Đề tham khảo thi vào 10 của TRƯỜNG THCS DỊCH VỌNG đề số 1

TRƯỜNG THCS DỊCH VỌNG

Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề

– Số báo danh: …………………………………..

+ Giúp câu chuyện được hiện lên một cách khách quan, đầy đủ, trọn vẹn.

+ Giúp tác giả dễ dàng miêu tả những diễn biến trong cuộc sống của các nhân vật, đặc biệt là sự thay đổi trong tâm lý của Dung.

+ Ngôi kể này cũng tạo ra khoảng cách giữa người kể và nhân vật, từ đó người đọc có thể hình dung được toàn cảnh và có cảm nhận sâu sắc hơn sự khác biệt giữa thế giới của ông ngoại và thế giới của Dung.

+ Ban đầu, Dung cảm thấy ở với ông ngoại buồn muốn chết

+ Sau đó, Dung trở nên quen thuộc với sự yên tĩnh, thích nghi với lối sống của ông ngoại, và bắt đầu thấu hiểu, yêu thương ông hơn: Dung nghiện hương trầm, quen với cái tĩnh lặng …, quen với dáng ông ngoại …

– Sự thay đổi của Dung cho thấy quá trình trưởng thành trong tư duy và cảm xúc của cô bé. Dung không chỉ dần hiểu được tấm lòng của ông ngoại mà còn học cách chấp nhận và trân trọng những giá trị khác biệt, đồng thời thể hiện sự gắn kết đối với ông. Sự thay đổi này là một minh chứng cho việc: tình yêu thương chân thành có thể xóa bỏ những khác biệt giữa các thế hệ.

– Tác dụng:

+ Giúp cho thế giới của ông ngoại và thế giới của Dung được hiện lên một cách cụ thể, chi tiết.

+ Khiến câu văn trở nên sinh động, hấp dẫn, có nhạc điệu

+ Thể hiện sự khách quan, thấu hiểu, cảm thông và tôn trọng của tác giả đối với hai thế giới hoàn toàn khác biệt.

– HS đưa ra quan điểm của mình

– HS có lí giải thuyết phục

Có thể tham khảo ví dụ:

Em đồng tình với quan điểm “Cây cối cũng có linh hồn”.

Vì: Đây là một cách nói ẩn dụ thể hiện sự gắn bó và tình cảm của con người với thiên nhiên. Cây cối tuy không có suy nghĩ hay cảm xúc như con người, nhưng việc chăm sóc và gắn kết với cây cối giúp tạo ra cảm giác gần gũi, thanh thản, và đem lại niềm vui cho người chăm sóc. Quan điểm này phản ánh triết lý sống sâu sắc của ông ngoại: biết trân trọng những gì xung quanh và tìm thấy niềm vui từ những điều giản dị, nhỏ bé trong cuộc sống.

(2,0)

Xác định được yêu cầu về hình thức và dung lượng (khoảng 200 chữ) của đoạn văn. Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, song song, phối hợp.

b. Xác định đúng yêu cầu về nội dung:

Xác định đúng nội dung đoạn văn: phân tích nhân vật ông ngoại trong văn bản ở phần Đọc – hiểu

c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp làm rõ nội dung trọng tâm của đoạn văn:

* Xác định được các ý phù hợp để tập trung làm rõ nội dung đoạn văn, sau đây là một số gợi ý:

– Nhân vật ông ngoại là nhân vật chính, đóng vai trò quan trọng, thể hiện chủ đề về tình cảm gia đình, sự kết nối giữa các thế hệ.

– Ông ngoại là một người giàu kinh nghiệm, sống điềm tĩnh và giản dị, là biểu tượng cho những giá trị gia đình truyền thống. Trái ngược với thế giới năng động, ồn ào của lớp trẻ, ông luôn chăm sóc những điều nhỏ nhặt như tỉa cây, nuôi cá, thể hiện tình yêu thiên nhiên và sự trầm lắng trong suy nghĩ. Ông cũng có những triết lý sống sâu sắc. Ông khuyên Dung hãy thử lắng nghe cây để hiểu rằng thiên nhiên cũng có linh hồn…

– Ông còn là người rất yêu thương cháu. Dù có vẻ nghiêm khắc nhưng ông luôn quan tâm đến Dung, thậm chí từ chối những cơ hội giao lưu cá nhân để ở bên cháu mình. Trong những khoảnh khắc quan trọng như sinh nhật Dung, ông còn khiến Dung và các bạn ngạc nhiên vởi sự nhiệt tình: nhảy Tango, làm bánh kem…

– Nghệ thuật xây dựng nhân vật: Nhân vật ông ngoại được xây dựng qua những chi tiết về hành động và lời nói. Biện pháp đối lập khắc họa rõ nét sự khác biệt về thế hệ nhưng cũng làm nổi bật sự đồng cảm và tình yêu thương…

– Đánh giá chung: Nhân vật ông ngoại không chỉ là một người ông gần gũi, quen thuộc trong các gia đình mà còn là biểu tượng cho những giá trị gia đình truyền thống trong bối cảnh hiện đại.

* Sắp xếp được hệ thống các ý hợp lí theo đặc điểm bố cục của kiểu đoạn văn.

d. Viết đoạn văn đảm bảo các yêu cầu sau:

– Lựa chọn được phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai những nội dung đã xác định.

– Trình bày rõ cảm nghĩ và hệ thống các ý.

– Sử dụng đa dạng các hình thức trích dẫn; kết hợp phân tích với nhận xét, đánh giá và bộc lộ cảm nghĩ về nhân vật.

đ. Diễn đạt

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn.

e. Sáng tạo

Thể hiện cảm nghĩ sâu sắc về bài thơ; có cách diễn đạt mới mẻ.

(4,0)

Xác định được yêu cầu của kiểu bài: nghị luận xã hội

b) Xác định đúng vấn đề nghị luận: việc rút ngắn khoảng cách các thế hệ.

c) Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề của bài viết

– Xác định được các ý của bài viết

– Sắp xếp được các ý hợp lí theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận:

1. Giới thiệu vấn đề nghị luận và nêu khái quát quan điểm của cá nhân về vấn đề.

2. Triển khai vấn đề nghị luận:

I. Mở bài:

– Dẫn dắt + giới thiệu VĐ:  Trong nhịp sống hiện đại, với sự phát triển không ngừng của công nghệ và xã hội, khoảng cách giữa các thế hệ trong gia đình ngày càng trở nên rõ rệt. Tình trạng này không chỉ khiến các thành viên cảm thấy xa cách mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến sự gắn kết và hòa thuận trong gia đình.  (câu hỏi)

– Quan điểm: Vì vậy, việc rút ngắn “khoảng cách thế hệ” không chỉ là vấn đề cần thiết mà còn là trách nhiệm chung của tất cả các thành viên trong mỗi gia đình/ cần có những giải pháp đồng bộ/ cần có nhiều nỗ lực để giải quyết vấn đề này.

II. Thân bài

1. Giải thích khái niệm “khoảng cách thế hệ”

“Khoảng cách thế hệ” là sự khác biệt về tư duy, lối sống, quan điểm và cách tiếp cận với các vấn đề trong cuộc sống giữa các thế hệ (các lớp người có sự chênh lệch lớn về tuổi tác) trong gia đình, đặc biệt là giữa thế hệ ông bà, cha mẹ và con cháu.

2. Thực trạng “khoảng cách thế hệ” trong gia đình hiện nay

Thực tế, khoảng cách giữa các thế hệ trong gia đình ngày càng rõ rệt.

– Quan điểm: mâu thuẫn về cách nhìn nhận, đánh giá, hệ giá trị đúng – sai, phải – trái, tốt – xấu (ví dụ: cùng 1 vấn đề là chơi game, giới trẻ coi đó là niềm vui, giải trí lành mạnh, một môn thể thao, nghề nghiệp. ông bà, cha mẹ coi đó là tệ nạn, nguồn gốc của mọi thói hư tật xấu, bệnh tật,…)

– Phong cách sống: cha mẹ, ông bà sống theo phong cách truyền thống, dựa trên những phong tục, kinh nghiệm đã đúc kết từ nhiều thế hệ nhưng giới trẻ lại phong cách hiện đại, ảnh hưởng nhiều từ phương Tây (ví dụ: Tết Nguyên Đán, cha mẹ, ông bà tập trung dọn dẹp, thờ cúng, chúc tết,… giới trẻ thì muốn được đi chơi, du lịch, tụ tập bạn bè,…)

– ….

=> dù những hiện trạng này khác nhau về mức độ, cách thức biểu hiện nhưng đều cho thấy thực trạng báo động: sự khác biệt ngày càng sâu sắc giữa các thế hệ

3. Nguyên nhân dẫn đến “khoảng cách thế hệ”

– Một trong những nguyên nhân chính là sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và mạng xã hội, làm thay đổi cách giao tiếp và tiếp cận thông tin. Người lớn tuổi thường khó thích nghi với công nghệ, trong khi thế hệ trẻ lại coi đó là một phần không thể thiếu trong cuộc sống.

– Bên cạnh đó, sự bận rộn với công việc, học tập khiến các thành viên trong gia đình ít có thời gian dành cho nhau, từ đó tạo ra sự xa cách về tình cảm.

– Thêm vào đó, thiếu sự thấu hiểu và tôn trọng lẫn nhau cũng là yếu tố khiến “khoảng cách thế hệ” ngày càng lớn.

– khoảng cách tuổi tác ngày càng nới rộng

4. Hậu quả của “khoảng cách thế hệ”

“Khoảng cách thế hệ” nếu không được rút ngắn sẽ dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.

– Các thành viên trong gia đình dễ rơi vào tình trạng xung đột, hiểu lầm và thiếu sự cảm thông => giảm sự hòa thuận trong gia đình, không còn là tổ ấm, là nơi bình yên che chở

– Ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển tâm lý của các thành viên, đặc biệt là thế hệ trẻ.

– Làm suy yếu giá trị truyền thống của gia đình, vốn là nền tảng quan trọng trong việc duy trì văn hóa và đạo đức xã hội=> mai một dần những giá trị văn hóa của dân tộc=> “mất nước”

* Ý kiến trái chiều: là điều bình thường, ko ảnh hưởng gì đến cuộc sống cá nhân, gia đình, cộng đồng.

5. Giải pháp để rút ngắn “khoảng cách thế hệ” trong gia đình

Để rút ngắn “khoảng cách thế hệ,” gia đình cần thực hiện các giải pháp sau:

a. Tăng cường giao tiếp và chia sẻ

– Cách thức:

+ Các thành viên nên dành thời gian để trò chuyện, lắng nghe và chia sẻ về cuộc sống, công việc, học tập và những mối quan tâm chung.

+ đa dạng nhiều hình thức chia sẻ: trực tiếp, thông qua các mạng XH: F, Z

+ Lắng nghe chân thành, thấu hiểu, tôn trọng, hồi đáp tích cực, cố gắng tập trung tuyệt đối cho cuộc trò chuyện

– Vì sao:

+ Giao tiếp là cầu nối quan trọng để các thành viên trong gia đình hiểu và gần gũi nhau hơn. Thông qua những cuộc trò chuyện, các thế hệ có thể hiểu rõ hơn về suy nghĩ, cảm xúc và quan điểm của nhau, nhận ra được các bất đồng, cùng nhau tìm giải pháp

+ cảm nhận được sự quan tâm, tình yêu thương => sức mạnh phá bỏ mọi rào cản, xóa bỏ hiểu lầm, sẵn sàng tha thứ

– Minh chứng: Elon Musk và mẹ

b. Tôn trọng và thấu hiểu lẫn nhau

– Cách:

+ Người lớn tuổi cần lắng nghe và không áp đặt suy nghĩ của mình lên thế hệ trẻ, trong khi thế hệ trẻ cần thể hiện sự kính trọng và biết ơn đối với những kinh nghiệm và giá trị của người đi trước.

+ đặt mình vào vị trí của người khác để suy nghĩ.

– Vì sao:

+ đây là nền tảng cho mọi mối quan hệ bền vững, tích cực

+ khi có sự tôn trọng, ta chấp nhận được sự khác biệt, bất đồng, khoan dung, hòa thuận

+ khi tôn trọng, thấu hiểu, biết cach mang lại hạnh phúc đích thực cho gia đình

c. Tổ chức các hoạt động chung

Gia đình nên tạo điều kiện để các thành viên cùng tham gia vào những hoạt động chung như nấu ăn, đi du lịch, hoặc tham gia các sự kiện văn hóa, lễ hội. Những hoạt động này không chỉ giúp gia đình gắn kết mà còn tạo cơ hội để các thế hệ học hỏi và chia sẻ những giá trị, kỹ năng từ nhau.

d. Sử dụng công nghệ như một công cụ kết nối

Thay vì coi công nghệ là nguyên nhân gây ra “khoảng cách thế hệ,” gia đình có thể tận dụng nó để kết nối các thành viên. Ví dụ, thế hệ trẻ có thể hướng dẫn ông bà, cha mẹ sử dụng mạng xã hội hoặc các ứng dụng trò chuyện để giao tiếp, chia sẻ hình ảnh, video về cuộc sống hàng ngày.

e. Giáo dục về giá trị gia đình

Giá trị gia đình là yếu tố quan trọng giúp duy trì sự gắn kết giữa các thế hệ. Cha mẹ nên dạy con cái về truyền thống, văn hóa gia đình và những bài học đạo đức. Đồng thời, ông bà cũng có thể chia sẻ những câu chuyện, kỷ niệm về cuộc sống để thế hệ trẻ hiểu và trân trọng hơn giá trị của gia đình.

* Bài học liên hệ bản thân: Tôi sẽ……

III. Kết luận

Rút ngắn “khoảng cách thế hệ” trong gia đình không chỉ giúp các thành viên gắn bó mà còn góp phần xây dựng một gia đình hạnh phúc, hòa thuận. Đây không phải là trách nhiệm của riêng ai, mà cần sự nỗ lực từ tất cả các thành viên. Bằng cách tăng cường giao tiếp, thấu hiểu và tôn trọng lẫn nhau, tổ chức các hoạt động chung và tận dụng công nghệ một cách tích cực, chúng ta có thể vượt qua những khác biệt và tạo nên một gia đình bền vững. Vì gia đình không chỉ là nơi ta sinh ra, mà còn là nơi nuôi dưỡng tâm hồn, kết nối yêu thương và tạo dựng hạnh phúc.

d. Viết bài văn đảm bảo các yêu cầu sau:

– Triển khai được ít nhất hai luận điểm để làm rõ quan điểm của cá nhân.

– Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận.

– Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và bằng chứng.

Lưu ý: Học sinh có thể trình bày suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

đ. Diễn đạt

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp Tiếng Việt, liên kết văn bản.

e. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.