôn tập miễn phí mỗi ngày qua các kênh chat:
📝 Tổng hợp đề kiểm tra giữa học kì 1 môn Ngữ văn từ lớp 6 → 12
Bộ sưu tập đề kiểm tra Cuối học kì 1 môn Ngữ văn cho học sinh từ lớp 6 đến lớp 12. Mỗi đề đều kèm đáp án và hướng dẫn chấm chi tiết giúp học sinh ôn luyện hiệu quả trước kỳ thi.
🧠 Cập nhật liên tục – giúp học sinh ôn tập vững vàng trước kỳ thi cuối học kì 1.
📚 Ghi chú bản quyền & lời cảm ơn
Các tài liệu trên website được biên tập, định dạng lại và tổng hợp
từ nhiều nguồn công khai, nhằm mục đích hỗ trợ học tập, chia sẻ tri thức cho cộng đồng học sinh.
Nếu bạn là tác giả hoặc sở hữu bản quyền và không muốn nội dung xuất hiện tại đây, vui lòng liên hệ qua email mrcao.aof@gmail.com để mình gỡ xuống ngay. Xin chân thành cảm ơn!